Suriye’de yıllardır süren rejim yıkıldı. Esad’ın ülkesini arkasına bile bakmadan terk etmesiyle birlikte Suriye özgürleşti. Ülkelerine dönme arefesinde olan Suriye vatandaşları hazırlıklarını sürdürürken bir kısmı da ülkelerine gitti.
Türkiye’de bulunan milyonlarca Suriye vatandaşının ülkelerine dönmesi ya da hazırlıklara başlamasıyla birlikte emlak sektöründe de hareketlilik başladığı öne sürüldü.
Suriye vatandaşlarının gitmesiyle birlikte kiralık konut fiyatlarının hızla düşeceği, kiraya olan talebin azalacağı ve bunun da konut fiyatlarını düşüreceğine dair gerçekle bağdaşmayan açıklamalarda bulunan kişiler ortaya çıktı.
VERİLERLE KONUŞTULAR
Araç sahibi olan herkesi ilgilendiren trafik sigortasına ilişkin değişiklikler Resmi Gazete'de yayımlandı.
1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulanacak azami primler, 2024 yılı Aralık ayında uygulanan azami primlere; taksi, minibüs, otobüs, kamyon ve çekici araç gruplarında yüzde 10, diğer araç gruplarında yüzde 5 eklenerek uygulanacak.
ENGELLİLERE İNDİRİM
Engelli Bireylere Kimlik Kartı Verilmesine ve Ulusal Engelli Veri Sistemi Oluşturulmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre Ulusal Engelli Veri Sisteminde kayıtlı kişiler için düzenlenecek sigorta sözleşmelerinin primlerinde yüzde 20’ye kadar indirim uygulanacak.
İPTAL EDİLEN POLİÇEDEN SİGORTA ŞİRKETİNE YÜZDE 2 PAY
Sigorta poliçesinin ilgili mevzuat çerçevesinde sonlandırılması durumunda sigorta şirketine tahakkuk eden prim, poliçenin sonlandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücret tutarının %2’sinden az olmayacak. Bu primin yüzde 80’i acente komisyonu olarak tahakkuk ettirilecek. Bu fıkra kapsamında yapılan hesaplama sonucunda bulunan tutarların küsuratlı olması halinde bu küsuratlar bir üst tam sayıya iblağ edilecek.
TEMİNATLAR YÜKSELTİLDİ
Motorlu Araç Sahipleri için araç başına maddi giderler 200 bin liradan 300 bine, kaza başına ise 400 bin liradan 600 bin liraya yükseltildi.
Türkiye ekonomisinin dinamosu olan gençlerin üretime katılması, girişimde bulunması, istihdam yaratacak projeleri ortaya koyması için birçok yenilik ve kredi ürünleri hayata geçiriliyor.
İşsizlik taban yaptığı dönemde yeni iş kuran, işini geliştirmek isteyenlerin önünü açacak büyük kredi kampanyaları düzenlenmeye başladı.
ÜNİVERSİTE MEZUNLARINA 1 MİLYON LİRA KREDİ
Halkbank üniversite mezunlarına 1 milyon liraya kadar 36 ay vadeli, 6 ay geri ödemesiz dönem fırsatı sunuyor. İlk Adım Kredisi'nde girişimci olan firmalar için en az yüzde 50 paya sahip olmak, en fazla 2 yıl önce üniversiteden mezun olmak, 29 yaşını aşmamak ana kriter olarak öne çıkıyor.
Kredi kullandırılacak firmanın azami 1 yıllık faaliyetinin olması, firmanın, kurucu ortağın mezun olduğu alanda faaliyet gösteriyor veya gösterecek olması gerekiyor. Kredinin teminatına yüzde 80 Kredi Garanti Fonu kefaleti de sağlanıyor.
KOSGEB'DEN FAİZSİZ DESTEK KAMPANYASI
KOSGEB kapsamında İş Geliştirme Desteği 2024 Yılı 3. Dönem başvuru tarihleri belli oldu. 1-31 Aralık 2024 tarihleri arasında başvuru yapan girişimciler 1.5 milyon lira üst limit dahilinde yüzde 80 destek oranıyla geri ödemeli kredi sağlanacak.
Girişimcinin genç, kadın, engelli, gazi veya birinci derecede şehit yakını olması durumunda destek üst limitine 150 bin TL daha eklenecek.
Türkiye'de doğrudan ve dolaylı olarak milyonlarca kişiyi etkileyen asgari ücretin belirlenmesi için 21 gün kaldı. 31 Aralık 2024 tarihine kadar asgari ücret belirlenmesi gerekiyor.
Bunun için toplantıların tamamlanıp ortak bir karar olmasa da zam oranının açıklanması bekleniyor.
Hükümet, işçi ve işveren tarafı asgari ücreti belirlemek için pazarlık yapacak ve nihai oran son toplantının ardından kamuoyuna duyurulacak. İlk toplantı bugün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda gerçekleştirilecek.
ZAM ORANI NE OLACAK?
Zam oranına ilişkin olarak uzman, ekonomist, işçi tarafının farklı farklı tahminleri bulunuyor. Genel manada yüzde 25'ten başlayıp oluşması beklenen yüzde 45 civarındaki enflasyon oranı ve refah payının eklenmesiyle birlikte zammın yapılması tahmin ediliyor. Net bir zam oranını tahmin etmek oldukça zor ve uzmanlar geniş bir aralıkta tahmin belirtme yöntemini kullanarak ihtimal artırarak oran tutturmaya çalışıyor.
ASGARİ ÜCRETLİ DIŞINDA KİMLERİ İLGİLENDİRİY0R?
Asgari ücret rakamı işsizlik maaşı, asgari ücretlinin kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalemi etkiliyor.
ASGARİ ÜCRETİN DOLAR KARŞILIĞI NE OLUYOR?
Türkiye’de ikinci el otomobil alım-satım işlemlerinde köklü değişikliklere gidildi. Güvenli ödemeyle birlikte dolandırıcılıkların sona ererken, araç alım-satım anında satış gerçekleşmeden alıcı kişi araç için trafik sigortası poliçesi yaptırmak zorunda kaldı.
Bireysel alım-satım işlemlerinde trafik sigortası zaten Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararla zorunlu olurken, galericilerin satın aldığı araçlar için trafik sigortası poliçesi yaptırması zorunluluğu fiyatlar üzerinde yükseliş yaratabilir.
Galericiler aldıkları ve showroomlarına koydukları araçları anında satma imkanına erişemiyor. Belli bir süre showroomlar sergilenen satışta olan, trafiğe çıkmayan ve kullanılmayan araçlar için yıllık maliyeti 15-20 bin lira arasında değişen trafik sigortası poliçesi yaptırmak zorunda kalıyorlar.
“ANAYASA MAHKEMESİ KARARI İPTAL ETTİ”
İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği Başkanı Hayrettin Ertemel, konuya ilişkin olarak Hurriyet.com.tr’ye önemli açıklamalarda bulundu.
Ertemel “Bundan sonra otomobil alış esnasında noter satışı olmadan önce trafik sigortası kesme zorunluluğu getirildi. 15 günlük süre içinde arabayı alan yeni kişi herhangi bir kazaya karıştığında geçmişe dönük 15 gün içinde bir kaza olduğunda eski sahibine kaza rücu ediyordu. Anayasa Mahkemesi bunun hukuksuz olduğunu düşünüp iptal etti” dedi.
“KARAR DOĞRU, GALERİCİLER İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL”
Ertemel alınan kararın bireysel alım-satım için uygun olduğunu belirtti ancak galericiler için sistemin uygun olmadığını açıkladı.
İkinci el otomobil piyasasında her gün binlerce araç el değiştiriyor. Eski sistemde araç alınmasına karar verilen araç ekspertiz ya da güvenilen kişilere gösterildikten sonra noterler tarafından para alışverişinin tamamlanıp tamamlanmadığına dair sözlü beyan sonrasında otomobilin satışı gerçekleşiyordu.
Günümüzde para alışverişi güvenli ödemeye geçti ve sözlü beyan yerine noterler güvenli ödemeyi ekranlarında gördüklerinde satışa onay veriyor.
TRAFİK SİGORTASI SATIŞTAN ÖNCE YAPTIRILACAK
Bunun yanında dünden itibaren trafik sigortası olmayan kişiler araç alamayacak. Eski sistemde araçların trafik sigortasının olup olmadığı noterler tarafından kontrol ediliyor ancak aracın yeni sahibinin trafik sigortası yaptırıp yaptırmadığı kontrol edilmiyordu ve eski sahibinin trafik sigortası 15 gün geçerli oluyordu.
Yeni sistemde önce güvenli ödeme adımları tamamlanacak ve sonrasında araç devir alınmadan trafik sigortası yaptırılacak. Aracın ruhsat bilgileri, alıcının TC'si sigortacıya bildirilecek ve trafik sigortası yaptırıldığı anda noter satışa onay verip yeni ruhsatı basacak ve para da güvenli ödeme sistemi üzerinden alıcıdan satıcıya aktarılacak.
PLAKA DEĞİŞİKLİĞİ OLURSA NE OLACAK?
Noterde satış işlemi anında plaka değişikliği de talep edilirse sigorta önce eski plaka üzerine yapılacak. Noterde satış işlemi tamamlandıktan sonra sigortacıyla irtibata geçilip yapılan sigortanın zeyili yeni plakaya istenecek. Sigorta zeyil işlemi için herhangi bir ücret ödenmeyecek.
Not: Plaka değişikliği için ikametin farklı ilde olması gerekiyor. Örnek vermek gerekirse alıcı ve satıcı İstanbul ikametliyse aracın plakası da 34'se satış anında değişmiyor. Alınacak araç 34 plaka ve alıcı kişinin ikameti Tekirdağ ise plaka değişikliği talep ediliyor ve 59 plakanın serisi veriliyor. Seri ise emniyetten otomatik olarak seçildiğinden sıra hangi plaka serisindeyse o atanıyor. Bunun dışında plakasını değiştirmek isteyen olursa iki plakasının da kayıp olduğunu bildirip yeni harf ve rakamlardan oluşan ikametine bağlı ildeki seri olan plakayı alabiliyor. Bunun için önce emniyete, sonra notere, sonra da plaka basım yerine gitmek gerekiyor. Yakın zamanda e-devlet üzerinden emniyet ve notere gitmeye gerek kalmadan ilgili form doldurularak plaka basım yerinden yeni plakalar temin edilecek.)
Türkiye’de konut sahibi olmak isteyenlerin sayısı artsa da günümüzdeki imkanlar ve şartların olanak sağladığı kişi sayısı sınırlı kalmaya başladı. Ev sahipliği sayısı gerilerken kiracı sayısında artış yaşandı. Kiraya olan talep artarken enflasyonist ortamda kira tutarları da yükselişe geçti.
Konut yatırımının diğer yatırım araçlarına göre çok daha fazla kazandırdığı Türkiye’de yüksek konut kredisi faizi, yüksek mevduat, kiracılarla yaşanan sorun gibi etkenler yatırım yapmak isteyen vatandaşları başka alanlara kaydırdı.
Neredeyse son bir yılda, yıllık yüzde 50’ye yakın ve üzerinde mevduat faizi veren bankalar nedeniyle günümüzde 5 milyon lirasıyla ev almak isteyen birisi parasını mevduata koyduğunda aylık 200-250 bin lira civarında faiz getirisi elde ediyor. Aynı evi kiraya verse alacağı maksimum kira 35 bin lira oluyor. Bu süre zarfında da ev fiyatları hızla geriledi ve satışta olan konut miktarı devasa boyutlara ulaştı. Başka bir deyişle 5 milyon lirasını ev almak yerine 8 aydır mevduatta değerlendiren birisinin her ay 200 bin lira faiz aldığını düşünürsek sadece faizden 1.6 milyon getiri sağlıyor. Faizin de faizini aldığını düşünürsek bu tutar 2 milyon liraya yaklaşıyor. Ancak bu kişi parasını 5 milyonluk eve bağlasaydı 8 ayda aylık 35 bin lira kira almak için çabalasaydı sadece 280 bin lira gelir elde etmiş olacaktı. Ayrıca bu 8 aylık süreçte ev fiyatları yerinde saydı ya da daha da düşüş gösterdi.
Başka bir deyişle 5 milyona kendi oturacağı konutu alacak olan kişi bonus olarak da İstanbul’da bazı ilçelerde 1.5-2 milyon lira arasına satılan 1+1 konutu da hiç kredi kullanmadan satın alma lüksüne sahip oldu ve bu konuttan da 15 bin liraya kadar kira alacağından pasif gelir yaratabildi.
Bu nedenle yüksek enflasyon dönemlerinde konut yatırımı yerine diğer yatırım araçları üzerinden dev karlar ederek neredeyse yeni bir konut için peşinat ortaya çıkarılabiliyor.
GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ FAİZİN DÜŞMESİNE ODAKLANDI
Gayrimenkul sektörü temsilcileri de bu noktada sadece faizin düşmesine odaklandı. Satışta bekleyen dev portföylerde fiyatlar her geçen gün aşağı çekilse de daha da düşmesi beklentisi satışların önünü kesiyor. Son aylarda konuta talep artsa da beklenen büyük ivme henüz gerçekleşmedi.
Merkez Bankası’nın faizi tek haneye yakın seviyelere indirmesiyle birlikte konut sektöründe işlerin açılacağı öngörülüyor.
Adalet ve İçişleri Bakanlığı'nın aldığı karara göre Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.
Alınan kararlara göre yönetmeliğin 9'uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “ve yüklü ağırlığı 750 kilogramın üstünde” ibaresi yürürlükten kaldırıldı. Başka bir deyişle 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren çekme karavanların tamamı için tescil belgesi ve plaka basım talep belgesi oluşturulacak. Tescilleri noterler tarafından gerçekleştirilecek. Şu anda olduğu gibi O1 Belgesi ve çekme karavan satış faturası ile noterden satış yapılamayacak.
PLAKA BASIM TALEPLERİ İÇİN NOTERE GİTMEYE GEREK KALMADI
Kaybedilen bir tescil plakasının yeniden basımı için plaka basım talep belgesi oluşturulması, iletişim bilgilerinin güncellenmesi ve araca ait özet tescil bilgileri raporu oluşturulması işlemleri e-Devlet üzerinden yapılacak. Düzenlemeden önce bu işlemler için notere gidilip evrak alınıyor sonrasında şoförler odasında plakalar bastırılıyordu.
ENGELLİ ARAÇLARINA İLİŞKİN DÜZENLEME
Engelli araçlarının tamamı için "Engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırılan ve özel tüketim vergisinden müstesna olarak iktisap edilen aracın bizzat engelli tarafından kullanılması gerekmektedir" ibaresi tescil kayıtlarına işlenecek. Söz konusu şerhi haiz araçların bizzat kullanılmaması veya araçta istisnadan yararlanan engelli olmaksızın kullanıldığının tespit edilmesi halinde tespitin yapıldığı yer defterdarlığına bildirim yapılacak.
İstisnadan faydalanan engelli kişi araçta olsa dahi aracın engelli olmayan kişiler tarafından kullanılabileceğinin yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından belgelendirilmemesi halinde üçüncü kişilerin söz konusu aracı kullanmaları yasaklandı.
Engelli aracının tescil kayıtlarına "Araç sahibi engelli kişinin eşi, aynı il sınırlarında ikamet eden birinci derece kan ve kayın hısımları, kardeşleri, vasisi veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü arasından tescil kayıtlarına işlenen en fazla iki kişi tarafından kullanılabilir" şerhi eklenecek. Vergi dairesi müdürlükleri tarafından alınan taahhütnamede yer alan ve bu araçları kullanacak kişilerin kimlik bilgileri tescil kayıtlarına işlenecek. Aykırı durumda defterdarlığa bildirim yapılacak.
