Toptan eşya fiyatlarının yüzde 32.7 arttığı 2000 yılında,
döviz sepetindeki artış kur programı kapsamında yüzde 19.9`da tutuldu. Böylece TL, sepete karşı reel olarak yüzde 10.7 değer kazandı.
Enflasyonun, döviz sepetindeki artışın açık farkla üzerinde çıktığı 2000 yılında Türk Lirası, döviz sepeti karşısında reel olarak yüzde 11 dolayında değer kazandı. Merkez Bankası`nın kur programı kapsamında geçen yıl 1
dolar artı 0.77
Euro`dan oluşan döviz sepetindeki artış yüzde 19.9`da tutulurken, TEFE`deki yıllık artış yüzde 32.7 düzeyinde gerçekleşti. Böylece TL, 2000 yılında sepete karşı reel olarak yüzde 10.7 değerlendi.
Aylara göre seyir:
TEFE`de ocak ayında yüzde 5.8, şubatta yüzde 4.1 ve Martta yüzde 3.1 artış yaşanırken, kur sepetindeki aylık artışlar yüzde 2.1 düzeyinde tutuldu. Sepetteki artışın yüzde 1.7`de tutulduğu nisan ayında da TEFE artışı yüzde 2.4`le daha yüksek çıktı. Böylece, yılın ilk dört ayında TEFE`nin, dövizdekinin çok üzerinde bir artış göstermesiyle TL, döviz sepeti karşısında reel olarak yüzde 7.5 oranında değerlendi. TEFE ve sepetteki artışların yüzde 1.7 ile aynı düzeyde gerçekleştiği mayıs ayında ise kümülatif bazda TL`nin reel değeri önceki aya göre değişmemişti.
Haziran ayında enflasyondaki düşüşün hızlanması, aylık enflasyonun kurdaki artışın altına inmesiyle TL`nin reel olarak değer yitirme süreci başladı. Haziranda sepetin artışı ikinci çeyrek için öngörülen aylık artış kadar olmak üzere yüzde 1.7`de tutulurken, TEFE`de yalnızca yüzde 0.3`lük bir artış yaşandı. Bunun sonucunda TL`nin sepet karşısında yüzde 1.4 değer yitirdiği haziranda kümülatif bazda sepete karşı reel değer kazanım oranı yüzde 5.9`a geriledi.
Döviz sepetindeki aylık artışlar temmuz - ağustos - eylül aylarını kapsayan üçüncü çeyrekte yüzde 1.3`e çekildi. TEFE`nin yüzde yüzde 1 artış kaydettiği temmuz ayında TL, sepet karşısında yüzde 0.3; TEFE artışının yüzde 0.9 olduğu ağustosta da yüzde 0.4 değer yitirdi. Böylece TL`nin sepet karşısındaki reel değer kazanımı kümülatif bazda temmuzda yüzde 5.7`ye, ağustosta da yüzde 5.3`e kadar indi. Ancak TL, eylül ayında dövizler karşısında yeniden reel olarak değer kazanmaya başladı. Döviz sepetindeki artışın kur programı kapsamında yüzde 1.3`te tutulduğu eylül ayında, TEFE artışı yüzde 2.3 çıktı. Böylece TL, eylülde sepete karşı yüzde 1 değerlendi ve TL`nin ilk dokuz aylık dönem itibariyle sepete karşı değerlenme oranı yüzde 6.3`e yükseldi.
Döviz sepetindeki aylık artışların yüzde 1`e çekildiği son çeyrekte de TL`nin reel olarak değer kazınımı sürdü. Ekim ayında yüzde 1`lik sepet artışına karşılık TEFE artışının yüzde 2.8 çıkması ile TL, döviz sepeti karşısında yüzde 1.8 değerlendi ve TL`nin kümülatif bazda değer kazanımı yüzde 8.2`ye çıktı. TEFE artışının yüzde 2.4 olduğu kasım ayında TL`de sepete karşı yüzde 1.4; TEFE artışının yüzde 1.9 olduğu aralık ayında da yüzde 0.9 oranında reel değer kazanımı yaşandı. Böylece TL`nin kümülatif bazda reel değer kazınımı kasım sonunda yüzde 9.7`ye, aralık sonunda da 10.7`ye ulaştı.
Euro - Dolar:
Geçen yıl Euro ve Euro`ya bağlı dövizler nominal olarak yüzde 14 dolayında artarken, dolarda yüzde 24.4 oranında artış yaşandı. Böylece, Merkez Bankası`nın para programı çerçevesinde 1 dolar ve 0.77 Euro`dan oluşan döviz sepetindeki artış öngörüldüğü gibi yüzde 19.9 düzeyinde oluştu. TEFE artışının yüzde 33.2 düzeyinde gerçekleştiği 2000 yılında TL, reel olarak Euro grubu dövizler karşısında yüzde 16.3, dolar karşısında yüzde 6.7 değer kazandı, böylece TL`nin döviz sepeti karşısındaki değer kazanımı yüzde 10.7`ye geldi. (FİNANSAL FORUM)