İhale yöntemiyle otomobil alan kişi sayısı oldukça az. İcradan araç alırken "hayrını göremeyiz" mantığı devam ediyor ve vatandaşlar icralık araçlara yanaşmıyor. İcralık araçlarla ilgilenen kişiler genellikle galericiler, al-satçılar, yedek parça için kullanmak isteyenlerden oluşuyor.
Ancak Ticaret Bakanlığı bünyesinde bulunan e-ihale sisteminde gümrüklerde el konulan ya da terk edilen araçlar satışa çıkarılıyor.
OTOMOBİLE ERİŞİM ZOR
Sıfır ya da ikinci el de olsa otomobil sahibi olmak ülkemizde bir miktar birikim gerektiriyor. Eski otomobillerin arıza ve bakımlarının külfetli olması yüksek masraflar ortaya çıkarıyor ve alıcı kişiler eski araçlara yanaşmıyor. Ortalama olarak 4-5 yaşından itibaren başlayan ve sorunsuz olduğu kanısına varılan araçların fiyatları da 800 bin lira seviyelerinden başlıyor.
E-İHALE'DEN NASIL ARAÇ ALINIYOR?
Ticaret Bakanlığı kendi bünyesinde otomobil satışı gerçekleştiriyor. Gümrüklerde el konulan otomobiller rayiçlerine göre daha düşük fiyattan alıcı buluyor. İhale ile satılan otomobiller Türk plakası aldıktan sonra trafiğe çıkabiliyor.
İhalede yüzde 1,517 (binde 15,17) oranında damga vergisi tahsil ediliyor. Damga vergisinin KDV ve ÖTV'si de ayrıca tahsilatı yapılıyor.
e-ihale yoluyla yapılacak satışlara katılacak olanlar, ilgili işletme veya gümrük müdürlüğünden alacakları izin belgesini göstererek ve araçları ihalenin ilan süresi ve son gün hariç olmak üzere teklif verme süresi içerisinde bulunduğu yerde görebiliyor.
Yüksek kredi faizi döneminde bazı bankalar faizsiz, kısa vadeli, düşük tutarlı kredi vermeye devam ediyor. Yeni müşteri kazanmak, diğer bankalarla rekabet edebilmek adına bankalar faizsiz krediyi sunuyor.
VADELER 3-6 AY ARASINDA
Faizsiz kredilerde bankalar vadeyi kısa tutuyor ve 3-6 ay arasında vadelerde krediler sunuluyor.
KİMLER KULLANMALI?
Faizsiz krediyi kredi kartı borcu bulunanların öncelikle kullanması avantajlarına olacaktır. Kredi kartı borcu 50 bin lira olan birisi asgarisini ödedikten sonra kalan kısmına faiz işleteceğine, faizsiz krediyi kullanarak tüm borcunu kapatıp 6 ay boyunca faizsiz olarak taksit taksit geri ödeme imkanına sahip olabilir.
Bunun dışında kısa vadede elde edilmek istenen ancak finansman sorunları nedeniyle ertelenen planlar yapılabilir.
HANGİ BANKALAR FAİZSİZ KREDİ VERİYOR?
Son güncellemelerle birlikte 9 banka faizsiz kredi veriyor.
Türkiye'de dezenflasyon devam ederken bankalar faiz indirimine başladı. Mevduat ve kredi faizlerinde düşüşler görülse de yine de görece olarak yüksek kalmaya devam ediyor.
Dezenflasyon sürecinin devamı halinde Merkez Bankası'nın faizi daha da düşürebileceği belirtiliyor. Böylece kredi faizleri ve mevduat faizlerinde düşüş yaşanırken parası olanların faizden elde edecekleri gelirlerde de düşüş yaşanacak.
BANKALAR NE KADAR FAİZ VERİYOR?
Bankalar mevduatlara yıllık yüzde 43-45 aralığında faizler vermeye başladı. Böylece 1 milyon liraya 32 günde yaklaşık olarak 35 bin lira faiz geliri elde ediliyor.
KREDİLERDE DURUM NE?
Kredilerde faiz oranları bankadan bankaya değişkenlik göstermeyi sürdürüyor. Yüzde 3.49'dan başlayan tüketici kredisi faizleri yüzde 5'e kadar varıyor.
100 bin lira tüketici kredisi çeken birisi 12 ay boyunca yüzde 3.49 faiz oranıyla faizle aylık 11 bin lira ödeme yapması gerekiyor. Yıllık toplam geri ödemesi ise masraflar hariç 132 bin lira oluyor.
Yüzde 5 oranında faizle yine 100 bin lira kredi kullanan birisi aylık 12 bin 213 lira ödeyecek ve 12 ay sonunda toplamda 146 bin 556 lira masraflar hariç ödeme ortaya çıkıyor.
Türkiye'deki milyonlarca çalışanın tahmini olarak alacağı emekli maaşı verileri sisteme yüklendi. Resmi bir sonuç olmasa da emekli olurken alınacak yaklaşık maaşı ifade eden sistem aktifleşti. 3600 prim gün sayısını dolduran çalışan herkes e-Devlet üzerinden tahmini olarak ne kadar maaşa alacağını görebiliyor.
SSK ve Bağ-Kurlulara gelen yüzde 15.75'lik zam yerine tahmini emekli maaşları 2025 yılı itibarıyla gerileme gösterdi.
HESAPLAMALAR NASIL YAPILDI?
Sisteme yüklenen yeni formülle birlikte emekli olacakların maaşlarının düştüğü görüldü. Tahmini maaşlar son gelen SSK-Bağ-Kur zammı olan yüzde 15.75 eklendiğinde yüzde 13'ün üzerinde gerileme gösterdi. SGK primleri yatan çalışanlar prim ödedikçe düşen maaşla karşılaşmış oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası geçtiğimiz ay uzun soluklu yüksek faiz politikasından vazgeçti ve ilk faiz indirimini gerçekleştirdi.
Bugün açıklanacak olan politika faizinde de 250 baz puanlık indirim yapılması ve yüzde 47.5’ten yüzde 45’e düşüş öngörülüyor.
Enflasyondaki düşüşe paralel olarak Merkez Bankası da faiz tarafında aksiyon almayı sürdürmesi bekleniyor.
Uzmanlar bu yılki 8 faiz toplantısının tamamında indirim çıkmasını bekliyor.
Merkez Bankası’nın faiz kararına ilişkin açıklamaları önümüzdeki faiz toplantıları için de ipucu verecek.
PARASI OLAN NE YAPACAK?
Bankalar geçtiğimiz ay gelen faiz indirimi akabinde yıllık yüzde 50 mevduat faizi vermekten vazgeçti ve yüzde 45-46 oranında faizleri mudilere sunmaya başladı. Başka bir deyişle 1 milyon lirası olan bir mudi 32 günlüğüne parasını vadeye bağladığında 36 bin lira net faiz getirisi alacak.
Bugünkü faiz kararında indirim olursa mevduat faizleri yüzde 40 civarına doğru düşüşler yaşaması bekleniyor.
Türkiye'de otomatik vitese karşı olan algılar son 10 yılda yıkıldı. Manuel vites taraftarları otomatik vitesin rahatlığını keşfedince tercihlerini değiştirdiler.
Bazı markaların otomatik şanzımanlarında sorun olsa da bazı marka otomobillerin otomatik şanzımanlarında hiçbir sorun olmuyor.
Arıza ve bakım maliyetleri yüksek olan otomatik viteslerde dikkat edilecek hususlar bulunuyor.
YOĞUN TRAFİKTE BÜYÜK YARDIMCI
Uzun yolda otomatik vites pek işe yaramasa da şehir içi yoğun trafikte kullanıcısı için büyük konfor sunuyor. Sol ayağı sürekli debriyaja basmaktan yorulan sürücüler yerine tek ayakla otomobili kontrol etme konforu sürücüye yardımcı oluyor.
MANUEL VİTESLİ ARAÇLAR YIPRATICI OLUYOR
Şehir planlaması, kentleşme sorunları, meteorolojik olaylar, otopark kıtlığı gibi sayılabilecek nedenlerle trafikte ilerlemek zorlaştı. Manuel vitesli otomobillerle trafikte kalmak ise yıpratıcı olmaya başladı.
Manuel araç kullanmak da ekstra zevkli olabiliyor, otomobile tam hakimiyet sağlayan manuel vitesi sevenler de bulunuyor.
Motosiklet/scooter, A2 ehliyet, şahıs şirket… Bu üçüne sahip olan herkes moto kurye olabiliyor. Kazançları da geçmişteki faaliyetlerine göre çok daha yükseldi. Beyaz yakalı çalışanların siparişlerini getiren moto kuryeler beyaz yakalılardan 4 kat daha fazla gelir elde etmeye başladı. Moto kurye olmak için üniversite, yüksek lisans, doktora gibi şartlar da gerekmiyor. Genel manada iyi okul okumuş kişilerden çok daha fazla kazanıyorlar. Sayıları her geçen gün artmasına rağmen kazançlarında düşüş yaşanmıyor.
MOTO KURYELER NE YAPIYOR?
Türkiye’de faaliyet gösteren birkaç büyük e-ticaret sitesi adına çalışan moto kuryeler yemek ve market alışverişlerini müşterilere ulaştırıyorlar.
NASIL MOTO KURYE OLUNUR?
Türkiye'de ev sahibi olmak isteyenlerin büyük kısmı konut kredisi kullanıyor. Ev fiyatlarının son yıllarda hızla yükselmesi nedeniyle ev sahipliği oranı düşerken satışlarda da yüksek kredi faizleri ve yüksek mevduat faizi nedeniyle durgunluk yaşansa da 2024'ün son aylarında artış yaşanmıştı.
Barınma ihtiyacını karşılamak, kiracı olmaktan kurtulmak isteyenler birikimleriyle alabilecekleri evlere yönelmeye başladı. Yüzde 50'nin üzerinde gerçekleşen kira zamları alınan maaş zamlarına kıyasla yüksek kaldığı için kira ödenme imkanı zorlaşmaya başladı. Büyükşehirlerde asgari 20-25 bin liranın altında kiralanacak ev kalmaması konut kredisini yüksek faize rağmen cazip kılıyor.
KONUT KREDİSİ SABİT, KİRA HER GEÇEN YIL YÜKSELİYOR
Konut kredisi çekildiğinde 10 yıl vadede ödenecek taksit sabit kalıyor. Ancak kiralanan konutta her yıl TÜFE'nin 12 aylık ortalamasına göre zam yapılırken ödenen para da ev sahibine gittiği için edinilmiş bir hakka sahip olunmuyor.
PEŞİNATI OLAN ALMALI MI?
Konut almak için yeterli peşinatı olanların kredi kullanarak konut alması avantaj oluşturuyor. Geçtiğimiz yıllarda da bazı ekonomistler konut almak yerine kirada oturmanın daha makul olduğunu savunsa da Türkiye gerçekleri teorilere zemin bırakmıyor. Alınan konut sayesinde kira ödemekten kurtulunuyor, konutun değeri artıyor, ilerleyen yıllarda daha iyisini almak için ilk alınan konut bir basamak görevi görüyor ve yeni daire almayı kolaylaştırıyor.
Peşinat varsa semt ve konum belirlenerek uygun konut alınması avantaj sağlıyor. Örnek vermek gerekirse hayat boyu kira ödemek yerine 2-2.5 milyona satılan 2+1 konutlardan alıp kredisini ödemek ve evin rant değerinden yararlanarak ortaya konan sermayeyi korumak için konut yatırımı önem arz ediyor.
İstanbul'un bazı ilçelerinde depreme dayanıklı 10-15 yıllık sitelerde 2-2,5 milyon liradan başlayan fiyatlara konutlar bulunuyor ve son birkaç ay içinde fiyatları yüzde 15-20 oranında yükseliş yaşadı.
