TRUMP GELDİ PİYASALAR ÇÖKTÜ
Gizmen Nalbantlı Işık Fx Başanalist
Piyasalar Brexit’ten sonra ikinci şoku Trump’ın zaferi ile yaşıyor. Son olarak Pensilvanya ve Alaska’da da galip gelen Trump, ABD’nin 45. Başkanı oldu.
Trump’ın başkan olmasının yaratacağı politik belirsizlik güvenli varlık talebini ciddi şekilde artırdı. Altın, yen ve hazine tahvilleri değer kazanırken, endekslerde ciddi satış görülüyor. Meksika pesosu, son sekiz yılın en sert düşüşünü göstererek tarihinin en düşük seviyesine gerilerken, Türk Lirası tüm zamanların en düşük seviyesine indi. Güney Afrika randında da durum pek farklı değil.
Trump’ın başka bir etkisi de petrol fiyatlarında oldu. Trump’ın hem kaya gazı üreticilerini destekleme sözü hem de Kanada ile yapılması beklenen petrol sevkiyat anlaşmasının etkisiyle, küresel arz endişelerini tetiklemek suretiyle petrol fiyatlarındaki düşüş devam edebilir.
Trump’ın seçim öncesi açıklamaları piyasadaki tedirginliği artıran en önemli etken. Mevcut uluslararası ticaret anlaşmalarının feshedilmesini düşünen Trump, dış ticarette ise Çin, Meksika gibi ülkelere yüzde 45 gümrük vergisi getirilmesini savunuyor. Yellen’ı görevden alacağını söyleyen Trump’ın yapacağı açıklamalar önemli olacak. Seçim öncesindeki açıklamaların aksine daha yumuşak söylemler piyasada bir miktar rahatlama yaratabilir.
Bize Etkisi Nasıl Olur?
Yaklaşık bir yıl önce California eyaletinde yaşanan ve 14 kişinin öldüğü bir silahlı saldırının faillerinin radikal İslâmcı olduğunun anlaşılmasının ardından Trump, ülkeye göçmen ya da turist olarak girmek isteyen Müslümanların geçici olarak engellenmesini istemişti. 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında yaptığı açıklamalar ise bir hayli yapıcıydı. Başkan olması durumunda Türkiye’deki insan hakları ihlâllerine müdahale edip etmeyeceği sorusuna; bizim böyle bir hakkımız yok derken, Erdoğan’dan övgü ile bahsederek “Yaşananları tersine çevirebildiği için onu çok takdir ediyorum..” demişti. Erdoğan ise Başbakanlığı döneminde, Trump’ın Müslümanlarla ilgili çıkışı sonrasında Trump Towers’ın isminin değiştirilmesi yönünde bir istekte bulunmuştu.
Trump’ın başkan olmasıyla ABD ile Türkiye arasındaki ticaretin önünün açılacağı beklentisi de gündemde. Trump Towers bunun bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda, Türkiye'yle potansiyel olarak çok başarılı bir ilişkisini olacağını söylüyor.
Şuanda piyasada ciddi bir belirsizlik var. Kur tarafında gece saatlerinde 3.30 görüldü. Şuanda 3.20’nin hemen altındayız. Genel olarak orta vadede kurda yükselişin devamını bekliyorum. Düşüşlerde alım fırsatı olarak değerlendirilebilir. 3.18-3.20 bölgesi önemli. Kısa vadeli trend desteğimiz ise 3.1280 seviyesinde. Bu seviyenin altında bir hareket beklemiyorum. Orta vadede yeniden 3.35 ve 3.50 seviyeleri hedef olmaya devam ediyor. Günün kazananı ise gram altın oldu. 140 TL seviyesine doğru yükseliş devam edebilir.
PİYASALAR KORKUYU FİYATLIYOR
Arzu Toktay XTB Menkul Araştırma Müdürü
“Piyasalar üzerindeki korkuyu iki iş günü içinde atacak ve 10 Kasım’daki fiyatlamalar daha sağlıklı olacak. Amerikan halkı değişimi istediyse hem kongrede hem senatoda üstünlük sağlayan Cumhuriyetçilerin 2017 yılına hızlı bir icraat ile gireceğini düşünüyoruz. Öte yanda Amerika Dünya’da söz sahibi olmak istiyorsa, her şeyden önce ekonomik anlamda güçlü olmalı. Dolayısı ile hükümetin FED başta olmak üzere kurumlar arası ilişkilerinde ve faiz politikasında geçmişte yapılanları silip atacağı bir süreç beklemiyoruz” şeklinde belirtti. Toktay şöyle devam etti:
İçeriye dönersek, Trump duyarlı para birimleri arasında sayılan Türk Lirası değer kaybediyor. Seçim sonuçlarının açıklanmaya başlaması ile 3,2929 seviyesine yükselen Dolar/TL paritesi “güçlü yukarı yönlü” hareket içerisinde kısa bir aşağı yönlü düzeltme yapabilir. Bugün için parite 3,20’nin altında kalıcı olmayabilir ancak hafta sonuna doğru Dolar/TL seçim öncesi seviyelerde 3,15-3,17 arası denge seviyesi diyebiliriz. Euro/TL paritesi döviz piyasasında Euro’nun değer kazanmasına bağlı olarak daha hızlı bir yükseliş kaydetti ve sepet kur yüzde 3 üzerinde yükseldi. Piyasalarda korkunun yerini sükûnete bırakması ile Euro/TL’de denge seviyesini 3,54 civarında bekliyoruz. Neticede küresel piyasalar çalkalanırken Türk Lirası için daha güçlü bir gelecek temenni olmaktan öteye gidemiyor.
Piyasalar Korkuyu Fiyatlıyor
Cumhuriyetçi partinin 274 oya ulaşması ile Donald Trump Amerika’nın yeni Başkanı oldu. Senato, kongre ve temsilciler meclisinde çoğunluğu elde eden Cumhuriyetçilere halk güçlü bir yetki verdi. Trump fiyatlaması ile CBOT’da S&P500 endeksinin volatilitesini gösteren “VIX” (korku endeksi) vadeli piyasada 7,15 puan artışla 23,10 seviyesine kadar yükseldi. Şu sıralarda VIX endeksinde volatilitenin 19,27’ye gerilediğini görüyoruz. 24 Haziran’da İngiltere’nin Avrupa Birliğinden çıkma kararında “VIX” 25,76’yı görmüştü. Anlaşılan, piyasalar Trump ve iki seçim dönemi ardından Cumhuriyetçi politikaların en az Brexit kadar risk unsuru olduğunu düşünüyor. Vergi indirimleri, bütçe açığı, göçmen politikası ve Amerikan Merkez Bankası (FED) konusundaki yenilikler piyasaları endişelendiriyor.
Bize göre, piyasalar üzerindeki korkuyu iki iş günü içinde atacak ve 10 Kasım’daki fiyatlamalar daha sağlıklı olacak. Amerikan halkı değişimi istediyse hem kongrede hem senatoda üstünlük sağlayan Cumhuriyetçilerin 2017 yılına hızlı bir icraat ile gireceğini düşünüyoruz. Öte yanda Amerika Dünya’da söz sahibi olmak istiyorsa, her şeyden önce ekonomik anlamda güçlü olmalı. Dolayısı ile hükümetin FED başta olmak üzere kurumlar arası ilişkilerinde ve faiz politikasında geçmişte yapılanları silip atacağı bir süreç beklemiyoruz.
İçeriye dönersek, Trump duyarlı para birimleri arasında sayılan Türk Lirası değer kaybediyor. Seçim sonuçlarının açıklanmaya başlaması ile 3,2929 seviyesine yükselen Dolar/TL paritesi “güçlü yukarı yönlü” hareket içerisinde kısa bir aşağı yönlü düzeltme yapabilir. Bugün için parite 3,20’nin altında kalıcı olmayabilir ancak hafta sonuna doğru Dolar/TL seçim öncesi seviyelerde 3,15-3,17 arası denge seviyesi diyebiliriz. Euro/TL paritesi döviz piyasasında Euro’nun değer kazanmasına bağlı olarak daha hızlı bir yükseliş kaydetti ve sepet kur yüzde 3 üzerinde yükseldi. Piyasalarda korkunun yerini sükûnete bırakması ile Euro/TL’de denge seviyesini 3,54 civarında bekliyoruz. Neticede küresel piyasalar çalkalanırken Türk Lirası için daha güçlü bir gelecek temenni olmaktan öteye gidemiyor.
PİYASALARDA BEKLENTİ NE?
KapitalFx Araştırma Uzmanı Enver Erkan
Bundan 1 ay önceki öngörülerimizde aynen şöyle bir yorumda bulunmuştuk: “ABD seçimleri ve sonrasında belirsizlik ortamı ortaya çıkarsa (özellikle de Donald Trump’ın Başkan seçilmesi halinde) güvenli liman ihtiyacı da ortaya çıkabilir. Dolarda dalgalanma bantları genişler, borsalardan ve diğer riskli varlıklardan çıkış gerçekleşerek güvenli limanlara olan talep artar ve JPY, CHF gibi para birimlerinde büyük dalga boylarında değerlenmelere şahit olabiliriz. Donald Trump’ın Başkanlık koltuğuna oturması, majör para çiftleri ile birlikte gelişmekte olan ülke kurlarında da oynaklığın artmasına yol açabilir. ABD’de risk iştahındaki olası bir bozulma, tahvil talebini artırabilir. Bu durum, Fed’in faiz artırım arifesinde olduğu düşünüldüğünde faizlerde oynaklığa yol açabilir. Kısa vadeli fiyatlamanın altın, gümüş gibi değerli metaller lehine olmasına şahit olabiliriz.
TRY de Trump faktöründen olumsuz etkilenecektir. Kısa vadeli opsiyon stratejisi USDTRY’de alım üzerine. En az 100 milyon USD büyüklüğünde ve en çok 3 ay vadeli opsiyonların tamamı alım opsiyonu ve opsiyonlar 3,10 – 3,35 fiyat aralığına birikmiş durumda. Bu da kısa dönemde kurda yükseliş beklentisinin arttığına işaret ediyor.“
Trump’ın Başkanlık yarışını kazanmasıyla beraber bu saymış olduğumuz fiyatlamaların tamamına yakını ilk tepkilerde meydana geldi. USDTRY 3,2929 seviyesini gördü; Trump’a en duyarlı para birimi MXN’den sonra ZAR ile birlikte en çok reaksiyonu TRY verdi görünüyor.
Tabii korku eşiklerinin geçilmesiyle beraber oluşan durum biraz karışık. Piyasa eğilimini şöyle özetleyelim:
USD, majör para birimlerinin önemli bir kısmına karşı değer kaybediyor. Bu kapsamda DXY 96 seviyelerine gerilemiş durumda. Asya hisse senetleri ve ABD vadeli endekslerinde sert düşüşler var. GOÜ para birimleri, duyarlılık derecesine göre değişen oranlarda USD’ye karşı değer kaybediyor. GOÜ grubunda sadece Doğu ve Güney Avrupa para birimlerinde değer kazancı var. Küresel faizler sert şekilde aşağı gidiyor, emtialar da başta altın olmak üzere değer kazanıyor.
Bir de; Trump’ın Başkan olmasıyla Fed’in Aralık’ta faiz artırma ihtimali geriliyor. Fed’e ilişkin bir belirsizlik de oluşacak.
Trump’ın elbette daha önceki söylemlerini önemli bir şekilde yumuşatması da beklenebilir. Bu kapsamda ilerleyen dönemde yapacağı açıklamalar büyük önem taşıyacaktır. Trump’ın neler yapacağını veya ne gibi politikalar üreteceğini öngörmek zor. Tahminimiz, agresif politika söylemlerinin birçoğunda geri adım atması ve daha ılımlı bir çizgi kullanması. Bu da tabii dünya siyasetine ve ekonomilere daha az zarar verir. En azından Clinton’a göre daha yumuşak bir Orta Doğu siyaseti izleyeceğini ve Ankara ile de uyumlu bir görüntü çizeceğini söyleyebiliriz. Bu kapsamda ilerleyen dönemde bizim için olumlu bile olabilir.
Kısa vadeli ve daha uzun vadeli piyasa tepkileri de değişimler gösterebilir. Küresel anlamda dolardaki fiyatlamaların bir süre sonra rayına oturacağını düşünüyoruz. Tahvil ve bono piyasası bir süre hisse senetlerinin üzerinde performans gösterebilir. Bu nedenden dolayı faizlerde aşağı yönlü hareket bekliyoruz.
Trump’ın Meksika, Çin ve dünya ticaretine ilişkin fikirleri için;
Trump, seçim kampanyasında Meksika ve Çin’den yapılacak ithalata sırasıyla %35 ve %45 gümrük vergisi uygulayacağını söylemişti. Çin’i de bir kur manipülatörü olarak nitelendirmişti, hatırlanacağı üzre Çin kısa vadede ihracatını artırarak büyümeyi desteklemek amacıyla 2015 yılında yuanı devalüe etmişti. Bu iki ülkeye gümrük vergilerinin artırılması ABD ve Çin ekonomisine fazla bir etki yapmaz. Çünkü iki ülkenin birbirine olan ticareti GSYH’lerinin %4’ünü oluşturuyor. Çin’in ihracatlarına olan talebin inelastik olması da Çin’in elini güçlendiriyor. Haliyle diğer gelişmekte olan ülkeler de Çin’i ikame edemeyeceğinden avantaj elde edemez. Ancak GSYH’sinin %27’si ABD’ye olan ihracatından oluşan Meksika büyük darbe alır.
Trump’ın Çin ve dünya ticareti, Meksika ile ilişkiler ve göçmen sorunu, NAFTA ile ilgili fikirleri GOÜ piyasalarına ilerleyen dönemde baskı yapacaktır. Türkiye bazında kötü bir hikaye olmasa da bizim piyasalarımız azalan risk iştahından olumsuz etkilenecektir. USDTRY kurunda güncel hareket alanı 3,17 – 3,23 olmakla birlikte; projeksiyon kanallarını kullanarak elde ettiğimiz üst kademe bant aralıkları 3,23 – 3,30 ve 3,30 – 3,40 olarak görünmektedir. Borsada ise satışlar gelişmelere göre kısmi kalmıştır. 75.000 altında sapma payı 72.800; en kötü senaryoda... Bu eşik değerler korunduğu sürece BİST 100 açısından oyun değiştirici bir durum meydana gelmeyecektir. İçerideki haber akışı da Türkiye’ye özgü risklerin seviyesini belirler, bu nedenden dolayı faiz, kur ve Borsa eğiliminin yeniden içerideki haber akışına kaymasını beklemekteyiz.