Avrupa sektörde oyunun kurallarını tamamen değiştirecek yeni otomotiv paketini açıklarken, metnin satır aralarında giderek sertleşen “Made in EU” yani “AB’de Üretilmiş” ifadeleri Türkiye için ciddi soru işaretleri yaratmaya devam ediyor. Bu ifade, son dönemde frenleyen Çin yatırımlarından gelecekte AB’ye yapılacak otomotiv ihracatına kadar Türkiye açısından birçok konuyu riske atıyor. Geçtiğimiz hafta AB’nin 2035’te sıfır C02 emisyonu şartlarını erteleyen yeni otomotiv paketinde de sıklıkla yer alan “Made in EU” tanımı sonrası Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, “Ülkemizin yatırım ortamı ile mevcut yatırımlar açısından büyük risk teşkil eden bu tanıma Gümrük Birliği ve aday ülke konumu vesilesiyle Türkiye’nin de dahil edilmesi ülkemiz ekonomisi açısından hayati önem taşıyor” dedi.
ÇEVRE SÜSLÜ KORUMACILIK
Avrupa Birliği’nin bu yaklaşımı ilk bakışta çevre, emisyon azaltımı ve rekabetçilik başlıklarıyla sunuluyor ancak perde arkasında sanayi politikasını yeniden tanımlayan korumacı bir hamle olarak okunuyor. Bu hamle yüzde 17 pay ile Türkiye ihracatının lokomotifi konumunda bulunan otomotiv sanayisi için ciddi riskler barındırıyor. AB’nin yeni paketi; emisyon hedeflerinde esneklik, batarya üretimine destek, idari yüklerin azaltılması ve AB’de üretilen küçük elektrikli araçlara teşvik gibi unsurlar içeriyor. Ancak bu başlıkların tamamında ortak bir ön koşul dikkat çekiyor. Teşvik, destek ve avantajların merkezine “Made in EU” olma kriteri yerleştiriliyor.
Bu yaklaşım, Türkiye’ye yatırım planlayan Çinli üreticilerin bataryayı Türkiye’de üretmediği takdirde Avrupa’ya ihracat yapamayacağı veya bunun ağır koşullara bağlanacağı bir durum doğuruyor ki Gümrük Birliği’ni bile tartışmaya açıyor.
‘YATIRIMLAR AÇISINDAN RİSKLİ’
OSD Başkanı Cengiz Eroldu, bu durumdan endişe duyduklarını altını çizdiği yazılı açıklamasında, “Avrupa Komisyonu, AB otomobil pazarının yüzde 60, hafif ticari araç pazarının yüzde 90’ını oluşturan Kurumsal Araçlar için sıfır veya düşük emisyonlu, ‘AB’de Üretilmiş’ araçlara yönelik özel mali teşvikler planlamak niyetini net olarak ortaya koymuş durumda. Burada ‘AB’de Üretilmiş’ tanımının ne olacağı kritik önem taşıyor. Komisyon tarafından 28 Ocak 2026’da görüşe açılması öngörülen ‘AB’de Üretilmiş’ tanımı ilk aşamada otomotiv sanayisini etkileyecek gibi görünmekle birlikte ilerleyen süreçte tüm sanayi politikasına yön vererek diğer tüm sektörlere de yansıyacaktır. Ülkemizin yatırım ortamı ile mevcut yatırımlar açısından büyük risk teşkil eden bu tanıma Türkiye’nin de dahil edilmesi ülkemiz ekonomisi açısından hayati önem taşıyor” dedi.
‘TÜRKİYE DIŞARDA KALMAMALI’
“Ülkemizde üretilen taşıt araçları ve parçalarının söz konusu tanımın dışında bırakılması Gümrük Birliği’nin Türkiye ve AB’ye getirdiği avantajı ortadan kaldıracak ve bu yapının işlevini yitirmesine neden olacaktır” diyen OSD Başkanı Cengiz Eroldu, “Türkiye’nin Gümrük Birliği ortağı statüsü gereği, ‘Made in EU’ uygulamalarında Avrupa Birliği ile eşit şekilde değerlendirilmesi ve teşvik mekanizmalarının dışında kalmaması son derece önemli olup, Türkiye ve Avrupa otomotiv sanayilerinin rekabetçiliğini koruyabilmeleri için Türkiye’nin bu tanıma dahil edilmesi stratejik bir gerekliliktir” açıklamasında bulundu.
Ekim ayının ardından kasım ayında da pazar gerileyerek, uzun bir aradan sonra ilk kez üst üste iki ay boyunca frene bastı. TÜİK’in “Motorlu Kara Taşıtları, Kasım 2025” verilerine göre kasım ayında ikinci el otomobil pazarı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 3.35 düşüşle 608 bin 924 adet olarak gerçekleşti. Böylece pazar son beş ayın en düşük seviyesini gördü.
Ocak–Kasım 2025 döneminde ikinci el otomobil pazarı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.35 artışla 6 milyon 773 bin 912 adede ulaştı. Bu tablo, 2024’te 7 milyon 103 bin adetle rekor kıran pazarın, 2025 sonunda 7.5 milyon adede yaklaşabileceğine işaret ediyor. Aynı dönemde tüm taşıt türlerinde yapılan toplam devir sayısı da yüzde 3.62 artarak 10 milyon 54 bin 915 adet oldu.
RS Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve CMO’su Dr. Naim Çetintürk’e göre, sıfır kilometredeki satış rekorları ve kampanyalar ikinci el pazarını destekliyor. Sıfır araçlardaki kampanyalar fiyatları dengelerken, ikinci el satış hızını artırıyor. Çetintürk, bu etkinin 2026’da hem sıfır hem de ikinci el pazarında daha güçlü bir dinamizme işaret ettiğini söylüyor.
Avrupa Birliği, otomotiv üreticilerinden gelen yoğun baskıların ardından 2035 yılı itibarıyla içten yanmalı araçların satışını tamamen yasaklama planından geri adım attı. Avrupa Komisyonu tarafından duyurulan yeni plana göre Avrupalı üreticilerin, CO2 (karbondioksit) emisyonlarını 2035’ten itibaren yüzde 100 yerine yüzde 90 azaltması yeterli olacak. Böylece 2035 sonrasında da sınırlı ölçüde içten yanmalı otomobil satabilecekler. Tamamen “sıfır” emisyona geçişi öngören takvim ise fiilen rafa kalkmış oldu.
NE ANLAMA GELİYOR
Peki bu karar ne anlama geliyor? Önceki düzenleme, 2035’ten sonra AB’de yalnızca elektrikli veya hidrojenli, yani “sıfır” emisyonlu otomobil ve hafif ticari araç satışına izin veriyordu. Yeni planla üreticiler; hibrit, hafif hibrit, şarj edilebilir hibritlerin yanı sıra benzinli ve dizel araçları da satmaya devam edebilecek. Ancak bu araçlar, toplam satışların en fazla yüzde 10’unu oluşturabilecek ve ortaya çıkan emisyon, düşük karbonlu çelik kullanımı ya da sentetik ve biyoyakıtlarla dengelenecek.
1 KÜÇÜK ELEKTRİKLİ 1.3 ARAÇ SAYILACAK
AB ayrıca 2035’e kadar üreticilere küçük elektrikli otomobiller için “süper kredi” avantajı tanıyor. Buna göre 4.3 metreden kısa elektrikliler, emisyon hesaplamasında 1 yerine 1.3 araç olarak kabul edilecek. Bu uygulama, üreticilerin ortalama CO2 hedeflerine kâğıt üzerinde daha hızlı ulaşmasını sağlayacak. Böylece markalar, küçük elektrikli otomobil üretimini artırırken geçiş sürecinde içten yanmalı ve hibrit modeller için de ek manevra alanı kazanacak. Düzenleme, şehir içi kullanım odaklı ve daha erişilebilir elektrikli otomobilleri teşvik etmeyi amaçlıyor.
TİCARİLERDE KOTA DÜŞÜRÜLDÜ
Ticari araçlara gelince, 2035 sonrasında tamamen elektrikli olması gereken hafif ticari araç sayısı kotası yüzde 50’den yüzde 40’a düşürüldü. Komisyon ayrıca AB pil üretim endüstrisini desteklemek için 1.8 milyar Euro yatırım yapmayı ve yerel pil üreticilerine faizsiz krediler sunmayı planladığını açıkladı.
Teklif, Avrupa Parlamentosu’nun onayının ardından devreye girebilecek.
2025 yılı otomotiv pazarı hem sıfır kilometre hem de ikinci el tarafında “rekorlar yılı” olmaya hazırlanıyor. Yıl başındaki daralma beklentilerinin aksine, sıfır araç pazarı 1.3 milyon adet seviyelerine yaklaşırken, ikinci el otomobil pazarının da 7.5 milyon adede ulaşarak tarihi bir seviyeye çıkması bekleniyor. Yüksek satışların arkasında birçok etken bulunsa da, hem sıfır hem de ikinci el için en belirleyici unsurun, fiyat artışlarının enflasyon ve döviz kurlarının oldukça altında kalması olduğu belirtiliyor.
SADECE AĞUSTOS’TA ARTTI
Arabam.com CEO’su Önder Oğuzhan, 2025 yılı boyunca ikinci el otomobilde reel fiyatların genel olarak düşüş eğiliminde seyrettiğini söyledi. Bu eğilimin tek istisnasının ağustos ayı olduğunu vurgulayan Oğuzhan, “Söz konusu dönemde reel fiyatlar yüzde 0.43 oranında arttı. Bunun temel nedeni ise temmuz ayında yapılan ÖTV düzenlemeleri oldu” dedi.
Oğuzhan’a göre, reel fiyatlardaki bu gerileme ikinci el otomobilleri yıl boyunca tüketici açısından daha erişilebilir hale getirdi. Ekim ayında ortalama 869 bin TL olan ilan fiyatlarının kasımda 871 bin TL’ye çıktığını belirten Oğuzhan, “Nominal artışa rağmen, enflasyondan arındırılmış reel fiyatlar ekim ayına kıyasla yüzde 0.56 geriledi. Aralık ayının da benzer bir eğilimle kapanmasını bekliyoruz” diye konuştu.
SIFIR İSTEYEN HIZLA ELİNDEN ÇIKARDI
Yaklaşık bir yıldır arabam.com CEO’luğunu yürüten Önder Oğuzhan, ikinci el pazarının 2025 performansını ve şirketin yol haritasını, geçtiğimiz hafta İstanbul’da gerçekleştirdiğimiz buluşmada değerlendirdi. Sıfır araç pazarındaki hareketliliğe dikkat çeken Oğuzhan, “Yeni araç almak isteyen birçok tüketici mevcut aracını hızlı şekilde elden çıkarmayı tercih etti. Bu durum hem ikinci el pazarını hem de bizim de hizmet verdiğimiz hızlı alım segmentini büyüttü” ifadelerini kullandı.
‘DÜZENLEMELER ŞEFFAFLIĞI ARTIRDI’
2025’in regülasyonlar ve finansal koşullar açısından kritik bir yıl olduğuna işaret eden Oğuzhan, şu değerlendirmeyi yaptı:
HER ay rekor tazeleyen otomotiv pazarı, aralık ayına markaların özel kampanyaları ve bayilerin liste fiyatlarının altına inen indirimleriyle hızlı başladı. Bu tempo devam ederse aralık ayında satışların 150 bin adet seviyesini geçmesi ve böylece yılın en yüksek aylık performansına ulaşılması bekleniyor. 2025 yılı toplam satışları da 1.3 milyon adedin üzerine çıkarak tüm zamanların rekorunu kıracak.
BU KADAR ARACI KİM ALIYOR
Her ay gelen rekor satış haberleri, akıllara şu soruyu getiriyor:
“Bireysel taşıt kredilerinin kısıtlı, faizlerin yüksek olduğu bu dönemde bu kadar otomobil nasıl satılıyor?”
Bu sorunun birden fazla yanıtı var. Sektör temsilcileri, son dönemde altın yatırımcısının realize ettiği kazançlarla yaptığı alımlara ve açılan ticari kredilerle güçlenen şirket aracı talebine işaret ediyor. Özellikle yılın son çeyreğinde, ticari kredilerle veya yatırım gelirleriyle otomobil alanların sayısı artmış durumda. Ancak otomobil satışlarında uzun süredir kullanılan ve son dönemde daha da yoğunlaşan farklı bir kredi türü daha var: Bireysel kredi kartları.
TAŞIT KREDİLERİ ÇOK KISITLI
Normal şartlarda, örneğin 2 milyon TL’lik bir otomobilin en fazla yüzde 20’si (400 bin TL) 12 ay vadeli taşıt kredisiyle alınabiliyor. Taşıt kredilerindeki bu sıkı koşullar ise, son aylarda hızla yaygınlaşan kredi kartıyla otomobil alımı sayesinde büyük ölçüde aşılmaya başladı. Tüketiciler, yüksek faizlere rağmen bir ay ödeme erteleme ya da taksit imkânı nedeniyle kart limitlerini daha sık kullanıyor. Birçok bayi de bu talebe uygun yeni satış modelleri devreye almış durumda.
Yılın en büyük indirimlerinin yapıldığı kasım ayına otomotiv markaları da katıldı. Ticari krediler ve kredi kartlı satışların da etkisiyle kasım ayında otomotiv pazarı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.82 artarak 132 bin 894 adede ulaştı. Böylece aylık bazda 2025 yılının en yüksek adetlerine ulaşılırken, 133 bin adede yakın satışla otomotiv pazarında tüm zamanların en iyi kasım ayı da gerçekleşmiş oldu. Kasım ayında otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10.78 artarak 104 bin 795 adet, hafif ticari araç pazarı yüzde 6.38 artarak 28 bin 189 adet olarak gerçekleşti.
11 AYDA 1.2 MİLYONA YAKIN SATIŞ YAPILDI
11 aylık sonuçlar da otomotiv pazarı açısından yeni bir rekor anlamına geliyor. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) açıkladığı verilere göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı Ocak-Kasım 2025 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10.16 oranında artarak 1 milyon 176 bin 780 adet olarak gerçekleşti. Otomobil satışları, 2025 yılı Ocak-Kasım döneminde geçen yıla göre yüzde 10.96 oranında artarak 938 bin 177 adet, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 7.13 artarak 238 bin 603 adet oldu.
SUV’LAR FARKI AÇTI
Ocak-Kasım 2025 döneminde otomobil satışlarının büyük bölümünü SUV’lar oluşturdu. Gövde tiplerine göre değerlendirildiğinde en çok tercih edilen gövde tipi SUV otomobiller yüzde 62.5 pay ile ilk sırada yer aldı. SUV otomobilleri, yüzde 22.4 pay ve 209 bin 963 adet satış ile Sedan’lar yüzde 14.2 pay ve 133 bin 105 adet satış ile Hatchback otomobiller takip etti.
ELEKTRİKLİLERİN PAYI YÜZDE 17.6
Kasım ayında elektrikli otomobil satışları, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 38 artarak 17 bin 892 adet olarak gerçekleşti ve otomobil pazarından aldığı pay yüzde 17.1 oldu. 11 ayın sonunda ise Türkiye’de satılan toplam elektrikli otomobil sayısı Ocak-Kasım 2024’e göre yüzde 111.4 artarak 164 bin 665 adet olarak gerçekleşti. Böylece elektrikli otomobillerin toplam pazardan aldığı pay yüzde 17.6 olarak kayıtlara geçti.
GÜNEY Koreli enerji şirketi LG Enerji Solution ile Türk şirketi Go Enerji’nin işbirliğinde batarya paketi üretim fabrikasının Ankara’da kurulması kararlaştırıldı. İlk finansman paketi olan 45 milyon Euro’luk yatırım devreye alınırken GO Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Yıldız, yatırım tutarının uzun vadede toplamda 1 milyar Euro’yu aşma potansiyeli olduğunu söyledi. GO Enerji Batarya Üretim Fabrikası, Ankara Temelli’de kurulacak. Fabrikanın 2026 yılının ikinci çeyreğinde üretime başlaması planlanırken GO Enerji ve LG Energy Solution arasında imzalanan stratejik yatırım ortaklığı anlaşmasına göre ilk aşamada 2.5 gigavatsaat kapasiteyle kurulacak olan fabrikanın kapasitesi 2 yılda 7.5 gigavatsaate çıkarılacak.
DIŞ BAĞIMLILIĞIN AZALTILMASI HEDEFİ
Gökhan Yıldız, bir grup gazeteciye yaptığı açıklamada, fabrikada “Made in Türkiye” etiketiyle üretim yapılacağını kaydetti. Yıldız, “Üreteceğimiz batarya paketlerinin iç pazara sunulmasıyla bu alanda dışa bağımlılığın azaltılmasını, aynı zamanda LG Energy Solution firmasının küresel müşterilerine yönelik satışlarının da yapılmasıyla Türkiye’nin enerji teknolojileri alanında uluslararası bir üretim üssü haline gelmesine katkı sağlamayı hedefliyoruz” dedi.
İhracat açısından öne çıkacak pazarların tüm Avrupa ve Afrika kıtası ile Ortadoğu ülkeleri olacağını belirten Yıldız, şöyle devam etti:
AR-GE MERKEZİ KURULACAK
“Bugün Türkiye’nin en büyük batarya paketi üretim fabrikasını ülkemize kazandıracak olma gücünü bu stratejik ortaklıktan alıyoruz. Uzun vadede toplam yatırım değerinin 1 milyar Euro’yu aşma potansiyeli olan fabrikamızın, ilk etapta 2.5 gigavatsaat olan kapasitesini kademeli olarak 7.5 gigavatsaate çıkaracağız. İlk aşamada sağlayacağımız yaklaşık 100 kişilik istihdamın da tüm aşamalar tamamlandığında 900’ü bulmasını öngörüyoruz. Yatırım kapsamında yalnızca bu fabrikayı hayata geçirmekle kalmayacağız, ayrıca yerli ileri teknoloji geliştirme kapasitesini güçlendirerek sektörde nitelikli insan kaynağı yetiştirilmesine öncülük edecek olan bir Ar-Ge merkezi de kuracağız. Türkiye artık yüksek teknoloji alanında araştırma geliştirmede öne çıkmaya başlayan ülkeler arasında yer alıyor ve bir dünya deviyle yaptığımız bu anlaşma da ülkemizin bu alandaki kabiliyetlerine duyulan güveni tescil ve temsil ediyor.”
22 Kasım’da başlayan otomotiv ithalatındaki yeni gümrük standartları, yıllardır yüzde 60’a varan ek tarifeler nedeniyle Türkiye’ye giremeyen ABD yapımı büyük arazi araçlarının önünü açtı. General Motors gibi markaların Türkiye planları gündeme gelirken, Jeep de efsane modeli Wrangler için düğmeye bastı. Alfa Romeo, DS Automobiles ve Jeep Direktörü Selim Eskinazi, “ABD üretimi Wrangler’ın yeni emisyon standartlarına uyumlu hale gelerek 2026 yılında Avrupa’da satılma ihtimali bulunuyor. O zaman biz de uzun bir aradan sonra Wrangler’ı Türkiye’ye getireceğiz” dedi.
DOĞU ANADOLU’YA AÇILIYOR
Geçtiğimiz hafta Jeep’in yeni Compass modelinin İspanya’da düzenlenen tanıtım toplantısında bir araya geldiğimiz Eskinazi, Jeep markasının Türkiye yapılanmasında kapsamlı bir dönüşüm başlattıklarını belirterek, Alfa Romeo ve Jeep’in showroom’larda ayrılacağını söyledi. Eskinazi, “Her markanın müşteri yolculuğu farklı. Jeep’i 2026’ya kadar iki kat büyütme hedefimiz var. Buna göre bayi ağımızı genişletiyoruz. Bu yıl sonuna kadar 3 yeni showroom açılacak. Doğu Anadolu’da ise Jeep tek başına açılacak çünkü potansiyel orada daha yüksek” diye konuştu.
ÜÇ MARKAYI İKİ KATINA ÇIKARACAK
Jeep’in, yılı 3 bin 300 adetle tamamlayacağını söyleyen Eskinazi, 2026 için yeni Compass’la birlikte iki kat büyüme planı çizdi. Eskinazi, “Jeep, potansiyeli en yüksek markalarımızdan. Yeni Compass, C-SUV segmentinin büyüklüğü sayesinde toplam satışlarımızın yüzde 60’ını oluşturacak. 2026’da aylık 500 adet temposunu yakalayarak 6 bin adetlerin üzerinde satış yapan bir Jeep hedefliyoruz” dedi. Eskinazi ayrıca, 2026 yılında Alfa Romeo, DS ve Jeep olarak da satışları iki katına çıkarmak ve 3 markada 10 bin adetleri yakalamak istediklerini kaydetti.
4 BİN ADEDE YAKIN COMPASS HEDEFİ
JEEP’in C segmentindeki şehirli SUV’u Compass’ın 3. nesli, Stellantis’in STLA Medium platformuna taşınarak yenilendi. Bu sayede boyutları 4.55 metreye kadar uzayarak arka diz mesafesi, iç saklama alanları ve bagaj hacmi (550 litre) arttı. 48 volt destekli mild hibrit, şarj edilebilir hibrit (PHEV) ve bataryalı elektrikli olmak üzere 3 güç seçeneğiyle tanıtılan yeni Compass’ın tek 4x4 versiyonunun tamamen elektrikli olacağı açıklandı. Model, Türkiye’ye Şubat 2026’dan itibaren önce 48 volt elektrik destekli 1.2 litrelik benzinli motorla gelecek. Devam eden aylarda 97 kWh’lık bataryasıyla 650 km’ye kadar menzil sunan tamamen elektrikli Compass da Türkiye’deki ürün gamına dahil olacak. 1.6 litrelik PHEV motorlu versiyon için ise şu anda bir plan yok. Marka Direktörü Selim Eskinazi, 2026 yılında 4 bin adede yakın Compass satmak istediklerini söyledi.
GENERAL MOTORS DA GELİYOR
