TÜSİAD Başkanı Tuncay Özilhan`ın Söylemlerinde milliyetçilik olan hükümet ortakları silkinip kendilerine gelmezse, Türkiye`nin fabrikalarının yok pahasına yabancılara satılmasına neden olacaklar; İTO Başkanı Mehmet Yıldırım`ın da Türkiye`yi yabancı sermayeye istila ettirecekler diyerek eleştirdiği ortam yavaş yavaş oluşmaya başladı. Türk şirketleri mozayiğinde değişim yolda.
Kelepire gitmeyin
Yabancılar, yüzde 80`lik devalüasyonun ardından sudan ucuz hale gelen Türk şirketleriyle pazarlıklara ve işbirliği görüşmelerine başladı. Görüşmelerin hızlanmasında Türk şirketlerinin içinde bulunduğu durum etken oldu. Birçok şirket krizi atlatmak için mecburi ortaklığa birçoğu de krizin etkisini azaltmak için stratejik işbirliğine gitti. Yapılan görüşmelerde en çok dikkat edilen nokta ise kelepir fiyata gitmemek.
Görüşme trafiğinde son durum
* Tansaş: Fransız marketler zinciri Casino`dan masaya oturalım teklifi geldi.
* Filiz Makarna: Yabancı ortak Barilla`ya hisse devri görüşmeleri sürüyor.
* Uno Gıda: İspanyol bir firma ile görüşüyor.
* Banvit AŞ: Yabancı bir yatırım fonuna yüzde 4.7`lik hisse satmak için görüşüyor.
* Mudurnu: İsrailli ve ABD`li firmalarla görüyor.
* Saray Bisküvi: Avrupalı bir firma ile görüşüyor.
* Efes Nakliyat: İngiliz MSAS firması ile görüşmelerini sonuçlandırma aşamasına getirdi.
* İntercargo: Bir Alman firmasıyla ortaklık görüşmelerine başladı.
* TEB: Citibank`la ortaklık görüşmeleri devam ediyor.
* Demirbank: HSBC`nin yanısıra Uni Credito Italiano da talip oldu.
* Garanti Bankası: Bazı yabancı gruplardan teklif geldi.
* Güçbirliği Holding: 150 milyon dolarlık Dünya Ticaret Merkezi projesi için 2 yabancı, 2 de yerli firma ile temasta.
* İstikbal Grubu: Yabancılarla ortaklık veya işbirliği yapacak.
* Pamir Gıda: Hanibo ile ortaklık görüşmelerini tamamlamak üzere.
* ORTAKLIKLAR......
* Doypiliç: Kuveytli bir firma ile ortak oldu.
* Maktaş Makarna: Piyale`deki hisselerini Dr. Oetker`e devretti.
* Birleşik Reklamcılar: McCann-Erickson`un bünyesine dahil oldu.
* Trans Bavaria: Türkiye`deki acentesinden ayrılarak Aydın Önal`ın kurduğu şirkete yüzde 80 oranında ortak oldu.
* Altek: Alarko Grubu`nun enerji şirketi Altek, Fransız SNET ile ortaklığa gitti.
* Telsoft: Amerikan telekomünikasyon şirketi Telenity tarafından satın alındı.
* Karsu: Avusturyalı Lenzing AG ve İsviçreli Fılıfıbra SA firmaları ile ortak şirket kurma kararı aldı.
* ORTAKSIZ GELENLER.....
* FedEx: Lojistik bölümünü Türkiye`de de faaliyete geçirdi.
* Toyota: Gebze`de kurulmakta olan Taysad OSB`de arsa aldı.
* Valeo: Otomotiv yan sanayiine dönük elektrik ekipmanları konusunda yatırım yapmak için arsa aldı.
Yabancılar ne diyor?
* Fırsatı değerlendiririz
Dankner Investment Ltd. Şirketi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Oded Ben Haim: Türkiye`de özellikle iletişim ve emlak sektörlerinde yatırım yapıp önümüze çıkan her fırsatı değerlendireceğiz.
* Yatırıma kararlıyız
Türkiye ile ilgilenen İsrail`li Ariel Yatırım ve Danışmanlık Ltd. Şirketi Yönetim Kurulu Üyesi Ariel Mayo: İsrailli firmalar, Doğu Avrupa`yı bırakıp, yüksek iş potansiyeli taşıyan Türkiye`ye gelmek istiyor.
* Türkiye`de gelecek var
Belçika Uluslararası Yatırım Kuruluşu üst düzey danışmanlarından Jean F. Speth: Türkiye AB`ye üye olacak. Bunun için Türkiye`de Belçikalı şirketler ile beraber yatırım yapmalıyız düşüncesindeyiz.
Amerikalı enerji şirketleriTürkiye`ye geri dönüyor
* Enerji yatırımlarından pay almak üzere birkaç yıl önce Türkiye`ye akın eden ancak yasal altyapı eksikliği nedeniyle ard arda Türkiye`yi terk eden Amerikalı firmalarda yeniden Türkiye`ye dönüş başladı. Güriş ve Doğuş İnşaat`la birlikte Konya-Ilgın santralı projesini üstlenen The North American Coal ve PSEG firmalarının Türkiye`ye döndüğü ve proje konusunda çalışma başlattıkları öğrenildi.
Krizin ardından Türkiye`yi izlemeye alan yabancılar, ucuzlayan Türk şirketleri ile yakından ilgilenmeye başladılar. Birçok sektörde satınalma ve ortaklık görüşmeleri yapılıyor.
TÜSİAD Başkanı Tuncay Özilhan ile İTO Başkanı Mehmet Yıldırım`ın ucuzlayan şirketlerini, yabancılar yok pahasına alacaklar şeklindeki açıklamalarına paralel gelişmeler gözlemleniyor. Uluslararası firmalar bankacılık sektörü başta olmak üzere, gıda, perakende, otomotiv ve yan sanayi, taşımacılık, demir çelik, tekstil, dondurulmuş gıda sektörlerinde faliyet gösteren Türk firmalarına, satın alma veya iş ortaklıkları teklifleri sunuyor. Görüşmelerin hızlanmasında Türk şirketlerinin içinde bulunduğu durum etken olurken, birçok şirket krizi atlatmak için mecburen ortaklığa imza atıyor. Birçok şirket de stratejik işbirliğine giderek krizin etkilerini azaltmayı amaçlıyor. Kriz mağduru firmalar kelepir fiyata gitmemeye dikkat ediyor. Sektörler itibariyle yabancılarla işbirliği ve ortaklık konusunda gelinen son durum şöyle:
Gıdada görüşmeler yoğun
Gıda sektörü her dönemde yabancı yatırımların ilgi odağı olan sektörlerin başında yer alıyor. Bugüne kadar yabancı sermayenin en fazla ilgi gösterdiği konuların başında dondurulmuş gıda, şekerli mamül gibi konular yer alırken kriz döneminde en çok ilgi gören sektör ise tavukçuluk firmaları oldu.
* Doğuş Grubu: Yaklaşık iki ay önce Uludağ Gazoz`daki hisselerini şirketin ortağı ve eski sahibi Bursalı işadamı Levent Kızıl`a devreden Doğuş Grubu`nun gıda şirketlerine yabancı ilgisi yoğun. Tansaş için Fransız marketler zinciri Casino`dan masaya oturalım teklifi gelirken, Filiz Makarna`da da yabancı ortak Barilla ile hisse devri konusunda görüşmeler sürüyor. Doğuş Grubu, Uno Gıda`da da İspanyol bir firma ile görüşmeler yapıyor.
* Banvit AŞ: Yabancı bir yatırım fonu ile Banvit hisselerinin satışı için görüşmelere başlandı. Hisse satışı Banvit`in yüzde 4.7`sine denk geliyor.
* Mudurnu: Krizden en çok etkilenen firmalardan biri olan Mudurnu çıkış yolu bulabilmek için İsrailli ve ABD`li firmalarla görüşmelerini sürdürüyor.
* Doypiliç: Bolu`da üretim yapan Doypiliç, Kuveytli bir firma ile ortak oldu.
* Maktaş Makarna: Şirket, Piyale`deki hisselerini Dr. Oetker`e devretti. 14 yıldır süren işbirliğinin ardından atılan bu yeni adımla Dr. Oetker, lisans hakkını ödeyerek paketler üzerinde bulunan Piyale adını kullanmaya devam edecek ve İzmir Torbalı tesislerinde üretimini sürdürecek.
* Pamir Gıda: Şekerli mamül üreticisi Pamir Gıda şu günlerde şekerleme konusunda dünyanın önemli üreticilerinden Hanibo ile ortaklık görüşmelerini tamamlamak üzere.
* Saray Bisküvi: Avrupalı bir firma ile görüşmelerini sürdüren firma, görüşmeleri belli bir noktaya gelinceye kadar bu konuda bilgi vermek istemiyor.
* Migros: Şirket, alışveriş merkezlerinin yönetimini Koç Topluluğu ile Hamburg merkezli Ece Projektmanagement GmbH and Co.KG firmasının ortaklığıyla kurulan Koç-Ece Proje Yönetimi ve Ticaret AŞ`ye devretti.
Lojistik en gözde sektör
Önümüzdeki 10 yılın en çok yıldızı parlayacak sektörleri arasında yer alan lojistik sektörü, yabancı sermayenin yoğun ilgisi ile karşı karşıya. Birçok yabancı lojistik firması, yerli firmalarla ortaklık ya da işbirliği yaparak Türkiye`de faaliyet göstermeye başlarken, geçtiğimiz yıl yapılan Koç-TNT işbirliği, Horoz Lojistik ve Fransız SDV firmasının ortaklığı sektörde iyi birer örnek teşkil etti. Sektörde yabancı sermayenin öneminin altını çizen birçok Türk firması yetkilisi, bu yıl yabancı bir firmayla ortak olmak için çalışmalarını sürdürüyor. Bu sektörde son gelişmeler şöyle:
* Borusan: Borusan Holding`e bağlı Borusan Lojistik Dağıtım, Depolama, Taşımacılık ve Ticaret AŞ., havayolu, karayolu ve lojistik alanlarda ortaklık kurabilecekleri yabancı firma arıyor. Firma, ayrıca depolama ve lojistik yönetimi konusunda Carterpiller şirketiyle işbirliği yapıyor.
* Efes Nakliyat: Uzun süredir dünya devleri arasında yer alan İngiliz MSAS firması ile görüşen Efes Nakliyat artık görüşmelerini sonuçlandırma aşamasına geldi. MSAS, Excel adıyla dünya çapında oluşturduğu yeni oluşumu, Türkiye`de de Efes Nakliyatla sürdürmeyi planlıyor.
* İntercargo: Kargo işletmeciliği konusunda faaliyet gösteren İntercargo şirketi de, yabancı firmalarla ortak olmak için çalışmalara başladı. İntercargo Yönetim Kurulu Başkanı Oğuz İnce, bir Alman firmasıyla ortaklık yapmak için görüşmelere başladıklarını belirterek, bu yıl sonuna kadar ortaklık konusunda anlaşmanın imzalanacağını söyledi.
* Almanların ünlü nakliye firması Trans Bavaria, Türkiye`deki acentesinden ayrılarak kendi firmasını kurdu. Nakliyeci Aydın Önal`ın girişimiyle kurulan şirkete Trans Bavaria yüzde 80 oranında ortak oldu.
* FedEx: Dünya çapında 212 ülkede, 700 uçağı ile hızlı hava kargo taşımacılığı hizmeti veren ABD`li Federal Express`in (FedEx) lojistik bölümü de nisan ayı içinde Türkiye`de hizmeti vermek üzere faaliyete geçti. Expres Kargo`nun bir yan kuruluşu olarak Türkiye`de faaliyet gösteren FedEx Lojistik firması, depo ve nakliye yönetimi konusunda proje bazında lojistik hizmet verecek.
Bu arada Türkiye`de faaliyet gösteren ABD`li Delmar İnternational Turkey firmasına da yurtdışından birçok firmanın işbirliği teklifinde bulunduğu belirtildi.
Bankacılıkta istikrar bekleniyor
Aktif büyüklüğü 140 milyar
dolar olan Türk bankacılık sistemi içerisinde yabancı bankaların hacmi sadece 7.4 milyar dolarla sınırlı kalırken, yabancıların Türkiye`yi önemli bir potansiyel görmesine rağmen çekimser kalmasında en büyük etkenin politik ve ekonomik istikrarsızlık olduğu belirtiliyor. Belirsizliğin kalkmasıyla sektöre yabancı sermaye girişinin artması bekleniyor. Ancak kriz ortamına rağmen bazı yabancı sermaye gruplarının Türk bankaları ile olan flörtleri sevindirici gelişmeler olarak nitelendiriliyor. Bu sektörde yabancıların yakın takibe aldığı bankalar şöyle:
* TEB: Daha önce fon bankalarına talip olan daha sonra Türk Ekonomi Bankası`nda karar kılan Citibank`ın ortaklık görüşmeleri devam ediyor. Ortaklık konusunda prensipte anlaşan TEB ve Citibank teknik detaylara ilişkin görüşmeleri tamamladıktan sonra flörtlerini evlilikle noktalayacaklar.
* Demirbank: TMSF`ye devredilmeden önce Demirbank ile görüşmelere başlayan HSBC`nin bu bankaya olan ilgisi de sürüyor. Fon yönetimindeki Demirbank`a HSBC`nin yanısıra Uni Credito Italiano da talip oldu. Mayıs ortasına kadar bu görüşmelerin sonuçlanması bekleniyor.
* Garanti Bankası: Doğuş Grubu`nun bankalarından Garanti Bankası da bazı yabancı gruplardan teklif aldığını açıklarken, gelişmelerin kamuoyunu bilgilendirecek düzeye gelmediği vurgulandı.
Otomotivde yabancı sermayeye devam
Türkiye`deki yabancı sermayenin en yoğun olduğu sektörlerden biri olan otomotivde dış yatırımcıların ilgisi sürüyor. Türkiye`de halen yabancı lisans veya ortaklıkla binek veya ticari araç üretimi yapan 17 tesis bulunuyor. Genel olarak Türkiye`deki yerel ortaklarıyla hisselerini eşit tutan ana üretici uluslararası firmalar, Türkiye pazarına uzun vadeli bakıyorlar. Ford`un üreteceği yeni ticari araç için Türkiye`yi tek imalatçı seçmesinin ardından, Toyota ve Hyundai de ihracat yapmak için planlar hazırlıyor. Oyak-Renault ve Tofaş ise ihracatlarını artıracak yeni modeller üretmek için ana firmalarla görüşmeler gerçekleştiriyor. Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer, Türkiye`deki ana sanayinin yabancı sermayenin en yoğun olduğu sektörlerden biri olduğunu vurgulayarak, Ana sektörde yabancı sermaye ile yeteri kadar entegrasyon sağlandı. Genelde Türkiye`deki ana sanayi otomotiv yatırımlarında yabancı sermaye tek başına değil mutlaka yerli bir ortakla geliyor. Bunun bir süre daha böyle devam edeceğini düşünüyorum dedi.
Yan sanayiye ilgi arttı
Otomotiv yan sanayiinde ise yabancılar daha çok işbirliği ve direkt yatırım konusunda Türkiye`ye yöneldiler. Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Ahmet Bayraktar ise, son dönemlerde yan sanayide yabancı sermayede daha fazla bir ilgi görüldüğünü vurgulayarak şunları kaydetti:
Özellikle Türkiye`den ihraç edilecek araçların daha büyük miktarlarda üretilecek olması nedeniyle yan sanayi firmalarının Türkiye`ye ilgileri arttı. Bu ilk etapta Toyota olarak belirdi. Gebze`de kurulmakta olan TAYSAD OSB`de bir arsa aldılar ve inşaata başladılar. Aynı zamanda Fransız Valeo da otomotiv yan sanayiine dönük elektrik ekipmanları konusunda yatırım yapmak için arsa aldı. Bunların dışında Japonlar başta olmak üzere Türkiye`ye yan sanayii konusunda yoğun bir ilgi var. Yani Türkiye`de olan ihracat projelerinden dolayı uluslarararsı yan sanayi firmaları pazara giriyor. Yabancı sermaye otomotiv yan sanayine kriz dolayısıyla kelepir firma amacıyla değil, piyasada istikrarın sağlanmasıyla daha çok rağbet edecektir. Zaten yan sanayimiz mecburiyetten dolayı yabancılarla ortaklık yapıyor.
Kimya ve ambalaj beklemede
Sektöre yabancı sermaye girişine yönelik yaklaşık 1.5 yıldır bir gelişme olmadığını kaydeden Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD) Başkanı Timur Erk, bu durumun 6 ay daha süreceğini tahmin ettiğini söyledi. Kimya sektörünün krizden etkilendiğini ancak, sermaye yoğun bir dal olması nedeniyle ayakta kalabildiğini vurgulayan Erk, fabrikaların esnek çalışma yöntemi uygulamaya başladığını anlattı. Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Başkanı Velit Günay, sektörde bazı görüşmelerin olduğunu duyduklarını ifade ederek, Yabancılar riskten korkuyorlar. Korkuyorlar ama Türkiye`de fırsatlar da var. Bizim sektörümüzdeki yabancı yatırımcılar serbest piyasa koşullarının işlediği heryere gitmeye çalışırlar. Normal şartlar altında buraya da gelmeleri gerek. Yabancıların gelirken ortaklığı tercih edeceklerini düşünüyorum dedi.
Tekstil, enerji ve diğerleri...
Yabancıların görüşelim teklifi en çok lojistik ve gıda sektörlerine dönük olurken, tekstilde henüz somut görüşme teklifi yok. Tekstilde yabancılarla flört daha çok ortak yatırım şeklinde. Enerjide ise gerek üretim ve gerekse dağıtımda rol alan yerli firmalar, bir süredir yabancılarla ortaklık görüşmeleri yapıyor. Ancak bu görüşmelerin birçoğu yasal adımların geç atılmasından dolayı henüz somut aşamaya gelmedi. Doğalgaz piyasasının özel sektöre açılmasıyla birlikte ortaklık görüşmeleri bu alanda hızlandı. Koç Holding, Statoil ile ortaklık kurarken, Alarko da Fransız SNET ile ortaklığa gitti. Tekstil ve enerji sektörünün yanı sıra bilişim ve diğer sektörlerde yabancılarla yapılan somut temaslardan birkaç örnek şöyle:
* Karsu: Karsu Tekstil Sanayi ve Ticaret, Avusturyalı Lenzing AG ve İsviçreli Fılıfıbra SA firmaları ile eşit hisselerde kumaş boya ve terbiyesine ilişkin ortak bir anonim şirket kurmayı kararlaştırdı.
* İlsan Tekstil: İlsan Tekstil Sanayi ve Ticaret AŞ, Fransız tekstil firması Mossley Grubu ile Adana`da 4 milyon dolara fabrika kurarak iplik üretimine başladı. Fabrike 25 bin metrekarelik alanda hizmet verecek.
* Altek: Alarko Şirketler Grubu`nun enerji şirketi Altek, Fransız enerji şirketi Societe Nationale d`Electricite et de Thermique (SNET) ile stratejik ortaklık anlaşması yaptı. Anlaşmaya göre Altek`in yüzde 20`si borsada satılacak, kalan yüzde 80 hisse de eşit paylaşılacak. Halka arzın ardından haziran ayında yüzde 20 hisse daha SNET`e satılacak.
* Birleşik Reklamcılar: McCann-Erickson, Birleşik Reklamcılar`ı bünyesine kattı. İki şirket arasında yapılan anlaşmayla her iki şirketin kadroları ve müşteri portföyleri birleştirildi.
* İstikbal Grubu: Alman Hukla firmasıyla ortak mobilya üreten şirket, krizi yabancılarla işbirliği yaparak yada ortak bularak aşma arayışına girdi. Şirket Ameriken Warner Bross lisansıyla da ev tekstili üretmeye başladı.
* Telsoft: Amerikan telekomünikasyon şirketi Telenity, Türk telekomünikasyon yazılım şirketi Telsoft Bilgi Sistemleri`ni satın alarak, yeni nesil geniş bantlı mobil iletişim sistem operatörlerine yönelik ürünlerin araştırma, geliştirme ve bölgesel satış faaliyetlerini Türkiye`ye yöneltti.
* Güçbirliği Holding: Holding, 150 milyon dolarlık Dünya Ticaret Merkezi projesi için partner aramaya başladı. Proje için Koç-Ece ortaklığı ile görüşen Güçbirliği Holding, 2 yabancı ve 2 yerli firma ile de temasını sürdürüyor.
Avrupalı KOBİ`ler istikrarı gözlüyor
Türkiye`yi potansiyel bir pazar olarak gören ve ilgi duyan Avrupalı küçük ve orta büyüklükteki işletmeler özellikle tarım, gıda, bilişim ve takım tezgahları konusunda yatırım yapmaya hazırlanıyor. Özellikle Yunanlı firmaların Türkiye`ye büyük ilgi duyduğunu ve her birinin en az 3.5-7 milyon dolarlık yapmayı planladığını belirten BKP Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Kabaağaç, krizin aşılması ile bu ilginin daha da artacağını ümit ediyor.
Türkiye`ye ilgi duyan firmaların en az 3.5 milyon dolarla en fazla 7 milyon dolar arasında yatırım yapmayı planladığını ileri süren BKP Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Kabaağaç şöyle devam etti:
Avrupa`daki KOBİ`ler açısından Türkiye önemli ve büyük potansiyeli olan bir ülke. Ama aradıkları biraz güven ve istikrar. Biraz dalgalanma olunca korkuyorlar. Özellikle Yunanlı firmalar çok aktif olarak Türkiye ile ilgileniyorlar. Yunanistan`dan Emkart ve Delta Intustries tarım alanında, Delta Icecream gıda alanında yatırım yapmak istiyor. İnternet alanında planları olan IPNG şu an için beklemede. Doğal çevre korumaları ile ilgili teknoloji üreten EPE firması Türkiye pazarı ile çok yakından ilgili. Bu arada görüşmelerimiz çok yeni olduğu için isminin verilmesini istemeyen bilişim sektöründe faaliyet gösteren ve Türkiye`de bankacılık sektörüne servis vermeyi planlayan bir Yunanlı firma daha var. Ayrıca takım tezgahları konusunda çalışan 10 İtalyan firması gelecek ay Türkiye`yi ziyaret edecek. Finlandiya ve Avusturya`dan da ülkemize gelmek isteyen ancak ortamın sakinleşmesini bekleyen firmalar var.
YABANCILAR NE DİYOR?
Oded Ben Haim: Fırsat çıkarsa değerlendiririz
Dankner Investment Ltd. Şirketi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Oded Ben Haim, uygun proje buldukları takdirde, Türkiye`de yatırım yapmaya hazır olduklarını söyledi. Türkiye`de iletişim ve emlak sektörlerinde yatırım yapmak istediklerini belirten Ben Haim, bu konuda önlerine çıkan her fırsatı değerlendireceklerini bildirdi.
Yatırım miktarı konusunda limitleri bulunmadağını işaret eden Ben Haim, Tek başına finanse edemeyeceğimiz büyük yatırımlar sözkonusu olursa Türkiye`den ve yurtdışından stratejik partner alabilir, konsorsiyum oluşturabiliriz dedi. Türkiye`de yatırım yapmak için altı ay önce araştırmalara başladıklarını dile getiren Ben Haim, ekonomik istirkarsızlık ve güven vermeyen ortam yüzünden iki aydır araştırmaları ağır yürüttüklerini bildirdi.
Ekonomik ve siyasal istikrarsızlığın yatırım için güven vermediğini belirten Ben Haim, Türkiye daha fazla yatırım çekebilmesi için ekonomiye ve siyasete istikrar, yatırım yasasının değişmesi, izin alınma sisteminin kaldırılması ve bürokratik engellerin en aza indirilmesi gerektiğini kaydetti.
Ariel Mayo: İsrailli şirketler gelmek istiyor
Türkiye ile ilgilenen İsrail`li Ariel Yatırım ve Danışmanlık Ltd. Şirketi Yönetim Kurulu Üyesi Ariel Mayo da, Türkiye`de telekom, inşaat, emlak ve tarım sektöründe yatırım yapılacak çok proje var. Ancak Türk mali sektöründe yaşanan dalgalanmalar, dışardan gelenler için Türkiye`de yatırım yapmayı yapmayı zor hale getiriyor dedi. Türkiye`deki koşulların hızlı değişmesi doğru bir planlamayı imkansız hale getirdiğini belirten Mayo, buna rağmen Türkiye`de yatırım yapmaya kararlı olduklarını vurguladı.
İsrail`li özel yatırım kuruluşlarının şu anda tamamen İsrail dışında iş yapmaya yöneldiklerini dile getiren Mayo, İsrail`li yatırımcıların son yıllarda yüksek miktarda yatırım yaptıkları Doğu Avrupa`yı bırakıp, yüksek iş potansiyeli taşıyan Türkiye`ye gelmek istediklerini bildirdi.
Mayo, Türkiye`de, GAP bölgesinde kimya, hayvancılık, tarım gibi alanlarda, İstanbul ve diğer büyük şehirlerde de yüksek teknoloji, altyapı ve gayrimenkul yatırımları konusunda yoğun olarak piyasa araştırması yaptıklarını sözlerine ekledi.
Jean F. Speth: Türkiye`de gelecek var
Belçika Uluslararası Yatırım Kuruluşu üst düzey danışmanlarından Jean F. Speth Türkiye`de başka bir Belçika firmasının azınlık ortağı olarak İzmir`de bir Türk firması ile aydınlatma sektöründe ortak yatırıma hazırlandıklarını söyledi. Speth, şunları söyledi:
Türkiye`de 60 milyon insan yaşıyor ve Türkiye AB`ye üye olacak. Bunun için Türkiye`de Belçikalı şirketler ile beraber yatırım yapmalıyız diye düşünüyorum. Çünkü Türkiye`de gelecek var.
Elektrik sektöründeki yüksek talebin büyük yatırımlara olanak verdiğini belirten Speth, buna paralel olarak Türk aydınlatma sektörünü yatırm yapılması gereken geleceği olan bir alan olarak nitelendirdi.
Türkiye`nin daha fazla dış yatırım çekebilmesi için hem ülke olarak hem de sektörler olarak AB`de kendisini iyi tanıtması gerektiğini söyleyen Speth, Türkiye kronik hale gelmiş yüksek enflasyonu düşürebilir,
döviz kurunu istikrarlı hale getirebilirse, yatırmcılara güven sağlayabilirse dışardan daha fazla ilgi görür dedi.
Bankacılar: Mali sektörde şartlar hala uygun değil
Turkish Bank Genel Sekreteri Tuğrul Belli, bankacılık sektörüne yabancı sermayenin gelmesi için zamana ihtiyaç olduğunu söyledi. Belli, yabancı sermaye girişini şu şartlara bağladı:
Herşeyden önce istikrarın sağlanması gerekiyor. İstikrar programı açıklandı. Ama uygulama da çok önemli. O konuda yabancıların tereddütleri var. İkinci olarak; enflasyonun aşağı çekilmesi şart. Yüksek enflasyonun getirdiği haksız vergiler yabancıları caydırıyor. Üçüncüsü hukuk sistemimizin uluslararası standartlara göre yeniden düzenlenmesi gerekiyor.
TEB ile ortaklık görüşmelerine devam eden Citibank`ın Genel Müdür Yardımcısı Süleyman Tombul da, konuya ilişkin görüşlerini şöyle özetledi:
Bankacılık sektöründe yabancı sermayenin payının artması için ilk önce Türkiye`de stabil bir ortam gerekiyor. Hem siyasi hem ekonomik istikrarın sağlanması şart. Ekonomik büyüme gerekiyor. Pazarın belirli bir seviyeye gelmesi gerekiyor. O şartlar hazır olunca Türkiye`ye bankacılık sektörüne yabancıların gelmemesi için hiçbir neden yok. Tamamiyle ortama bağlı.