Devlet Bakanı Tunca Toskay, 2000 yılınan Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 98 arttığını ifade etti
Devlet Bakanı Tunca Toskay, 2000 yılınan Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 98, Avrupa Birliği (AB) ile olan ticaretteki açağın ise yüzde 78 arttığını bildirdi. Toskay, FP Aksaray Milletvekili Ramaz Toprak`ın Gümrük Birliği (GB) süreci ve Türkiye`nin dış ticaret açığı konusundaki yazılı soru önergesini yanıtladı. Tunca Toskay, GB`nin ilk uygulama dönemi olan 1996 yılı verilerine göre, Türkiye`nin dış ticaret açığının yüzde 45 artışla 20 milyar dolara, AB ile olan ticaretteki açığın ise yüzde 100 artışla 11 milyar dolara ulaştığını ifade etti. Toskay, şunları kaydetti: 1998-1999 yıllarında global ekonomik kriz ve iç piyasadaki durgunluk nedeniyle dış ticaret açığında azalma eğilimiyle birlikte, ihracatta da bir duraklama izlenmişse de mali kriz dönemi koşullarının ortadan kalkmaya başlaması ve Türk ekonomisinin istikrara yönelmesiyle topluluktan yapılan ithalatın tekrar yükseldiği, AB lehine dış ticaret açığının da tekrar tırmanışa geçtiği gözlenmektedir. Özellikle 2000 yılının Ocak-Eylül döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam dış ticaret açığımız yüzde 98, AB ile ticaretimizdeki açık ise yüzde 78 artış göstermiştir.
GB SÜRECİ VE TİCARET AÇIĞI Toskay, yanıtında, Genel olarak, dış ticaret açığının büykü oranlarda artışıyla GB`nin tamamlanması arasında paralellik kurulmaktadır diyerek, şöyle devam etti: Ancak, sözkonusu dönemde, Türkiye`nin OECD ortalamaları üzerinde yüzde 7`lik bir büyüme performansına sahip olduğu; bu çerçevede AB`den ucuz yatırım ve ara malı ithalatının hızlandığı da gözden kaçırılmaması gereken bir unsurdur. 1999 verileri incelendiğinde, AB`den ithalatımızın yüzde 84`ünü yatırım ve ara malları oluşturduğu tespit edilmektedir. Buna karşılık, AB`ye 1999 yılı ihracatımızın yüzde 61`ini tüketim malları oluşturmaktadır. Esasen, AB ile ticaretimizdeki bu yapı dış ticaretimizin genelinde de gözlemlenmektedir. Türkiye, bir yandan GB çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirirken, bir yandan da üçüncü ülkeler menşeli malların rekabetine karşı mümkün olan en yüksek korumayı sağlamaya çalışmış, ayrıca ihracat olanaklarının geliştirilmesine yönelik gerekli bütün önlemleri de almıştır.
KOTA VE GÖZETİM Toskay, Türkiye`nin, AB ortak ticaret palitikasına uyum sağlama yükümlülüğü çerçevesinde çalışmalarını yürüttüğünü belirterek, tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde serbest dolaşının sağlanmasının ardından, AB`nin Türk tekstil ve konfeksiyon ürünlerine uygulanan miktar kısıtlamalarını kaldırdığını ifade etti. Toskay`ın yanıtında, Tekstil ve konfeksiyon sektöründe, AB`nin uyguladığı rejime paralel olarak 43 ülkeye karşı miktar kısıtlamaları ve gözetim önlemleri uygulamaya başlanmıştır. Bu çerçevede, belli başlı tekstil tedarikçilerinden 22 ülkeyle kota ve gözetim anlaşması imzalanarak, sektörde ithalatın kontrolü yönünde önemli adımlar atılmıştır denildi. Yanıtta, AB ile kurulan gümrük birliği sonrasında, üçüncü ülkelere karşı mümkün olan en yüksek korumayı sağlayacak düzenlemelerin yapıldığı belirtildi. Toskay, şunları kaydetti: Esasen, GB çerçevesindeki ikili ve çok taraflı uluslararası yükümlülüklerimiz göz önüne alındığında, AB ile aramızdaki ticarette açığın kapatılması için münhasıran ticareti engelleyici önelemleri başvurmanın imkanı bulunmamaktadır. Ancak, bu noktada, dış ticaret açığının AB lehine gelişmesini önlemek amacıyla ithalatı kontrol altında tutmaya yönelik önlemler alınırken, rekabeti bozmayacak bir şekilde ihracatı artırıcı tedbirlerin alınması yönünde de adımlar atılmıştır.
RAKAMLARLA TİCARET AÇIĞI Toskay`ın verdiği bilgiye göre, Türkiye`nin GB Anlaşması`nın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadarki dış ticaret açığı rakamları şöyle:
Yıllar itibariyle dış ticaret açığı:
Toplam dışAB ile olan AB dışı ülkelerle ticaret açığı ticaretteki açıkticaretteki açık Yıllar (Milyon dolar)(Milyon dolar)(Milyon dolar) ------------------------------------------------------------ 1995 14.071 5.7828.289 1996 20.40211.5908.812 1997 22.29812.6229.676 1998 18.94710.5778.370 1999 14.104 7.0867.018