Telekom`un yüzde 33.5 hissesinin satışında tüm yönetim haklarının yabancılara bırakıldığı, ihale şartnamesiyle ortaya çıktı. Yabancıların ağırlıkta olacağı stratejik ortak, genel müdür başta olmak üzere oluşturulacak ``Stratejik Hizmetler Komitesi`` üyelerinin çoğunluğunu belirleyecek. Telekom`un günlük işlerinin yönetim hakkını Stratejik Hizmetler Komitesi`yle elinde bulunduracak olan yabancı ortak, yönetim kurulunda yüzde 33.5`lik temsil hakkına karşın stratejik konular adı altında hemen tüm kararlarda onay hakkına sahip olacak. Böylece yönetim kurulu göstermelik bir düzeye indirgeniyor. ``Stratejik Hizmetler Anlaşması`` ve işlem dokümantasyonunda belirlenecek stratejik konular adı altında personelden yatırımlara, mali işlerden ana sözleşme değişikliğine kadar Telekom`la ilgili tüm kararları yabancı ortak belirleyecek.
Telekom`un 15 Ocak 2001`de 15 bin
dolar karşılığı ihaleye katılmak isteyenlere verilmeye başlanan ihale şartnamesinde, yüzde 33.5`lik hisse 117 trilyon 250 milyar liralık itibari değerde kabul ediliyor. Bakanlar Kurulu kararına göre, ihaleye yabancı ortak ağırlıklı olmak koşuluyla yabancı-yerli ortaklığı, yabancı-yabancı ortaklığı ve yalnızca yabancı bir şirket de girebilecek. İhaleye katılabilecek olanlar, ``uluslararası temel telekomünikasyon işletmecisi`` adı altında, şartnameyle, ``Batı Avrupa, Kuzey Amerika, Japonya ve Avustralya`da hizmet sunan altyapı sahibi işletmecileri`` olarak belirtiliyor. Bunların dışında İhale Komisyonu`nun, sabit hat, mobil hat, data altyapısı, abone sayısı, kârlılığı ve cirosunu esas alarak yeterli bulacağı şirketler de ihaleye kabul edilebilecek.
Şartnameye göre, yönetsel haklar başlığı altında, Telekom`un yönetiminin yabancı şirkete bırakılmasını sağlayıcı düzenlemeler şöyle:
- Stratejik Hizmetler Komitesi, genel müdür ve genel müdür yardımcılarından oluşacak. İcra komitesi olarak da nitelendirilen bu oluşum, Telekom`un tüm günlük işlerini yürütecek ve Telekom yönetimi üzerinde ``etkin yönetsel kontrol sahibi`` olacak. Komitenin başkanlığını, tamamen yabancı ya da yabancı ağırlıklı stratejik ortağın belirleyeceği genel müdür yapacak. Genel müdürü ataması yeterli görülmeyen stratejik ortağa, komite üyelerinin çoğunluğunun belirleme yetkisi de veriliyor. Stratejik Hizmetler Komitesi`nde de basit çoğunlukla karar alınması öngörülüyor. Yani, yabancı ağırlıklı stratejik ortak, üyelerin çoğunluğunu atandığı İcra Komitesi`nin tek hâkimi olacak. Devlet hisselerini temsilen Stratejik Hizmetler Komitesi`nde yer alan üye ya da üyelerin itirazı hiçbir anlam ifade etmeyecek.
- Stratejik Hizmetler Komitesi, iş planı ve bütçeyi hazırlayarak yönetim kurulu onayına sunacak. Tamamen yabancı ya da yabancı ağırlıklı olacak olan stratejik yatırımcı yüzde 33.5`lik hisse karşılığı yönetim kurulunda temsil edilecek. Ancak ``Stratejik yatırımcının yönetim kurulunun işlem dokümantasyonunda belirlenecek stratejik konularda alacağı kararlara onay verme hakkı tanınacaktır`` denilerek temsiliyet oranına aykırı olarak yönetim hakkı yabancı ağırlıklı ortaklığa bırakılıyor. Böylece, oluşturulan yönetim kurulu ``göstermelik`` bir düzeye indiriliyor. Telekom`un çoğunluk hissesini elinde bulunduracak devletin temsiliyeti, yönetimde azınlık hakkına bile sahip olamazken yüzde 33.5`lik hisseyle yabancı şirket, yönetimde neredeyse yüzde 100 belirleyici olacak.
- Yönetimin yabancılara bırakılmasında ayrıntılı düzenleme stratejik konuların belirlenmesiyle gerçekleştirilecek. Stratejik Hizmetler Komitesi`nin işleyişi ve yönetim kuruluyla ilişkilerine ilişkin ayrıntılar ihaleye katılacaklara sunulacak işlem dokümantasyonuyla ortaya konacak. İşlem dokümantasyonuyla ayrıntılandırılacak stratejik konular, Başbakan Bülent Ecevit , Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli , devlet bakanları Yüksel Yalova, Recep Önal , Maliye Bakanı Sümer Oral , Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu `nun imzası bulunan Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla temel olarak belirlenmiş bulunuyor. ÖYK kararında, ``Personel, yatırım, mali işler ve anasözleşme değişikliği gibi ilgili anlaşmalarda belirlenecek stratejik konulara ilişkin yönetim kurulu kararlarında stratejik ortağın onayının alınması`` hükmü yer alıyor. Bu çerçevede ``Stratejik Hizmetler Anlaşması`` yapılacak. Stratejik Hizmetler Komitesi de bu anlaşma çerçevesinde Telekom`u yönetecek.
- Stratejik Hizmetler Komitesi, yönetim kurulunda yalnızca genel müdürle temsil olunacak. Yönetim kurulu, Stratejik Hizmetler Komitesi adaylarını onaylama hakkına sahip olacak. Ancak yönetim kurulunun göstermelik düzeye indirilmesi nedeniyle bu atamalarda etkin olması mümkün değil.