PİYASALARIN merakla beklediği eylül ayı enflasyonu açıklandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Eylül 2024’te tüketici fiyat endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 2.97 ile beklentilerin üzerinde geldi. Eylülde yıllık enflasyon yüzde 50’nin altına geriledi ve yüzde 49.38 oldu. Böylece yıllık enflasyon politika faizi olan yüzde 50’nin altında inmiş oldu. TÜFE bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 35.86 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 63.47 olarak gerçekleşti.
EN YÜKSEK ARTIŞ EĞİTİM VE KONUTTA
TÜİK verileri, eylülde aylık bazda en yüksek artışın eğitimde yaşandığını ortaya koydu. Buna göre, eğitim aylık yüzde 14.21’lik artışla başı çekti. Bunu yüzde 4.16 artış ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 3.86 artış ile konut, yüzde 3.63 ile giyim ve ayakkabı takip etti. Gıda grubundaki artış ise eylülde aylık bazda yüzde 2.48 oldu.
Ana harcama gruplarına yıllık bazda bakıldığında ise en yüksek artışın yüzde 97.87 ile konut grubunda yaşandığı görüldü. Eylülde yıllık bazda enflasyon yüzde 93.59 olurken, lokanta ve oteller grubundaki yıllık artış yüzde 65.41 olarak öne çıktı. Alkollü içecekler ve tütün grubundaki yıllık artış yüzde 52.35 olurken, gıda grubundaki artış da yıllık bazda yüzde 43.72 olarak görüldü.
ZAM ŞAMPİYONU ÖĞRENCİ YURTLARI
Eylül ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 50.40 ile öğrenci yurtlarında gerçekleşti. İkinci sırada ise üniversite eğitimindeki artış geldi. Üniversite eğitimi fiyatı yüzde 45.27 artarken, yumurtadaki artış yüzde 34.25 oldu.
ÜFE YÜZDE 1.37
Öte yandan TÜİK, dün tüketici enflasyonuyla birlikte üretici enflasyonunu da açıkladı. TÜİK’in 2024 Eylül’e yönelik açıkladığı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) verilerine göre, üretici enflasyonu aylık bazda yüzde 1.37, yıllık bazda ise yüzde 33.09 olarak gerçekleşti.
2025’TEKİ VERGİ ARTIŞI GELECEK AY NETLEŞECEK
YENİ yıl başında vergi, harç ve cezalara yapılacak zam oranı için belirleyici olacak yeniden değer- leme oranı, ekim ayı üretici enflasyonu verileri ile birlikte belli oluyor. Ekim ayına ilişkin yurtiçi üretici fiyat endeksi ise gelecek ay açıklanacak ve 2025’te vergi, harç ve cezalara yapılacak artış oranı da böylece belli olmuş olacak. TÜİK’in dün açıkladığı verilere göre, eylül ayı itibarıyla 12 aylık ÜFE yüzde 44.81 oldu.
KİRAYA YAPILACAK ZAM BELLİ OLDU
ENFLASYON rakamlarının açıklanmasıyla kira zam oranı da belli oldu. Bu ay sözleşmesi yenilenen konut ve işyeri kiracılarına TÜFE 12 ay ortalamasına göre en çok yüzde 63.47 yapılacak. Ev sahipleri dilerse bu oranın altında bir zam yapabilir, ancak aksi bir mahkeme kararı olmazsa üzerine çıkamaz.Yasal artış oranını düşük bulan ev sahipleri beş yılı geçen kiracıları için kira tespit davası açarak kiranın yeniden belirlenmesini isteyebilir. Ancak bu dava öncesinde arabulucuya gidilmesi de şart.
‘DEZENFLASYON SÜRECİ DEVAM EDİYOR’
HAZİNE ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, eylül ayına ilişkin enflasyon verileriyle ilgili yaptığı açıklamada, haziranda başlayan dezenflasyon sürecinin devam ettiğine dikkat çekti. Temel mal enflasyonu yıllık yüzde 28.3 ile görece düşük seviyedeyken, geriye dönük fiyatlama davranışından dolayı hizmet enflasyonunda düşüşün yavaş gerçekleştiğini belirten Şimşek, “Haziranda başlayan dezenflasyon süreci devam ediyor. Bu dönemi, önümüzdeki yılın ikinci yarısında başlayacak ve enflasyonda kalıcı düşüşü sağlayarak tek haneye ulaşacağımız istikrar dönemi takip edecek. Tüm politikalarımızı fiyat istikrarı hedefimiz doğrultusunda eşgüdüm içinde ve kararlılıkla uygulamayı sürdürüyoruz. Enflasyonu düşürmek sadece hayat pahalılığı sorununu çözmeyecek aynı zamanda vatandaşımızın refahını kalıcı olarak artıracaktır” dedi.
‘HEDEF 2026’DATEK HANEYE İNMEK’
“Hedef, 2026’nın sonunda enflasyonu yüksek de olsa tek haneye indirmek” diyen Şimşek, “Cari açıkta öngörülerimizden daha iyi olacağız” mesajını da verdi.
‘4 AYDA 26 PUANIN ÜZERİNDE GERİLEME’
CUMHURBAŞKANI Yardımcısı Cevdet Yılmaz, dün açıklanan enflasyon rakamlarına yönelik yaptığı değerlendirmede, “Programımıza duyulan güvenin neticesinde dezenflasyon sürecini tesis etmeye devam ediyoruz” dedi. Yıllık enflasyondaki gerilemenin son 4 ayda 26 puanın üzerinde gerçekleştiğine işaret eden Yılmaz, “Dönemsel fiyatlama etkisinin azalması ve geçmiş enflasyona endeksleme davranışının düzelmesinin yanı sıra yapısal reformlarımız ile enflasyondaki ataletin de kırılacağını öngörüyoruz. Bölgesel ve küresel gelişmelere karşı ekonomimizin direncini artırmak ve toplumsal refahı ilerletmek amacıyla uyguladığımız ekonomi programı ile dezenflasyon sürecinin önümüzdeki dönemde daha da güçlenmesini ve tek haneli enflasyon hedefimize ulaşmayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.