Yıl içerisinde piyasadaki hemen her üründe gerçekleşen işlem hacminde rekor rakamlara ulaşan Borsa İstanbul VİOP, dünyanın en hızlı büyüyen “Türev Ürünler Piyasası” oldu. Elektrik Vadeli’de beş haneli, Döviz Opsiyon, Pay Vadeli İşlem Sözleşmelerinde dört haneli büyüme oranları yakalanırken, Döviz Vadeli, Endeks Opsiyon ve Pay Opsiyon Sözleşmelerinde ise üç haneli büyüme oranlarına ulaşıldı.
Bölgenin öncü ve en yüksek likiditeye sahip türev ürünler piyasası olan Borsa İstanbul VİOP’ta, 2015 yılında toplam işlem hacmi yüzde 52 oranında artarak tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 90,3 milyon sözleşme olarak gerçekleşti. Toplam işlem hacmi nominal bazda ise 575 milyar TL’ye ulaşarak rekor kırdı. İşlem hacmindeki bu artışın detaylarında, opsiyonların 10 kat artarak rekor 2,6 milyon sözleşmeye, vadelilerin ise yüzde 48 artarak rekor 87,6 milyon sözleşme seviyesine ulaştığı görüldü. Ayrıca, günlük ortalama açık pozisyon sayısı yüzde 83 artarak rekor 875.314 sözleşme seviyesine ulaştı. İşlem hacmi seviyeleri piyasadaki hemen her üründe katlanarak büyüme göstererek, toplam işlem hacmi büyüme hızında Borsa İstanbul VİOP, dünyanın en hızlı büyüyen türev ürünler piyasası oldu.
YABANCI YATIRIMCI İLGİSİNDE YOĞUN ARTIŞ
2015 yılında yabancı yatırımcıların VİOP ürünlerine olan talebinde büyük bir artış gerçekleşti. Yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen işlem hacmi 2014 yılına göre yüzde 122 oranında artarak yerli yatırımcıların yüzde 33’lük artış oranının yaklaşık dört katı oldu. Yabancı yatırımcıların toplam işlem hacmindeki payı ise rekor seviye olan yüzde 30’a ulaştı.
DÖVİZ VADELİ REKORDAN REKORA KOŞUYOR
VİOP Döviz Vadeli de işlem hacmi, yüzde 224 artarak tarihi rekor bir seviye olan 104 milyar TL’ye ulaştı. İşlem hacmi, 2014 yılında da 32 milyar TL’ye ulaşarak yüzde 41 artış göstermişti. Piyasanın ihtiyaçlarının analiz edilmesi sonrasında sözleşmelerin minimum fiyat adımının düşürülmesi, bir ay vadeli sözleşmelerin açılması ve uzlaşma fiyatlarında değişikliğe gidilmesi Döviz Vadelinin başarıya ulaşmasındaki faktörlerden bir kaçı olarak sıralanabilir. 2015 yılında Döviz Vadeli işlem hacminde yabancı yatırımcı payı TL cinsinden 14 kat artarak %9’dan %36’ya yükseldi.
Döviz Opsiyonları işlem hacmi üstel bir oranda yüzde 6.893 artarak 4.2 milyar TL’ye ulaştı. Innovatif gelir paylaşımına dayalı piyasa yapıcılık uygulaması bu sözleşmelerdeki alım-satım fiyat makasının daha dar oluşmasını sağladı. VİOP, dünyanın önde gelen türev ürünler yayıncısı olan Futures & Options World (FOW) tarafından verilen ödüllerde, yatırımcılara ve şirketlere şeffaf bir piyasada merkezi karşı taraf güvencesiyle kur riskinden korunma imkanı sunan DolarTL Opsiyon sözleşmesiyle “En Yenilikçi Ürünler” (Most Innovative New Contract) kategorisinde finale kaldı.
ÜRÜN ÇEŞİTLİLİĞİ ARTIRILDI
VİOP’da ürün çeşitliliği artırılarak, işlem hacminde tek ürüne bağlılık azaltıldı. Endeks vadeli dışındaki ürünlerin işlem hacmi toplam işlem hacminin yüzde 20’sine ulaştı. Döviz Vadelinin toplam işlem hacminde ki payı yüzde 18’e ulaşarak rekor kırdı.
2015 yılında, günlük ortalama açık pozisyon sayısı yüzde 83 artarak rekor 875.314 sözleşmeye ulaştı. Son iki yılda, günlük ortalama açık pozisyon sayısı iki katını aştı. Artan açık pozisyon sayısı yatırımcıların VİOP’u risk yönetim tercihlerinde daha yoğun bir şekilde kullanmaya başladıklarının göstergesi oldu.
Pay Vadelilerde işlem hacmi yüzde 1.198 artışla rekor seviye olan 1.8 milyar TL’ye ulaşırken, Pay Opsiyonlarda işlem hacmi ise yüzde 726 artışla rekor 527 milyon TL’ye ulaştı. Pay vadeli ve opsiyonlarda 2015 yılında başlayan gelir paylaşımına dayalı piyasa yapıcılık programı yüksek işlem hacmi artışlarıyla başarısını kanıtlarken, yatırımcılara dar alım-satım fiyat aralıkları ile işlem yapma imkanı sağladı.
Elektrik Vadelide işlem hacmi yüzde 73.997 oranında artışla rekor 301 milyon TL’ye ulaştı. 2015 yılı Aralık ayı sonunda elektrik sözleşmelerinde açık pozisyon sayısı 715 kat artarak 4.127 sözleşme olarak gerçekleşti. Dünya enerji sektöründeki artan belirsizlikle birlikte, yeni piyasa yapıcılık modeline dahil olan altı piyasa yapıcısı, 16 ay’a çıkarılan vade sayısı ve Takasbank tarafından sağlanan merkezi karşı taraf güvencesiyle hızla artan likidite sayesinde, enerji şirketleri ve müşterilerin VİOP Elektrik sözleşmelerini risk yönetimi için daha sıklıkla kullanmaya başladıkları görülmektedir.
BAŞARININ ALTINDA DOĞRU PİYASA YAPILANMASI, ETKİN PİYASA YAPICILIK MODELİ VE EĞİTİM VAR
Borsa İstanbul VİOP’un bu başarısının altında gerçekleştirilen eğitim çalışmaları yatıyor. Yatırımcıların risk yönetimi bilincini artırmak amacıyla, 2015 yılında VİOP’ta 38 adet eğitim, seminer, webinar, konferans ve çeşitli etkinlikler düzenlendi. Bu kapsamda son iki yılda gerçekleştirilen etkinliklerin sayısı 142’ye ulaştı. II. VİOP Risk Yönetimi Konferansı, yatırım kuruluşları, yazılım şirketleri ve Enerji Ticareti Derneği işbirliğiyle gerçekleştirilen eğitimler, webinarlar ve günlük Periscope yayınları geçtiğimiz yıl VİOP tarafından gerçekleştirilen etkinlikler arasında yer aldı. Bu çalışmalara ek olarak, 2015 yılında VİOP’ta Türkiye çapında iki adet VİOPS Sanal Portföy Yarışması düzenlendi. Türkiye’nin pek çok ilinden öğrenciler ve yatırımcılar VİOP’ta işlem yapmayı tecrübe etmek ve risk yönetim kabiliyetlerini geliştirmek için bu yarışmaya ilgi gösterdi.
Dünyanın en hızlı büyüyen türev piyasası Borsa İstanbul VİOP, geniş ürün yelpazesiyle yatırımcıların ve şirketlerin her türlü riskinin yönetilmesinde merkezi karşı taraf güvencesi ve artan likiditesi ile bölgesinin tercih edilen risk yönetim platformu olma yolunda ilerlemeye devam ediyor.