Bulunduğu coğrafi konumun değerini bilmekten uzak tavrıyla etrafındaki pek çok yatırım imkanını kaçıran Türkiye, zamanında hareket etmemenin bedelini, söz konusu ülkeye girmek istediğinde karşılaştığı yoğun rekabetle ödüyor. Halbuki etrafında ne cevherler...
Türkiye`nin bulunduğu coğrafi konumun avantajlarından yeterince yararlanamadığını düşünenlerden misiniz?
Galiba aksi de pek mümkün değil. Zira Türkiye gerek Balkanlar üstünden ya da eski Sovyetler`den ayrılan Doğu Avrupa Ülkeleri pazarlarından o çok istediği Avrupa pazarına giriş için, gerekse Türki Cumhuriyetler`deki fırsatları ve onların üzerinden taa Uzakdoğu pazarına dek uzanan fırsatları yeterince değerlendirmekten uzak bir görüntü sergiliyor. Halbuki yanı başındaki ülkelerin pek çoğu kimliklerine kısa bir süre önce kavuşmuş olmanın getirdiği yeniden yapılanma çalışmaları içinde ve bu Türkiye için inanılmaz fırsatları barındırdıkları anlamına geliyor. Ama Türkiye ne yapıyor dersiniz? Ağırlıklı tavrı seyretmek ya da geç kalmak yönünde. Oysa tek yapmamız gereken şey başımızı kaldırıp civarımızda olup bitenleri kaçırmamak o kadar. Zira Balkanlar, Doğu Avrupa, Türki Cumhuriyetler, Kuzey Afrika ve uzak ufuklara açılmak isteyenler için Çin`de ne cevherler olduğunu bir bilsek... Altyapı çalışmaları, özelleştirme, imalat, gıda, tekstil, perakendecilik, turizm gibi sektörel ihtiyaçlar gibi. İşte bilmemize katkısı olması ümidiyle hazırladığımız haberimizde sayfalarımıza sığdırabildiklerimiz...
MAKEDONYA;
GENEL BİLGİ; İki ülke arasındaki ekonomik işbirliği potansiyelinin hayata geçirilmesine yönelik bankacılık alanındaki ilişkilerin geliştirilmesine öncelik veriliyor. İş Konseyi, Türk firmalarını Vardar Vadisi Projesinde yer almaya ve Makedonya`daki turizm alt yapısının geliştirilmesinde etkin olmaya teşvik ediyor. Bunun yanında, Makedonya`nın sahip olduğu madeni zenginlikler ve özelleştirme süreci çerçevesinde satılan üretim tesisleri de Türk girişimcilerinin ilgisini çekebilir.
YATIRIM ALANLARI; Hazır altyapının ve ucuz iş gücünün bulunduğu tekstil, özellikle süt ve süt mamülleri ile tarım, özelleştirilen 4-5 yıldızlı oteller ile turizm ve sadece tek bir market zincirinin bulunduğu ülkede 5-6 büyük market zincirini kaldırabilecek perakendecilik potansiyeli ile Türk yatırımcısına uygun şartları var.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR; Türk-Makedon İş Konseyi Başkanı Feridun Yeşil, yatırıma yönelik akla takılan her türlü soru da yardımcı olabileceğini ekleyerek ülkenin Balkanlar`a açılan bir kapı olma işlevi üzerinde duruyor. Balkanların can güvenliği ve istikrar adına en güvenilir ülkesi olan Makedonya`da, enflasyon yüzde 5-6 seviyesinde ve nüfusun neredeyse yüzde 35`i müslüman. Barınma için uygun fiyatlı otellerin yanı sıra, Türk yemekleri ve iletişim için Türkçe bilen bulmak da hiç sorun değil.
MACARİSTAN;
GENEL BİLGİ; Macaristan, ekonomi alanında başarıyla uygulamaya koyduğu yapısal reformlar ve yabancı yatırımcılara sağladığı teşvikler sayesinde, yatırım ve ticaret açısından cazip bir pazar kimliğini taşıyor. Hızla artan refah seviyesi ve Batı standartlarındaki tüketim alışkanlıkları Türk firmalarının bu pazara yönelmesinde çok büyük bir etken.
YATIRIM ALANLARI; Tekstil ile hazırgiyim, hazır gıda, moda mağazaları ve süper market işletmeciliği, inşaat-taahhüt, mühendislik, turizm, finans ve bankacılık.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR; Avrupa`nın merkezinde ve Avrupa`ya açılabilecek konumda, dolayısıyla dünyanın her yerinden gelen turistlerin kolayca görebilecekleri ve ürünlerimizi tanıyabilecekleri bir merkez ile Türklere iyi davranan bir topluma sahip olması iyi tarafı. Ancak Avrupa şirketlerinin, yoğun rekabetinin bulunduğu ortamı ve gelir düzeyinin çok yüksek olmaması gözardı edilmemesi gerekenler arasında.
BULGARİSTAN;
GENEL BİLGİ; İş Konseyi, ticaret hacminin arttırılmasının yanı sıra, sınai işbirliğini ve Türk firmalarının özelleştirme sürecinde yer almasını teşvik edici çalışmalar yapıyor. Türk firmaları özellikle inşaat ve taahhüt alanında, Bulgaristan`daki altyapı projeleriyle ilgileniyor.
YATIRIM ALANLARI; Türk firmaları ağırlıklı olarak soda, kağıt ve şeker üretimi, makine imalat, elektronik ve turizm alanında yaptıkları yatırımların yanında, gıda sanayii, otelcilik, yol ve altyapı inşaatları, kimya, tekstil ve konfeksiyon sektörlerinde işbirliği projelerini takip ediyor. Bulgaristan`daki özelleştirme programı, bürokratik engeller nedeniyle aksamakla birlikte, önemli bir işbirliği potansiyeli de taşıyor. Konseyden edindiğimiz bilgiye göre Türk firmaları, kağıt fabrikası, askeri sanayi tesisleri, makine imalat tesisleri ve otellerin özelleştirmesiyle ilgileniyor.
SLOVAKYA;
GENEL BİLGİ; Konsey, Serbest Ticaret Anlaşması`nın sağladığı pazar olanaklarının yanı sıra, tekstil, gıda ve paketleme, inşaat, telekomünikasyon, enerji ve turizm alanlarında işbirliği imkanları bulunduğunu belirtirken...
YATIRIM ALANLARI; Konsey Başkanı Vehbi Burçak, ortak turizm şirketleri işletmeciliği, şeker fabrikaları gibi endüstriyel tesislerin yenilenmesi çalışmaları, ağaç işleme endüstrisinde işbirliği ve telekomünikasyon altyapısının hazırlanması aşamasındaki işbirliği fırsatlarına öncelik veriyor.
AZERBAYCAN;
GENEL BİLGİ; Kafkas ülkeleri arasında en önemli ekonomik ve ticaret ortağımız olan Azerbaycan`da,Türk firmalarının faaliyetleri ticaret, taahhüt, hizmetleri ve enerji alanlarında yoğunlaşıyor. İş Konseyi, Türk firmalarının imalat sanayiinde yatırım yapmalarını özendirici çalışmalarının yanı sıra, Türk firmalarının üçüncü ülke firmaları ile birlikte Azerbaycan`da yatırım yapmaları için çalışmalar sürdürüyor. Öte yandan, Türk firmalarının Azerbaycan`da yaşadıkları sorunların çözümü için periyodik olarak Azeri yetkililere, önerilerde bulunup, bilgi aktaran konsey,orta vadede faaliyetlerini küçük-orta ölçekli firmalara yaymak ve İstanbul dışında da tanıtmak üzere çalışmalar planlıyor.
YATIRIM ALANLARI; Serbest piyasa ekonomisine geçmekte olan Azerbaycan, kurumsal altyapı ve sınai eksikliklerini tamamlamaya çalışıyor. Gelişmeye açık finans sektöründeki yabancı banka sayısı, ihtiyacın çok gerisinde kalan ülkede, şeker pancarı bol ama işleyecek fabrikası yok. Fabrikaların bir çoğu hammadde, yardımcı madde ve teçhizat temin edilememesi nedeniyle yarı kapasite ile çalışıyor. Hazır ürün ithalatı hammadde ithalatına göre daha avantajlı olduğundan, ülke içindeki sınai tesisler sıkıntı çekiyor. Bu nedenle hammadde ve sermaye temini, Türk firmalarına yatırım ve işbirliği için imkan sunuyor.
GÜRCİSTAN;
GENEL BİLGİ; Türk-Gürcistan İş Konseyi, özellikle Türk malı imajının geliştirilmesi için Türk firmaları tarafından perakende satış noktalarının kurulması ve sınai işbirliğinin teşvikine yönelik çalışmalara ağırlık veriyor. Gürcistan`daki yabancı sermaye kanunu, yabancı sermaye oranı yüzde 20`nin üzerindeki ortak girişimlere büyük oranlarda vergi indirimleri sağlıyor. Bu tür kuruluşlara gelir beyanlarını izleyen iki yıl için vergi muafiyeti tanınırken, daha sonraki dört yıl için de yüzde 50 oranında vergi indirimi sağlanıyor. Hatta 100 bin doların üzerindeki yabancı yatırımlar, 5 yıl kurumlar vergisinden muaf tutuluyor. Gürcistan`a yatırımı tercih eden ülkelerin başında ise İsrail, İrlanda, ABD, Güney Kore, İngiltere, Hollanda ve Türkiye geliyor.
YATIRIM ALANLARI; Gürcistan, özellikle doğal kaynaklarının işletilmesi, telekomünikasyon, petrol, maden suyu üretimi alanlarında yabancı sermayeyi ülkesine çekiyor. Stratejik konumu, diğer Kafkasya ülkeleri ile yakın ilişkileri ve Karadeniz kıyısındaki limanları, ülkeyi mal akışı açısından Avrasya`nın önemli bir merkezlerinden biri yapıyor. Altyapı, turizm, çay ve tütün üretimi gelecek vadeden önemli yatırım alanları olarak kabul ediliyor. Zaten yabancı sermayenin en fazla rağbet ettiği sektörler de sanayi (yüzde 40), iletişim (yüzde 23) ve gıda üretimi (yüzde 13) olarak görülüyor.
CEZAYİR;
GENEL BİLGİ; Cezayir`den petrol ve doğalgaz alımı nedeniyle artan ithalat, ihracatın artırılmasıyla dengelenmeye çalışılıyor. Konsey, Cezayir üzerinden Kara Afrika`sına açılım yollarını araştırıyor. Bu arada Türk yatırımlarının, ülkedeki ve bölgedeki varlığını güçlendirmek üzere, `Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşviki` Anlaşması dahil, hukuki altyapının tamamlanmasına yönelik çalışmalar yapıyor.
YATIRIM ALANLARI; Pazar payını güçlendirmek ve giderek Türkiye`nin aleyhine gelişen ticaret hacmini dengelemek üzere,firmaların bu ülkede tekstil, otomotiv yan sanayi, inşaat malzemeleri ve gıda gibi alanlarda yatırım yapmasında ve halihazırda hızla gelişmekte olan inşaat sektöründe mevcut toplu konut ve altyapı projelerini, inşaat firmalarımızın yakından takip etmesinde büyük yarar görüldüğü ifade ediliyor.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR; Terör olayları nedeniyle, Kuzey Afrika`nın Mısır`dan sonra en büyük pazarı olan Cezayir`de Türk firmaları, doğrudan yatırım bazında bir girişimde bulunamıyor. Oysa, önümüzdeki 5 yıl içinde ülkede gerçekleşecek 12 milyar dolarlık yatırımda, Avrupalı firmaların 110 proje ile ilk sırada yer aldığı, bunu 91 proje ile ABD firmalarının izlediği biliniyor.
TUNUS;
GENEL BİLGİLER; İş konseyi, ortak toplantılar düzenleyip, Türk ürünlerinin tanıtılmasına yönelik fuarları destekleyerek ikili ekonomik ilişkilerin gelişmesine katkıda bulunuyor. Ayrıca, bu ülkenin yatırım ve dağıtım merkezi olarak kullanılarak, Türk firmalarının Kara Afrika`sına açılmaları teşvik ediliyor.
YATIRIM ALANLARI; Tunus`ta otomotiv yan sanayi, PVC, tekstil, dayanıklı tüketim malları, boya ve kimyasal ürünler ve turizm gibi değişik iş kollarında faaliyet gösteren Türk firmaları bulunuyor.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR; Tunus`un yatırımlardan elde edilen kar üzerinden aldığı vergi, birçok Avrupa Birliği üyesi ülkeden çok daha düşük olduğu gibi ihracatçı firmalar, 10 yıllık bir süre için neredeyse tüm vergilerden muaf tutuluyor.
GÜNEY AFRİKA;
GENEL BİLGİ; Güney Afrika mevcut altyapısı ve sunduğu hizmetleri ile Afrika Kıtası`nın güneyine açılan bir kapı konumunda. Motorlu araçlar, otomotiv yedek parça, elektrikli eşya, makina ve ekipman gibi sanayi ürünlerinin G. Afrika üzerinden 100 milyonluk bir pazar oluşturan komşu on ülkeye pazarlama olanağından bahsetmek mümkün. Türk iş dünyası için Güney Afrika`da diğer bir iş olanağı da konut sektörü.
YATIRIM ALANLARI; Güney Afrika`da büyüme potansiyeli olan endüstriler arasında gıda işleme ve bağlantılı endüstriler, taşıma endüstrisi (motorlu araçlar ve yedek parçaları), metal fabrikasyonu (özellikle alüminyum ve paslanmaz çelik), endüstriyel makina ve aletler, cam ve cam ürünleri, özel kimyasal malzemeler ve ecza malzemeleri, turizm, deri üretimi ve deri ürünleri, elektronik endüstrisi, kağıt ve kağıt ürünleri, baskı, ahşap ve ahşap ürünler, yün işleme, mücevherat, tıbbi malzeme, plastik ürünleri, kozmetikler ve sağlık ürünleri, iplik imali ve dokuma makineleri, konut yapımı ile ev aletlerini saymak mümkün.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR; Güney Afrika Cumhuriyeti hükümetinin önem verdiği Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Planı çerçevesinde, önümüzdeki 5 yıl içinde her yıl 300.000 konut yapılması öngörülmesine rağmen, alım gücünün ve yapılacak konutların inşa maliyetlerinin düşük olması Türk firmalarının ilgisini körelten unsurlar olarak göze çarpıyor .
LETONYA;
GENEL BİLGİ; Yatırımların, AB ve diğer Avrupa ülkeleri ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmaları ile oldukça geniş bir pazara hitap ettiği dikkate alınarak, Türk firmalarının bu ülkelerdeki yatırımlarının teşvik edildiğini belirtiliyor.
YATIRIM ALANLARI; İki ülke arasındaki işbirliği alanları arasında ağaç ve ağaç işleme sanayisi iletarım ve hizmetler ön plana çıkıyor.
BELARUS;
GENEL BİLGİ; Türk-Belarus İş Konseyi faaliyetlerinde ikili ekonomik ilişkilerin çeşitlendirilmesine, ticari ilişkilerin yanı sıra, yatırım projelerinin geliştirilmesine ağırlık veriyor. Bu çerçevede Türkiye`de bir yatırım seminerinin düzenlenmesi planlanıyor.
YATIRIM ALANLARI; Altyapı yatırımlarına ihtiyaç duyan Belarus`ta tekstil, tarım, gıda işleme, otomotiv ve yan sanayi alanlarında işbirliği yapmak mümkün.
ÇİN;
GENEL BİLGİ; İş Konseyi faaliyetlerindeki ağırlık Türk firmalarının bu pazarda, pazarın imkanları nispetinde başarılı olması için gerekli çalışmalara veriliyor. İkili ilişkilerin önündeki engellerin kaldırılması ve bankacılık, taşımacılık, standartlar vb. gibi ticari/ekonomik ilişkilerin temelini oluşturan hususlarda ilerleme kaydedilmesi için girişimler yapılıyor.
YATIRIM ALANLARI; Gıda, dekorasyon malzemeleri ve markaya hitap eden tekstil ürünleri .
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR; Çin`deki bölgesel tutuculuğa ve insan ilişkilerine dikkat etmek gerekiyor. Yanıltıcı ve profesyonel olmayan düşüncelere rağbet etmeden görerek ve yaşayarak karar verilmesi en iyisi.
DEİK İŞ KONSEYİ UYARILARI ÇİN`deki BÖLGESEL TUTUCULUĞA DİKKAT;
Çin`de Türk yatırımcısının şanslı olabileceği yatırım alanlarını `gıda, dekorasyon malzemeleri ve markaya hitap eden tekstil ürünleri` olarak sıralayan Türk-Çin İş Konseyi Başkanı Yavuz Onay, Çin`e gitmeyi planlayan Türk yatırımcısını Çin`e özgü alışkanlıklara karşı uyarıyor:
Çin`deki bölgesel tutuculuğa ve insan ilişkilerine dikkat etmeleri gerekli. Ayrıca yanıltıcı ve profesyonel olmayan düşüncelere pek rağbet etmeden kararlarını görerek ve yaşayarak vermeleri en iyisi diyen Onay, yatırımcıların bilinçli ve altyapıları hazır olduktan sonra böyle bir işe soyunmaları gerektiğini de eklemeden geçemiyor.
MACARİSTAN, AB`ye GİRİŞ İÇİN ÇOK UYGUN;
Tekstil ve hazır giyim, hazırgıda, moda mağazaları ve süper market işletmeciliği alanlarında Türk yatırımcısının Macaristan`da şanslı olabileceğine inanıyorum diyen Türk-Macar İş Konseyi Başkanı Tuğrul Erkin, Macaristan`ın Türk yatırımcısı açısından avantajlarını da şöyle sıralıyor:
Macaristan, Avrupa`nın merke zinde ve Avrupa`ya açılabilmek için çok uygun bir konumda. Üstelik dünyanın her yerinden gelen turistlerin kolayca görebilecekleri ve ürünlerimizi tanıyabilecekleri bir merkez. Hem Türklere iyi davranan bir toplum olması da işleri kolaylaştırır derken, Avrupa şirketlerinin yoğun rekabet ortamına ve gelir düzeyinin çok yüksek olmadığına da dikkat çekmeden edemiyor. Erkin`in, koşulları sıralamasının ardından gelen son değerlendirmesi ise AB`ye girmek için en uygun imkan şeklinde oluyor.
SLOVAKYA`ya KENDİMİZİ ANLATABİLSEK..
Slovakya`da Türk işadamlarınca öne alınabilecek yatırım konuları olarak ortak turizm işletmeciliği, şeker fabrikaları gibi endüstriyel tesislerin yenilenmesi çalışmaları, ağaç işleme endüstrisi ile telekomünikasyon altyapısında işbirliği fırsatlarını sıralayan Türk-Slovak İş Konseyi Başkanı Vehbi Burçak, bu iş ortamlarını değerlendirmek isteyen Türk iş çevresinin çevre ülkelere kıyasla ofis açma, telekom masrafları ve diğer giderler açısından daha avantajlı konuma sahip olmalarına karşın, bir takım dezavantajlı durumlarla da karşılaşacaklarını eklemeden geçemiyor. Ülke iş çevresinin, ilişkilerini daha çok Avusturya, İsviçre, Almanya üzerinden geliştirme alışkanlığı gibi. Burçak`a göre bu handikabın önüne geçmek için Türkiye`nin ve Türk işadamlarının iyi anlatılması şart.
MAKEDONYA`nın TÜRKİYE` den FARKI YOK;
Türk-Makedon İş Konseyi Başkanlığı`nın yanı sıra, Makedonya İktisat Odası`nın Onursal Başkanlığı`nı da yürüten Feridun Yeşil,Makedonya`nın yatırıma ne kadar uygun olduğunu Balkanlar`ın en güvenilir ülkelerinden biri, gerek can güvenliği gerekse istikrar adına. Enflasyon yüzde 5-6`lar seviyesinde ve özelleştirme hala devam ediyor özelliklerini sıralayarak vurguluyor. Türkiye`nin yatırımda şanslı olabileceği alanlar arasında, ilk olarak tekstile değinen Yeşil, hazır altyapıya ve 200-300 DM civarında dolaşan düşük ücretlere dikkat çekiyor. Tarım sektöründe de GAP`a benzer bir proje olan Vardar Projesi`nde süt ve süt mamülleri üretiminde şanslı olabileceğimizi kaydeden Yeşil, turizmde Ohri Gölü çevresindeki 4-5 yıldızlı otellerin özelleştirilmesinden pay alabileceğimizi ekliyor.
İmalat ve satışa yönelik alanlardaki yatırımlar da karlı olacaktır. Özellikle market zinciri olarak burada yerimizi almamız gerektiğine inanıyorum. Çünkü burada sadece bir tane Yunan market zinciri var. Oysa potansiyel 5-6 büyük market zincirini taşıyabilecek boyutta değerlendirmesini yapan Yeşil, Makedonya`da yatırımı düşünenlere her konuda yardımcı olabileceğini de eklemeden geçemiyor.Yeşil`e göre, nüfusun yüzde 35`nin müslüman olması ve Türkçe bilen eleman kolay bulunması avantaj. (TREND)