Detroit`teki emlak fırsatını kentin köklü sakinleri de değerlendiriyor. Detroit Lawley sokağında oturan Jim Feltner `40 yıldır Detroit`te oturuyorum. Evler 100 bin dolar olan evler şimdi 20 bin dolardan fazla etmiyor. 10 tane kiraya vermek üzere ev satın aldım` diyor.
Dünya otomotivinin kalbi Detroit’te atıyordu. Ta ki dünyayı kasıp kavuran küresel krize kadar... Krizden büyük yara alan otomotiv devlerinin birbir devrilmesi ve işsiz kalan binlerce kişinin şehri terketmesi ile Detroit, ‘hayalet şehir’ oldu.
Ama “Krizler yeni fırsatlar yaratır” diyen Türk yatırımcılar boş durmadı, yeni ismi, bomboş sokakları, evleri, alışveriş merkezleri, otelleri ile terkedilmiş şehir Detroit’te gayrimenkul avına çıktı. Birçok Türk yatırımcı Detroit’te 7.500-10 bin dolara kadar gerileyen daireleri topluyor.
Kentte 33 bin boş ev var 1800’lü yıllarda un değirmenlerinin işletilmesi ile büyümeye başlayan Detroit, 19. yüzyılın sonlarında gelişmiş imalat sanayii ile otomotiv sektörünü kendine çekti. Ford, General Motors ve Chrysler gibi dünya devlerinin kalbi haline gelen Detroit, kriz öncesi 15 trilyon dolarlık ABD ekonomisinin yüzde 10’unu elinde tutuyordu. Ancak kriz Detroit’i yıkıp geçti. Otomotiv devleri bir bir devrilirken, ‘işçi kenti’ olarak tanınan Detroit, bir anda ‘hayalet şehire’ dönüştü. İşsiz kalan binlerce kişi Detroit’i terk etti. Şu anda Detroit’te 33 bin 500 boş, 91 bin de terkedilmiş ev var.
Bundan birkaç yıl öncesine kadar 150-200 bin dolar piyasalı olan evler şu anda ortalama 10 bin ila 12 bin dolara satılıyor.
Dibe vurmuş olsa da dünya otomobil üretiminin başkenti yine de gelecek vaadediyor. Otomotiv firmaları eski güçlerine kavuşmak için gayret gösterirken, kent eski zenginlik kaynağı tarımı yeniden canlandırma peşinde. Yatırımcılar da bu nedenle dibe vurmuş kente yatırım yapmaya çekinmiyor. Hatta bunu fırsat olarak görüyor.
Türkler de bu yatırımcılar arasında öne çıkıyor. 49 ülkede ofisleri bulunan ABD’li gayrimenkul danışmanlık şirketi Coldwell Banker Türkiye sorumlusu Tolga Güven, “Detroit’te Amerikan otomotiv endüstrisinin kriz yaşamasıyla birlikte daire fiyatları 10.000 dolara kadar inen bölgeler var. Bankalar işçilerden boşalan evleri parasına bakmadan satıyor. Bu nedenle Detroit’ten ev almak Türk yatırımcılar arasında yeni bir trend. Son dönemde buradan ev alan Türkler dikkat çekiyor” diyor.
Alım trendleri değişti 2008 yılındaki küresel finansal krizden sonra tüm dünyada gayrimenkul alım satım trendlerinin ve tüketici davranış biçimlerinin radikal değişikliğe uğradığını belirten Güven, şu açıklamayı yapıyor: “Özellikle 2008 öncesi suni şekilde şişirilmiş fiyatlar çok aşağılara geldi. Bu dönemde Türk yatırımcılar özellikle Kuzey Florida’da yeni gelişen Daytona Beach bölgesine ve Detroit’e ilgisi yüksek.” Sotheby’s Gayrimenkul Türkiye Genel Müdürü Arman Özver de Türk yatırımcıların özellikle ABD’de gayrimenkul yatırımlarının arttığını açıklıyor. Özver, “Yurtdışında gayrimenkul alanlar özellikle iş dünyasının ya da sanat dünyasının önemli isimleriydi. Şimdi ise inen fiyatlar nedeniyle her kesimden yurtdışında gayrimenkul alan var” açıklamasını yapıyor.
Gayrimenkul yatırımının yıldızları Miami: Havası Antalya’ya benzediği için ve aynı zamanda kozmopolit yapısı itibariyle tipik bir Amerika şehri olmaması sebebi ile çok popüler. Kira getirisi yüksek olmadığı için daha çok kişisel kullanım için satın alınıyor. Türkler özellikle lüks yazlık konutlara ilgi gösteriyor. En çok ilgi gören bölgesi de South Beach. Burada 65-70 metrekareli evler 35 ila 75 bin dolar arasında satılıyor.
New York-Londra: Yüksek ve garantili kira getirisinden dolayı tercih ediliyorlar. İki şehrin de dünyanın finans merkezleri olması nedeniyle evler beyaz yakalı çalışanlara yüksek rakamlara kiraya veriliyor.
ABD’de satın alma prosedürleri ABD’de ev satın alma belli prosedürlere bağlı ve satış yapabilmek ancak belli bir zaman diliminden sonra gerçekleşebiliyor. Bu süreç için de profesyonel bir gayrimenkul firmasından danışmanlık alınması işleri kolaylaştırıyor. Prosedürler ise şöyle: Ev seçimi yapıldıktan sonra teklif veriliyor. Evin satılabilmeye uygunluk raporu alındıktan sonra depozito yatırılıyor. Depozito gayrimenkul firmasının açtığı hesaba yatırılıyor. Para bloke durduğu için alıcı elleyemiyor. Satış sözleşmesi imzalanıyor. Mirasçılar belirleniyor ve onlar adına banka hesabı açılıyor. Satış onaylanınca para transferi yapılıyor. Bu süreç 6 ayı bulabiliyor.
Dubai’den bir yılda 20 milyon dolarlık ev aldık Türklerin son dönemde yurtdışında alıma geçtiği bölgelerden biri de Dubai. Kriz öncesi tüm dünyanın dikkati ihtişamlı mimariler ve adım başı yükselen dev lüks inşaatlar nedeniyle Dubai’nin üzerindeydi. Ortadoğu’nun parlayan yıldızı olarak lanse edilen Dubai’de kriz nedeniyle 300 milyar dolarlık inşaat projesi iptal edildi ya da askıya alındı. Son 12 yılda 200 milyar dolara baştan inşaa edilen Dubai, 170 milyar dolara yakın dış borcu ile baş başa kaldı. Dubai, yarım kalan inşaatlar ve çekilen şirketler nedeniyle bugün adeta eski günlerinin gölgesinde yaşıyor. Ama Dubai bireysel yatırımcılar için hala cazip fırsatlar taşıyor. “İnşaat batmış olabilir ama bu Dubai battı demek değil” diyen uzmanlara göre gayrimenkul yatırımları için Dubai şu anda biçilmiş kaftan.
Coldwell Banker Türkiye sorumlusu Tolga Güven, son 1 yıl içinde geri çekilen fiyatları fırsat bilen Türkler’in 20 milyon dolarlık konut satın aldığını açılıyor. Dubai’nin uçuş sıklığı ve kriz ile düşen fiyatların etkisiyle Türkler için cazip bir tatil destinasyonu haline geldiğini belirten Güven, “Dubai konut için prestijli bir bölge haline geldi” diyor.