Yeni Türk Ticaret Kanunu`nda (TTK) değiştirilen bir tek kelime 350 bin şirketin Maliye`den ceza almasını sağlayacak.
Yeni TTK`da kar dağıtımına ilişkin 519`uncu madde yeniden yazılırken Pay sahiplerine yüzde beş oranında kâr payı ödendikten sonra, kârdan pay alacak kişilere dağıtılacak toplam tutarın yüzde onu kanuni yedek akçeye eklenir denildi.
Önceki TTK`da bu cümlede geçen `ödendikten` kelimesi `ayrıldıktan` şeklindeydi. Yeni TTK`da kelime `ödendikten` diye yazılınca Maliye uzmanları bunu karın en az yüzde 5`inin dağıtılmasının zorunlu olduğu şeklinde yorumladı. Habertürk Gazetesi`nden Rahim Ak`ın haberine göre, kar dağıtımı yapıldığında stopaj (vergi kesitisi) yapılması da zorunlu olduğu için şirketlerin stopaj ödemesi gerektiği sonucuna varıldı. Kanunu Maliye gibi yorumlamayan şirketler ise tabii ki ne kar dağıttı ne de stopaj ödemesi yaptı. Şimdi Maliye şirketlere `neden kar dağatımı yapıp stopaj ödemedin` diyerek ceza kesmeye başladı. Şirketler böylece kar dağıtımı yapmasa da hem stopajını hem de bir misli cezasını Maliye`ye ödemekle karşı karşıya kaldı. Bazı şirketler ise daha da zor duruma düştü. Örneğin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu`nun (BDDK) kar dağıtımına iyi gözle bakmadığı bankalar ile yönetimdeki zorluklar nedeniyle teknik olarak kar dağıtamayan Turkcell`deki durum merak konusu oldu.
350 BİN ŞİRKET RİSK ALTINDA
2013`te kaç şirketin kar ettiği bilinmiyor. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı`ının istatistiklerine göre şu andaki faal şirket sayısı 667 bin. Bu şirketler TTK`ya tabi olan kurumlar vergisi mükellefi. Ancak tabii bunların kaçının kar ettiği şimdilik bilinmiyor. Diğer yandan borsa İstanbul`da 386 şirket kâr-zarar durumlarını açıkladı. 386 şirketin 251`i yılı kârlı, 135`inin zarar ederek kapattı. Yani şirketlerin yüzde 65`i kar etmiş. Bu istatistiği tüm şirketlere uygularsak kar eden şirket sayısını 433 bin olarak buluyoruz. Kar payını dağıtan ve geçmiş yıl zararları nedeniyle dağıtacak karı bulunmayan şirketleri çıkarsak kar eden ve kar payı dağıtmayan 350 bin civarında şirkete ceza yazılabileceği ortaya çıkıyor.
Ödeme yoksa stopaj olmaz
Konu hakkında tartışmaların sürdüğünü belirten PricewaterhouseCoopers ortağı Recep Bıyık stopajda vergiyi doğuran olayın ödemeyle gerçekleştiğini belirterek Maliye`nin bunun için stopaj ve ceza kesemeyeceğini belirtti. Maliye`nin yorumunu aşırı bulan Bıyık, Eğer ödemeyi yapmıyorsanız o zaman TTK`ya göre ödemenin yapılmaması nedeniyle kar dağıtımı yapmama suçu oluşur. Stopaj dağıtma suçu işlenmemiş olur dedi.
Karışıklık giderilmek istenirken daha da karıştı
Yeni Türk Ticaret Kanunu çıkarılırken birinci temettü dağıtmakla ilgili maddede yapılan değişikliklerin vergi müfettişleri tarafından farklı anlaşıldığını kaydeden Denetim Turkey Yönetim Kurulu Başkanı Hayrullah Doğan, eski TTK`da olduğu gibi yeni TTK`da da ortakların ödenmiş sermayelerini korumak amacıyla, şirket karından ortaklar için ilk kar payı ayrılmadan, ortak olmayanlara kar dağıtımının yasaklandığını belirtti.
Doğan, karışıklığın kanun gerekçesinde de belirtilen nedenini ise şöyle açıkladı:
Eski Ticaret Kanununda, ortaklar için ayrılması zorunlu olan ilk kar payı bu maddelerin birinde yüzde 4 iken diğerinde yüzde 5 olarak geçmekteydi ve bu durum uygulamada kafa karıştırıyordu. Yeni Ticaret Kanununda bu kafa karışıklığını gidermek amacıyla her iki maddede de ilk kar payı yüzde 5 olarak ifade edildi. Yapılan tek değişiklik budur.
Ancak değişiklik yapılırken ifade düzeltmesi de yapılarak ayrıldıktan sonra ifadesi ödendikten sonra şeklinde değiştirildiğinden, bu değişiklik şirketlerde her yıl en az yüzde 5 kar payı dağıtılmasının şart olduğu şeklinde anlaşıldı.
ŞİRKETLER HER KOŞULDA CEZA
-Şirketler genel kurulda kar dağıtım kararı almazsa karı dağıtamaz. Eğer dağıtırsa ceza yer. Şimdi şirket ya kar dağıtımı yapıp TTK gereği ceza yiyecek ya da Maliye`den `stopaj` cezası yiyecek.
-Bankalar kar dağıtırsa BDDK ile ters düşecek
-Turkcell gibi teknek olarak kar dağıtamayan şirketler zor durumda kaldı