Milli Savunma Bakanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı ev sahipliğinde gerçekleştirilen Çanakkale’den İstanbul’a ‘Zafer Yolculuğu’ etkinliği için TCG Anadolu, sabah saat 07.00 sıralarında Sarayburnu Limanı'ndan ayrılarak, Karadeniz açıklarına doğru yol aldı. Ardından Türkiye'nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu, TEKNOFEST Mavi Vatan kapsamında gerçekleştirilecek geçit töreni için Karadeniz açıklarından İstanbul Boğazı'na doğru hareket etti.
DÜNYANIN İLK SİHA GEMİSİ
Türkiye'nin en büyük savaş gemisi TCG Anadolu, üzerine iniş-kalkış yapabilen SİHA'larla dünyanın 'ilk SİHA gemisi' unvanına sahip. Baykar tarafından kanatları katlanabilen Bayraktar TB3 SİHA, TCG Anadolu'ya otonom bir şekilde 100'den fazla iniş-kalkış gerçekleştirdi. Ayrıca, gemiye yine Baykar tarafından geliştirilen muharip insansız uçak sistemi Bayraktar Kızılelma ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından geliştirilen Hürjet Hafif Taarruz Uçağı'nın iniş-kalkış yapabilmesi için çeşitli çalışmalar devam ediyor.
'TÜRKİYE İSTEDİĞİ COĞRAFYAYA MÜDAHALE EDEBİLİR'
Güvenlik Politikaları Uzmanı Coşkun Başbuğ TCG Anadolu'nun Türk Silahlı Kuvvetlerine büyük bir stratejik üstünlük kazandırdığını söyledi. Başbuğ "Denizlerin serbestisi ilkesi var. Bu ilke sayesinde bütün ülkeler istediği coğrafyaya erişebilir. Bu yüzden uçak gemilerinin prestij ve itibar ve masada güç kazanma gibi avantajları var." dedi."Türkiye büyük düşünüyor ve bu tarz bir ihtiyacın karşılama gereği ortaya çıktı" diyen Başbuğ "Erdoğan "Türkiye'nin uçak gemisi olması gerek" diyerek bu konudaki ihtiyacı ilk kez dile getirmişti" ifadelerini kullandı. Başbuğ TCG Anadolu ile Türkiye'nin nerede bir tehdit görürse o coğrafyaya anında müdahale edebilecek kapasiteye ulaştığını vurguladı. Bunun yanında Türkiye'nin yakın coğrafyalarda bulunan ülkelerle yeraltı kaynaklarını aramaya yönelik anlaşmalar imzaladığını da hatırlatan Başbuğ, "Maden teknik arama ve enerji kaynaklarına erişme çalışmaları yapacaksanız güvenliği sağlamak şart. Özellikle jeolojik araştırma ve sondaj gemilerimize askeri destek TCG Anadolu uçak gemisi önemli bir destek verir." ifadelerini kullandı.
Diğer ülkelerin de TCG Anadolu'yu örnek alarak SİHA gemileri geliştirmek istediğini kaydeden Başbuğ "Anadolu uçak gemisi dünyada bir ilk. SİHA taşıyabilen dünyadaki tek gemi. Japonya kendi gemilerini TCG Anadolu gibi SİHA gemileri haline getirmek istiyor. Bu yüzden Japonya Baykar firmasının ürettiği TB3'lere ilgi gösteriyor. Bu tarz kısa piste sahip gemilere TB3'ler iniş kalkış yapabiliyor. Dolayısı ile Japonlar bizi tercih etti" şeklinde sözlerini sürdürdü.
TÜRKİYE'NİN GÖZBEBEĞİ
TCG Anadolu'nun Türk tersaneciliğinin geldiği nokta açısından önemini vurgulayan Güvenlik Politikaları Uzmanı ve World of Turkiye yazarı Prof. Dr. Celalettin Yavuz, TCG Anadolu'nun Türk gemi sanayinin gözbebeği olduğunu belirtti. Türkiye'nin son yıllarda tersanecilikte atılım yaşadığını vurgulayan Yavuz, yeni gemi inşası ve siparişi bakımından Türkiye'nin dünyanın önde gelen ülkeleri arasına girdiğini ifade etti. Güvenlik Politikaları Uzmanı, "2000'li yılların ortalarından itibaren Türk Deniz Kuvvetlerine çıkarma gemisi, amfibi gemi, karakol botu ve sahil güvenlik botu gibi muharip gemi inşasıyla destek veren Türk özel gemi inşa sanayiinin gözbebeği projelerinden ilki MİLGEM ise ikincisi de en az onun kadar önemli olan TCG Anadolu'dur" ifadelerini kullandı.
Türkiye hava kuvvetlerini daha da güçlendirmek için atılımlar yapmaya devam ediyor. Yerli ve milli 5. nesil savaş uçağı KAAN'ın 2028 yılından itibaren envantere girmesi bekleniyor. Ancak Türk Silahlı Kuvvetleri KAAN gelene kadar yeni bir uçak ile hava gücünü takviye etmek istiyor. Avrupa'nın ortak üretimi savaş uçağı Eurofighter Typhoon'un tedariki ile görüşmeler sürerken, Alman basını bugün itibarıyla uçağın üreticilerinden olan Almanya'nın satışı onayladığını yazdı. Bunun üzerine Milli Savunma Bakanlığı Birleşik Krallık ile ön mutabakat zaptının imzalandığını duyurdu. Nihai anlaşma sağlanırsa 40 adet Eurofighter savaş uçağı, ekipmanları ve silahları ile birlikte Türk Hava Kuvvetlerine katılacak.
EUROFIGHTER TYPHOON TARİHİ
Peki Eurofighter nasıl ortaya çıktı? Daha önce Panavia Tornado adında ortak bir savaş uçağı üreten Avrupa ülkeleri, o dönemin yeni Sovyet savaş uçaklarına karşı hava üstünlüğü kuracak yeni bir jet üretmeye karar verdi. Yeni uçak ile ilgili çalışmalar Birleşik Kırallık, Almanya, İspanya, italya ve Fransa ortaklığında kurulan bir konsorsiyum ile 1983 yılında başladı. Ancak Fransa, donanma uçağı ya da çok rollü uçak gibi taleplerinin yerine getirilmemesinden dolayı projeden kısa sürede ayrıldı ve kendi projesi Rafale'ı geliştirmeye başladı.
Delta kanatlı olarak geliştirilen uçak ilk uçuşunu 1994 yılında yaptı. 1998 yılında Eurofighter Typhoon adını alan uçağın ilk modeli Trance 1, 2003 yılında seri üretime girdi. Günümüzde uçağın son model Trance 5 vesiyonları üretiliyor. Uçağın üretimine Birleşik Krallık yüzde 33, Almanya yüzde 33, İtalya yüzde 21 ve İspanya yüzde 13 paya sahip durumda. Kullanıcıları arasında Almanya, Avusturya, İngiltere, İspanya, İtalya, Katar, Kuveyt, Umman ve Suudi Arabistan bulunuyor.
AVRUPA MÜHENDİSLİĞİNİN ZİRVESİ
Üstün manevra kabiliyeti ve özellikleri nedeniyle Eurofighter Typhoon 'Avrupa mühendisliğinin zirvesi' olarak görülüyor. F-16'dan biraz daha büyük ama KAAN'dan oldukça küçük olan uçağın boyu 15.9, yüksekliği 5.2 metre. Maksimum kalkış ağırlığı 23.5 ton olan uçak 7.5 ton faydalı yük taşıma kapasitesine sahip. 2 bin 900 km maksimum menzili olan uçak 55 bin feet (16.7 km) maksimum irtifaya çıkabiliyor. Uçağın hızı ise saatte 2 mach (2470 km).
AIM-9 Sidewinder havadan havaya füze
Altın fiyatları jeopolitik risklerin azalmasına karşın Fed'in faiz indireceği beklentisi ve doların küresel olarak güç kaybetmesi ile yükselişini sürdürüyor.
ABD'nin ticaret ortaklarına tarifeler konusunda bir anlaşmaya varılması için tanıdığı son tarih olan 9 Temmuz'un yaklaşmasının yarattığı belirsizlik, tedirginlik de altın fiyatına destek veriyor.
Altının ons fiyatı gün içinde yüzde 1,4 artışla 3350 dolara kadar çıktı. Gram altın ise 4295TL'den işlem görüyor.
ALTINDAKİ YÜKSELİŞİ DESTEKLEYEN UNSURLAR
Altın piyasaları uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, altın fiyatlarındaki hareketi değerlendirdi. "Altın sadece jeopolitik gerginliklerle yükselmedi" diyen YıldırımTürk İran-İsrail çatışmaları sırasında beklentilerin satın alındığı için altının yükseldiğini, çatışma sona erince satışlar nedeniyle fiyatların gerilediğini ifade etti.
Uzman isim, altın fiyatlarını destekleyen faktörler olarak ABD Başkanı Trump'ın Fed'e yönelik 'faizi indir' baskısı, dolardaki güç kaybı, tarife krizi ile ilgili oluşan belirsizlik ve devam eden jeopolitik gerginlikler olarak sıraladı. Yıldırımtürk konuşmasını şöyle sürdürdü:
ABD Başkanı Trump'ın Fed başkanı Powell ile çekişmesi ve Başkan'ın Fed'e uyguladığı 'faizi indir' baskısı da altın fiyatlarını etkiliyor. Powell ise ekonomik verilere bakmadan faiz indirimi yapılamayacağını söylüyor. Trump görev süresi 2026'da bitecek olan Powell'ı görevden almak için yollar alıyor. Gelen ekonomik verilere bakıldığında kimi uzmanlar 3 faiz indirimi kimi uzmanlar da 2 faiz indirimi bekliyor.
Tarife krizi ile ilgili ise ayın 9'undan itibaren Washington yönetimi, dünyadaki 75 ülke artı Avrupa Birliği üye ülkeleri ile bu tarifeleri masaya yatıracak. Anlaşma sağlanacak mı henüz belli değil. Trump doların zayıf olmasını da istiyor. Uluslararası para birimi olan doların zayıflaması ve tarife krizindeki belirsizlik de altını destekleyen unsurlar.
İsrail'in İran'a saldırması ile başlayan çatışmalar neredeyse 2 haftadır devam ediyor. İsrail, İran'ı savaş uçaklarından attığı güdümlü füzelerle vurdu. Saldırılarda çok sayıda sivilin yanında İran'ın komuta kademesinden önemli isimler ve önde gelen nükleer bilimciler hayatını kaybetti. Nükleer ve askeri tesisler, devlet televizyonları ve bazı sivil yerleşim yerleri hedef alındı. İran da balistik ve hipersonik füzeleri ve İHA'ları ile İsrail'e karşılık verdi. Tel Aviv, Hayfa gibi şehirler vurulurken Savunma Bakanlığı gibi kritik noktalar da isabet aldı. Bunun yanında ABD, B-2 uçakları ile İran'ın nükleer tesislerini bombaladı. Çatışmalar sırasında, İsrail ve İran'ın yanı sıra Irak ve Ürdün de hava sahasını kapattı.
Bölge sivil havacılık için de önemli noktalardan. İsrail ve İran'ın ortasında bulunan Körfez Bölgesi'nde, Katar merkezli Qatar Airways ve Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Emirates ve Etihad gibi önemli hava yolu şirketlerinin faaliyetleri bulunuyor. Bu firmalar dahil birçok hava yolu şirketi çatışmalar nedeniyle çok sayıda uçuşunu iptal etti.
Öte yandan kuzeyde devam eden Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle o bölgede de uzun süredir uçuşlar yapılamıyor. Son çatışmalar nedeniyle doğuya giden uçaklar Türkiye ve Kafkasya üzerinden dar bir koridoru kullanıyor. Hindistan ve Avustralya gibi ülkelere giden uçaklar ise Mısır-Suudi Arabistan üzerindeki güney rotasını izliyor.
SİVİL HAVACILIK İÇİN YENİ TEHLİKE Mİ?
İngiliz The Telegraph gazetesi bugünkü haberinde, İsrail-İran çatışmasında her iki tarafın da düşman unsurlara elektronik harp uyguladığını iddia etti. Gazete uçakların konumlarını bulmak ve rotalarını izlemek için kullandığı GPS sinyallerindeki parazitlerin ABD'nin İran'ı vurmasından bu yana arttığını belirterek bu durumun sivil havacılık için yeni bir tehlike unsuru yarattığını öne sürdü.
GPS parazitlerini haritalayan SkAI'ın kurucu ortağı Benoit Fuget The Telegraph'a, "Elektronik karıştırma işleminin amacı füzenin hedefine ulaşmasını engellemektir ancak sivil uçaklar navigasyon için aynı GPS sistemini kullanır. Pilotlar artan risk konusunda çok endişeli" dedi.
Çatışmalar sona erse de elektronik çatışma riskinin devam edeceğini yazan gazete, buna örnek olarak Rusya'nın Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz'den Hazar Denizi'ne kadar uzanan bir yay boyunca karıştırma yapmaya devam ettiğini vurguladı. İngiliz medya kuruluşu bölgedeki elektronik karıştırmanın sonucu olarak Azerbaycan Hava Yolları'na ait uçağın rotasından çıktığını ve bu yüzden düşmüş olabileceğini iddia etti.
ELEKTRONİK HARP NASIL YAPILIYOR?
İsrail'in İran'a saldırması ile başlayan çatışmalar 7. gününe girdi. İsrail'in kanlı saldırılarında İran'ın askeri komuta kademesinden önemli isimler, bilim insanları ve çok sayıda sivil hayatını kaybetti.
İsrail bu hava harekatını İran'ın nükleer programını hedef alma maksadıyla başlattı. İran'ın nükleer silah geliştirmek için uranyum zenginleştirme çalışmaları yaptığını iddia eden İsrail çatışmaların ilk gününde Natanz Nükleer Santrali'nin yer yüzünde bulunan kısımlarını vurdu.
İSRAİL FORDO'YU VURAMIYOR
Bir diğer uranyum zenginleştirme çalışmaları yapılan Fordo Nükleer Tesislerine ise henüz saldırı düzenlenmedi. İsrail'in ABD tarafından tedarik edilen sığınak delici füzelerin bir dağın metrelerce altına inşa edilen Fordo'ya saldırıda yetersiz kalacağı öne sürülüyor. Bu nedenle İsrail'in dağ delici mühimmat geliştiren ABD'nin de bu savaşa dahil olmasını istediği iddia ediliyor.
ABD'NİN ELİNDEKİ DAĞLARI DELEN BOMBA
Peki ABD'nin elinde bulunan dağların altındaki hedefleri bile vuran mühimmat hangisi? İsrail ABD'nin elinde dağları bile delen GBU-57A/B MOP bombasını istiyor. Bu bomba yaklaşık 13,6 ton ağırlığında hassas güdümlü sığınak delici bir bomba. İsmindeki GPU'nun açılımı 'Guided Bomb Unit' (Güdümlü Bomba Birimi), MOP'un açılımı ise 'Massive Ordnance Penetrator' (Devasa Delici Mühimmat). 6,2 metre uzunluğundaki bu bomba toplam 2,4 ton patlayıcı yükü içeren savaş başlığına sahip.
Bomba hassas güdüm sistemi olarak GPS ve INS sistemlerinin bir kombinasyonunu kullanıyor ve hedefe ulaşıyor. Bunun yanında bombada bulunan LPSF sistemi patlamanın istenilen derinlikte ve zamanda gerçekleşmesini sağlıyor.
MOP'un gövdesi yoğun alaşımlı özel bir çelikten imal edildi. Bu sayede bomba yerden 61 metre derinlikteki hedeflere bile ulaşıp hedefi imha edebiliyor. Özel gövdesi sayesinde mühimmat her türlü betonu ve kayayı delip geçiyor ve yer altında artan basınca dayanabiliyor.
İsrail'in İran'a başlattığı saldırı ile artan jeopolitik gerilimler ve ABD Merkez Bankası Fed'in faiz indirme ihtimalinin artması nedeniyle yatırımcıların güvenli limana yönelme isteği sonucu altın fiyatları gaza bastı. Uluslararası piyasalarda ons altın rekora yaklaştı. Ons altın daha önce 22 Nisan'da 3500 dolar ile rekor kırmıştı. Gram altın ise tarihi zirvesini gördü.
GRAM ALTIN REKOR KIRDI
Güne 3385 dolardan başlayan ons altın 3444 doları görerek 22 Nisan'dan bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Şu sıralar kazanımlarını geri veren ons altın 3415 dolardan işlem görüyor.
Güne 4285 TL'den başlayan gram altın ise 4373 TL seviyesine çıkarak tarihi zirvesini gördü. Zirveyi gördükten sonra dengelenen altının gram fiyatı şu sıralarda 4331 TL'den alıcı buluyor.
Kapalıçarşı'da çeyrek altın 7143 TL, tam altın ise 28442 TL oldu.
ALTIN FİYATLARI RÜZGARI ARKASINA ALMIŞ DURUMDA
Altın piyasaları uzmanı Candaş Atalay, ekonomik belirsizlikler, Çin ve ABD arasında gümrük tarifelerine ilişkin diplomatik ilerleme ortamına Orta Doğu da İsrail’in İran’a yönelik saldırısı da eklenince altın fiyatının gücünü koruduğunu ifade etti. Atalay sözlerini şöyle sürdürdü:
Haziran Temmuz ayları altın fiyatları için her zaman uyku dönemi olmuştur fakat jeopolitik risklerin artış göstermiş olduğu bu ortamda altın fiyatlarının çok fazla dinlenemeyeceğini düşünüyorum. İç piyasa da bayram öncesi son derece zayıf altın talebi ile birlikte özellikle likite dönme isteği sebebiyle 3 yıl sonra altın fiyatlarındaki primin kapandığını ve yurtdışı piyasalarla eşitlendiğini gördük. Bu önemli bir satın alım fırsatıydı ve bayram sonrası şimdi pozisyonların tekrar yerine konmaya başlandığını ve alımların arttığını gözlemliyoruz. Dolar endeksinin giderek zayıfladığı ve hükümet borçlarının dünya da devasa boyutlara ulaştığı bu ortamda altın fiyatları tüm rüzgar arkasına almış durumda.
Kapıda vize uygulaması ile Yunan adalarına Türk turistlerin ilgisi devam ediyor. Kurban Bayramı tatilini değerlendirmek isteyen bazı vatandaşlar, bu dönemde Yunan adalarına akın etti. Özellikle bayramın birinci günü erken saatlerde adalara giden bazı limanlarda uzun kuyruklar oluştu.
Avrupa Birliği üyesi Yunanistan bilindiği üzere Schengen bölgesi içerisinde bulunuyor. Hususi (bordo) pasaport sahibi vatandaşların Yunanistan'a turist olarak girebilmesi için Schengen üyesi bir ülkeden alınmış vizeye sahip olma şartı aranıyor. Ancak 30 Mart 2024 tarihi ile Yunanistan 12 adaya kapıda vize uygulaması başlattı. Buna göre Türk vatandaşları Sakız (Chios), İstanköy (Kos), Midilli (Lesvos), Rodos, Sisam (Samos), Kelemez (Kalimnos), Meis (Kastellorizo), İleriye (Leros), Limni (Limnos) ve Sömbeki (Symi), Semadirek (Samothraki) ve Batnoz (Patmos) adalarına kapıda vize uygulaması ile girebiliyor. Bu adalara Schengen vizesi sahiplerinin yanı sıra hususi (Yeşil) pasaport ile hizmet (gri) pasaport sahipleri vizesiz girebiliyor.
Hurriyet.com.tr olarak biz de bu bayram Kos (İstanköy) adasına gittik. On iki Adalardan biri olan Kos Adası'na Bodrum ve Turgutreis'ten karşılıklı seferler bulunuyor. Feribotlar Bodrum'da genellikle Kale Limanı'ndan kalkıyor. Ancak bazı seferler Bodrum Kruvaziyer Limanı'ndan da yapılabiliyor. Karışıklığın önlenmesi amacıyla internetten alınan biletlerde hareket edilecek limana dikkat edilmesi gerekiyor. Kale Limanı'nda bulunan acentelerden de bilet alınabiliyor.
Kos kent merkezi
Bodrum - Kos arası yarım saat sürüyor. Ancak pasaport kontrolü nedeniyle yolculuğa başlamadan 1 saat önce limanda olmak gerekiyor. Kos Limanı ise Bodrum'un yaklaşık 13 km açığında bulunuyor. Bodrum Liman'ından Kos Limanı'na gidiş dönüş bileti 33 euro (1480 TL) tuttu. Tabi bu feribot ücreti diğer 12 adada değişiklik gösteriyor.
Tıp tarihinin en önemli isimlerinden biri Hipokrat da Kos doğumlu
Tarım ve Orman Bakanlığı halk sağlığını hiçe sayan markaları ifşa etmeye devam ediyor. Bakanlık Sağlığı Tehlikeye Düşürecek Gıdalar ile Taklit ve Tağşiş Yapılan Ürünler listesini güncelledi.
Bakanlığın yayımladığı Taklit ve Tağşiş Yapılan Ürünler Listesi'nde yer alan firmaların kasaplık köfte, çiğ adana kebabı ve hamburger köftesi gibi ürünlerinde kanatlı et tespit edilmesi göze çarptı. Türkiye'nin meşhur bir börek zincirinin kullandığı kıyma harcında kanatlı et ve sakatat ortaya çıkarken, diğer firmaların dana sucuk ve salam gibi ürünlerinde yine kanatlı et tespit edildi. Birçok zeytinyağı üreticisinin ürünlerinde de daha düşük kaliteli zeytinyağı, tohum yağı ve bitkisel yağ görülürken, bir tereyağı üreticisinin ürününde de süt yağı harici yağ tespit edildi. Bal ve baharat üreten firmaların ürünlerinde de taklit ve tağşiş yapıldığı ortaya çıktı.
Bakanlığın yayımladığı Sağlığı Tehlikeye Düşürecek Gıdalar lisesinde de bazı gıda firmalarının ürünlerinde ilaç etken maddeleri, gıdada kullanımına izin verilmeyen boyalar ve natamisin tespit edildi. Ayrıca bir kasap firması ile pide ve börek salonunun et ürünlerinde de tek tırnaklı hayvan eti ortaya çıktı.
SAĞLIĞI TEHLİKEYE DÜŞÜRECEK GIDALAR LİSTESİ
TAKLİT VE TAĞŞİŞ YAPILAN ÜRÜNLER LİSTESİ
