İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) anketinin kasım ayı sonuçları açıklandı. Eşik değer 50'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, ekimde 53,9 olarak ölçülen manşet PMI kasımda 51,4'e düşmekle birlikte faaliyet koşullarının iyileştiği yönünde sinyal vermeye devam etti.
PMI, Kovid-19 kaynaklı daralmanın ardından haziranda başlayan toparlanma döneminin en düşük düzeyinde gerçekleşti. Türkiye’deki Kovid-19 vaka sayılarının artması ve bu durumun müşteri talebini ve üretim süreçlerini olumsuz etkilemesi, firmaların kasım ayında karşılaştığı temel zorluk olarak kaydedildi. Bunun sonucu olarak, hem yeni siparişler hem de üretim yavaşladı. Yeni ihracat siparişlerinin de ivme kaybettiği gözlendi. Yine de söz konusu 3 göstergede kaydedilen zayıflama, 2020 başlarındaki ilk pandemi dalgasının tepe noktasına göre çok daha ılımlı düzeyde gerçekleşti.
CANLI BORSA İZLEMEK İÇİN TIKLAYIN...
Anketin görece olumlu gelişmesi ise iş hacimlerinin geçen aylarda gösterdiği güçlü toparlanmaya bağlı olarak firmaların istihdam düzeylerini artırmaya devam etmesi oldu. İstihdamda artış trendi, 6 aya ulaştı ve güçlü seyrini korudu. Çalışan sayılarındaki yükseliş ve yeni siparişlerdeki yavaşlama, firmaların birikmiş işlerini azaltmaya devam edebilmesini sağladı.
Kovid-19 salgını, tedarik zincirleri üzerinde giderek daha ciddi etki yarattı ve kasım ayında teslimat sürelerindeki artış, anket geçmişinin üçüncü en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Bu durum girdi stoklarının gerilemesine katkı yaptı.
Benzer şekilde, üretim gereksinimlerindeki düşüşe bağlı olarak satın alma faaliyetleri de hafif bir azalma gösterdi. Türk lirasının yakın dönemde ABD doları karşısında gösterdiği değer kaybı, hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatlarındaki keskin artışların sürmesinde belirleyici oldu. Bununla birlikte, her ikisinde de enflasyon oranları ekim ayına göre hafif düşüş sergiledi.
FİRMALAR İŞE ALIMLARI SÜRDÜRÜYOR
İSO Türkiye Sektörel PMI kasım verilerine göre, Kovid-19 salgınının hem Türkiye'de hem de başta Avrupa olmak üzere dünyanın diğer bölgelerinde yaşanan ikinci dalgası, kasımda birçok imalat sanayi sektöründe toparlanmanın hız kesmesine yol açtı. Takip edilen 10 sektörün sadece 4'ünde faaliyet koşulları iyileşti. İyileşme gösteren sektör sayısı ekime göre yarı yarıya düştü.
Yeni siparişler açısından, kimyasal, plastik ve kauçuk ile gıda ürünleri olmak üzere iki sektörün büyüme bölgesinde olduğu gözlendi. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünler, son zamanlardaki güçlü temposunu sürdürdü ancak bu sektörde dahi büyüme ivme kaybetti. Gıda ürünleri sektörünün yeni siparişleri son 3 ayda ilk kez iyileşme gösterdi. Yeni siparişlerde en sert yavaşlama yaşanan sektör, elektrikli ve elektronik ürünler oldu. İkinci en hızlı düşüş ise baskı altında kalmaya devam eden giyim ve deri ürünleri sektöründe gerçekleşti.
Takip edilen 10 sektörün 7'sinde yeni ihracat siparişleri hız kaybetti. Yeni siparişlerdeki eğilimler büyük ölçüde üretim için de geçerli oldu. Sadece gıda ve kimyasal ürünlerde üretim artışı gerçekleşti. İş yüklerindeki yavaşlamaya rağmen firmaların genel olarak işe alımları sürdürmesi, anketin pozitif gelişmesi olarak kayda geçti. 10 sektörün 9'unda istihdam artarken, kara ve deniz taşıtları sektöründe yatay seyir gözlendi. En yüksek istihdam yaratma hızı kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe gerçekleşti.
Son dönemde yaşanan kur artışları ve ham madde arz sorunları nedeniyle enflasyonist baskılar güçlü kalmakla birlikte enflasyon oranlarının bazı sektörlerde tepe noktaya ulaşmış olabileceğine ilişkin işaretler gözlendi. Maliyet enflasyonu, başta gıda ürünleri ve ana metaller olmak üzere 4 sektörde yavaşlama kaydetti. En keskin artış metalik olmayan mineral ürünler sektöründe gerçekleşti. İkisi hariç tüm sektörlerde teslimat süreleri ekim ayına göre daha yüksek hızda arttı. Sektörlerin yarısından fazlasında nihai ürün fiyatlarının artış hızı yavaşladı.
"FİRMALARIN GELECEĞE YÖNELİK GÜVENİ, YENİ İŞE ALIMLARI SÜRDÜRMEYE YETECEK DÜZEYDE"
Açıklamada görüşlerine yer verilen IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, Kovid-19 salgınının yeniden hızlanmasının kasımda Türk imalat sektörünün hızını kestiğini ve talepte zayıflamaya yol açtığını belirterek, şunları kaydetti:
"Bununla birlikte salgının yol açtığı aksamadan hızlı bir şekilde çıkabildiğini daha önce göstermiş olan sektörde, firmaların geleceğe yönelik güveninin yeni işe alımları sürdürmeye yetecek düzeyde olduğu gözlendi. Enflasyon cephesinde de bazı olumlu işaretler dikkati çekti. Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarındaki artış hızları ekim ayına göre hafif gerileme kaydetti. Türk lirasının son dönemde kayıplarının bir bölümünü geri almasına bağlı olarak, önümüzdeki aylarda enflasyonun daha da yavaşladığını görebiliriz."