Yapay zekâ girişimleri haritası

“Yapay zekâ artık yalnızca bir teknoloji değil, geleceğin dili, ekonomilerin motoru, rekabetin yeni ölçüsü. Bu dönüşüm her sektörü, her mesleği, her kararı etkiliyor. Türkiye de bu küresel yarışta yerini almak zorunda.”

Bu sözlerin sahibi Türkiye Yapay Zeka İnisiyatifi’nin (TRAI) Kurucusu Halil Aksu. TRAI, Mayıs 2017’de yapay zekâ farkındalığını artırmak ve Türkiye yapay zekâ ekosistemini geliştirmek hedefiyle kuruldu. O gün bugüne bu iki misyon konusunda var güçleriyle çalıştıklarını, yüzlerce etkinlik düzenlediklerini belirten Aksu, “Ekosistem 12 girişimden 419 girişime büyüdü. Daha gidilecek çok yol, yapılacak çok iş, harcanacak çok paralar var” dedi. Aksu ile yapay zekâ girişimlerinde kat edilen yolu, sorunları ve çözüm önerilerini konuştuk...

TÜRKİYE 3. LİGDE

“Girişimcilik bizim coğrafyamızda çok zor” vurgusu yapan Aksu, “Girişim sermayesi ekosistemi çok gelişti, ama ABD’nin binde biri kadarız. Bu çok önemli bir faktör. Şirketler belli bir seviyede teveccüh gösterse de, satın alma süreçleri, sözleşmeleri, proje yapma şekilleri genelde büyük şirketler için tasarlanmış, girişimcileri çok yoruyor. Diğer yandan genç girişimciler bazen şirketlerde kime, neyi, nasıl anlatmaları gerektiğini bilemiyorlar. Diğer taraftan her sektörde olduğu gibi, ego sorunları, ekip dağılmaları, ticarileşememe, kurumsallaşamama gibi sorunlar da oldukça yaygın” diye konuştu.

Peki dünyadaki tablo ile ülkemizi kıyaslarsak hangi seviyedeyiz? Aksu şöyle yanıtladı: “ABD’de sermaye, çip, dünyanın verisi, dev veri merkezleri, bilimsel liderlik, risk ve girişim sermayesi derinliği, ekonomik büyüklük ve bu konuda dünyayı domine etme kararlılığı var. OpenAI, Anthropic, Microsoft, Google, X, META, vb. ciddi ekipler, ciddi bütçelerle, ciddi yatırımlar için gece gündüz çalışıyorlar. Çin ise elektrikli araçlar dünyasını domine ediyor ve sürücüsüz araç konusunda da üstünlük kazanacaklar. Robotlar konusunda dünyanın oldukça ilerisindeler. Bu iki güç ile hiçbir ülke rekabet edemiyor. Türkiye ise bir nevi üçüncü ligde.”

NELER YAPILMALI

“Türkiye, sermaye, çip, enerji, büyük veri, veri merkezleri gibi konularda kendisini geliştirmeli ve ikinci lige yükselmeli” diyen Aksu, çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

* İlk sorun sermaye. Çözüm için yerli ve yabancı sermaye bulunmalı, teşvik edilmeli, önemli bir kısmı büyük stratejik projelere harcanmalı, bir bölümü ise girişimcilik ekosistemine ayrılmalı.

* Büyük veri setleri, güvenilir, mahremiyetini koruyacak şekilde kullanıma açılmalı. Enerji tüketim verileri, sağlık (e-nabız) verileri, eğitim (e-okul) verileri, vb. pek çok dünyada emsali olmayan büyük veri setlerimiz var. Bunlarla hastalıklar tedavi edilir, enerji sorunları çözülür, eğitim kalitesi artar, dünya çapında iddialı girişimler oluşabilir.

* Bir diğer sorun veri merkezleri, çözüm ise teşvik mekanizmaları. 2030’a kadar on kat, 2040’a kadar yüz kat veri merkezi kapasitemiz olmalı. Bunlar kabaca tahminler, ABD’de bunun 10 bin katı bulunmakta, trilyonlarca dolar yatırım yapılmaya devam etmekte.

* Yetkinlik ve kapasite sorunu için eğitim seferberliği başlatılmalı. 

* Dünyayla entegrasyon sağlanmalı. Avrupa, İngiltere, ABD, Çin gibi ekosistemlerle somut işbirlikleri, karşılıklı kazan-kazana dayalı ilişkiler geliştirilmeli.”