OPEC Toplantısından yarın kısıntı yönünde bir karar çıkması sürpriz olur!

2008 krizi sonrası talepte yaşanan durgunluk nedeniyle arz yönlü gelişmelerin fiyatlamalar üzerinde temel belirleyici olduğu petrol piyasası 8 yıl aradan sonra OPEC tarafından ham petrol arzının dondurulması ya da kısıtlanması yönünde gelen sürpriz haber akışı ile birlikte petrol fiyatları hızla 50 dolar seviyesinin üzerine çıktı. OPEC kaynaklı haber akışı akabinde, Eylül sonunda Cezayir’de toplanan Kartel üyeleri, ham petrol üretim miktarında kısıntıya gidilmesi ve günlük üretimin 23.5-33 milyon varille sınırlanması yönünde prensip kararı çıkması ile birlikte petrolde pozitif seyir sürdü.

Cezayir’de alınan OPEC kararı ile birlikte ham petrol fiyatlamasında temel belirleyici olan arz talep ilişkisi yerini OPEC ve OPEC dışı üretici üyelerden gelen açıklamalara bıraktı.

OPEC üyeleri arasındaki hassas dengeler ve üyelerin Rusya ile olan diyaloğu son 8 haftalık zaman diliminde petrolün oynaklığının artmasına neden olmakta. Söz konusu dönemde OPEC  kaynaklı haber akışına paralel hareket eden fiyatlar çok dar zaman aralıklarında %20’yi aşan salınımlar gösterdi.

OPEC üyeleri arasında ki anlaşmazlıkların yarattığı haber akışı ile birlikte artan belirsizlik petrol kontratlarında oynaklığın son 4 ayın en yüksek seviyesine çıkmasına neden oldu.

Libya, Irak ve İran gibi ülkeler içinde bulundukları politik ve ekonomik zorluklar nedeniyle anlaşma dışında kalmak isterken, Rusya tarafından gelen çelişkili açıklamalar işleri iyice zorlaştırdı. Tüm bunlara son dakikada Suudi Arabistan’dan gelen Rusya’nın dahil olmaması halinde kesintinin fiyatlama üzerinde etkisinin olmayacağı demeci sonrası birkaç gün önce %80 olan anlaşma ihtimali %50’nin altına geriledi.

Pazartesi günü bir yandan OPEC üyeleri arasında yapılan toplantıda İran ve Irak’ın kesintiden muaf tutulması yönünde ki ısrarlarını sürdürmesi diğer yandan Rusya ile OPEC arasında yapılması planlanan toplantının iptal edilmesi soru işaretlerini artırmakta. Suudi Arabistan tarafından gelen son dakika çıkışının İran’a ve Rusya’ya karşı uygulanan bir müzakere taktiği mi yoksa Suudi Arabistan kesinti konusunda fikrini mi değiştirdi kestirmek zor.

İran ve Irak’ın konumunun güçlenmesi ile birlikte geçmişteki yapısından farklı olarak iç dengelerin değiştiği birlikte, Suudi Arabistan hala üretim lideri olsa da kartelin üretim politikasını etkilemekte zorlanmakta.   2013 yılında kartelin günlük toplam petrol üretimi 30 milyon varil iken 2016 yılında günlük üretimin 34 milyon varile ulaştığı görülmekte.  OPEC kaynaklı arz artarken global talebin zayıf seyrettiği bir ortamda İran ve Irak bir yandan üretim kısıtlamasına yanaşmazken diğer yandan olası kısıntı ile birlikte fiyatların artış gösterecek olmasından pozitif etkileneceklerinden dolayı OPEC’ten kendilerini bağlamayacak bir üretim dondurması/kısıntısı çıkmasını arzulamakta.

Hafta başında Rusya ve Suudi Arabistan’dan gelen açıklamalar öncesine kadar piyasanın baz senaryosu günlük OPEC petrol üretimin 32.5-33 milyon varille sınırlanması doğrultusunda Cezayir’de varılan anlaşmanın hayata geçirilmesi yönündeydi.

•         Yarın Viyana’da yapılacak toplantıdan arzın 32.5-33 milyon varille sınırlanması yönünde  anlaşma çıkması halinde Brent petrolün varil fiyatının 2016’yı 55 dolar seviyesinde tamamlanması beklenebilir. 

•          Diğer yandan OPEC üyeleri arasında son dakika ortaya çıkan görüş ayrılıkları ve Rusya ile beliren anlaşmazlığın bir çözüme kavuşma ihtimali giderek azalmakta.  Hatta Rusya’nın yarın yapılacak toplantıya katılmayabileceği yönünde çıkan haberler yarın ki toplantıdan tatmin edici bir anlaşma çıkma ihtimalini azaltmakta. Anlaşma çıkmaması ya da anlaşılan kısıntının beklentiyi karşılamaması durumunda piyasanın ilk ilk tepki düşüş yönünde olacaktır.

•         Her ne kadar ihtimali düşük olsa da beklentinin üzerinde bir kesintiye gidilmesi durumunda 60 dolar ve üzeri seviyelerin gündeme gelmesi olası.

Çin kaynaklı endişeler ve Artan deflasyonist kaygılar ile birlikte Ocak ayında son 13 yılın en düşük seviyesi olan 27.08 dolar seviyesini gören petrol. Çin ekonomisinde yaşanan görece toparlanma ve deflasyonist endişelerin yersizliğinin anlaşılması ile birlikte 50 dolarlı seviyeleri test etti. Yılın büyük bir bölümündü 40-54 dolar bandında dalga hareket eden Brent petrol, Küresel ekonomiye dönük beklentiler, politik gelişmeler ve OPEC kaynakl haber akışına göre yön buldu.

Yılın geri kalanı için petrol’de yön üzerinde OPEC kaynaklı haber akının etkili olması beklenirken uzun vadede petrolün kaderini  arz ve talep i kaynaklı gelişmeler belirleyecek