Avrupa'nın yaramaz çocukları

Son dönemde Avrupa Birliği’nin geleceği tartışılmaya devam ederken ülke ekonomilerinde risklerin artması tedirginlik yaratıyor. 

İtalya bankaları zor durumda

İtalyan Bankaları ülkedeki yavaş büyüme ve yüksek işsizlik oranından oldukça olumsuz etkileniyor. Bankaların verdikleri kredilerin %16.9’u geri ödenemez halde. Toplam tutar ise yaklaşık 360 milyar euro.  Bu Euro Bölgesi’ndeki batık kredilerin yaklaşık üçte birini oluşturuyor. İngiltere’nin AB’den ayrılması ile birlikte banka hisselerindeki satış baskısı artarken, kurtarma paketi fikri güçlenmeye başladı. 

İtalya banka hisselerindeki kayıplar

İtalya’da Ekim sonu veya Kasım başında yapılacak anayasa değişikliği referandumu, İtalya’nın gelceği için çok önemli olacak.  İki meclisli sistem reformların çıkmasının önündeki en büyük engellerden biri olarak kabul ediliyor. Burada İtalya Başbakanı Renzi’nin tutumu  kritik olacak. İtalya’nın içinde bulunduğu krizden çıkmanın  tek yolunun anayasa değişikliği olacağını söyleyen Renzi, referandumdan ‘Hayır’ sonucu çıkarsa istifa edeceğini açıkladı. İstifanın ardından yapılacak erken seçim ve 5 Yıldız Hareketi seçimi kazanma riski gündeme gelecek. Son yapılan anketlerde 5 Yıldız Hareketi (M5S) ile Renzi’nin partisi Demokratik Parti’si (PD) başa baş durumunda gözüküyor. 5 Yıldız Hareketinin seçimi kazanması ile İtalya’nın eurodan çıkması daha yüksek ihtimal olacak.

Batık krediler artıyor

Sadece İtalya’da değil İspanya ve Portekiz’de de durum pek farklı değil.  Ekonomik olarak önemli bu 3 ülke Yunanistan, İrlanda, Romanya, Bulgaristan, Macaristan  oldukça kötü durumda. 

Geri Ödenmeyen Kredilerin Oranı

Batık kredilerin dışında bütçe açıkları da ülkelerin problemlerinin başında geliyor. Aşırı bütçe açığı prosedürü adı altında yüzde 3'ün üzerindeki bütçe açıkları nedeniyle İspanya ve Portekiz’e yaptırım sürecini başlatma kararı alındı. Bu ülkelerin bütçe açıklarının yanı sıra kamu borçlarıda oldukça yüksek durumda.

Kamu Borcunun GSYH’ye Oranı
 
Kamu borcunun GSYH’ye  oranlarında Yunanistan, İtalya, Portekiz, İrlanda ve Belçika’nın yüzde 100’ün üzerinde olduğunu görüyoruz. Yüksek borçluluk oranları ile bu ülkeler zayıf büyüme sergilerken, istihdam yaratma konusunda problem yaşıyor.  İşsizlik oranları tarihsel ortalamaların üzerinde kalmaya devam ediyor. 

İşsizlik oranları huzursuzluk yaratıyor

ECB’nin parasal genişleme hamleleri ile ekonomide bir miktar toparlanma görülse de Yunanistan’da %23.30, İspanya ‘da %21, Portekiz’de % 12.40, İtalya’da %11.50, Fransa’da %10.20 olan işsizlik oranları çok yüksek seviyelerde. İşçiler için birim emek maliyetlerinin özellikle İtalya, İspanya ve Fransa’da diğer Avrupa ülkelerine göre yüksek olması milliyetçi görüşte olan aşırı sağ partilerin ön plana çıkmasına neden oluyor. Bu durumda ülke halkların Avrupa Birliği’nde çıkma istekleri ortaya çıkarken,bölgesinin dağılma tartışmaları artıyor.

Avrupa Birliği’nin dağılması ilerleyen süreçte senaryolar arasında olsa da durum İngiltere’nin çıkmasından farklı olacak. İngiltere AB’nin özel statülü üyesiydi. Kendi para birimini kullanan İngiltere, Shengen’e katılmadı. Bu nedenle hukuk düzeni olarak Avrupa’dan çok farklı olan İngiltere ile yaşanan görüş ayrılıkları birlik için geçerli değil.

Ancak işsizlik, borç sorunu  ve ekonomik gelişmelerin vatandaşları huzursuz etmesi bu sürecin başlangıç noktası olacaktır. İtalya’da AB’den çıkış referandumu isteyenler %58, Fransa’da %55, İsveç, Belçika, İspanya, Almanya ve diğer birçok ülkede referandum istemeyenlerden fazla durumda. Oylamada çıkma yönünde oy kullanım yüzdeleri en fazla olan ülkeler ise İtalya ve Fransa. Oranlar sırasıyla %48 ve %41. 

Dağılmanın getireceği yük ve maliyetinin ağır olması ülkelerin bu durumu kolay kolay göze alamadığına işaret etse de borç yükünün artmaya devam etmesi ve bankaların daha da kötüleşmesi Avrupa’yı krize sokabilir.