İşte Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın bugünkü yazısı...
Otomatik BES’ten ayrılan çalışanlar, 2019 başından itibaren işverenleri tarafından yeniden sisteme alınacak. 2017’nin ocak ayı itibarıyla 45 yaş altı tüm çalışanların bireysel emeklilik sistemine katılmasını sağlayan otomatik katılım uygulaması; ilk olarak 1000 ve üzeri çalışanı olan işletmelerden başladı ve 2.4 milyon kişi işverenleri tarafından sisteme sokuldu. Ardından geçen yılın nisan ayında, 250 ila 1000 çalışanı olan özel sektör şirketleri ile kamuda çalışan memurlar sisteme dahil edildi ve 2.5 milyonu özel sektör, 2.1 milyonu da kamu çalışanı olmak üzere toplam 4.6 milyon kişi BES’e giriş yaptı.
2017’nin temmuz ayında ise 100 ila 250 arası çalışanı olan özel sektörde çalışan 2.1 milyon kişi sisteme dahil edildi. Böylece geçen yıl toplam 9.2 milyon çalışanın işverenleri tarafından sisteme girişi sağlandı. Ancak bu 9.2 milyon çalışanın, 5.7 milyonu sistemden ayrıldı; 3.5 milyonu kalarak, tasarruf etmeye başladı. Yani, girenlerin yüzde 62’si otomatik BES’ten çıktı.
5.7 MİLYON KİŞİYİ İLGİLENDİRİYOR
Otomatik katılım, yaklaşık 14 milyon kişiyi ilgilendirdiğinden, tüm çalışanların da aynı anda sisteme alınması zor olacağından, üç yıla yayılan kademeli geçiş öngörüldü ve 2017 yılı ile birlikte uygulama başladı. 2018’de ise otomatik katılımın ikinci etabı dereye girdi ve çalışan sayısı 50 ile 100 arası olan özel sektör şirketleri ile kamuda çalışan toplam 1.3 milyon kişi sisteme giriş yaptı. Bunların da 809 bini ayrıldı, 510 bine yakını da kaldı. Bu yılın temmuz ayında ise 10 ila 49 arası çalışanı olan işyerlerindeki 1.6 milyon kişi işverenleri tarafından sisteme dahil edildi ve bu çalışanların 900 bine yakını da sistemden ayrılmayı tercih etti. İki yıl içinde toplam 12 milyondan fazla çalışan otomatik BES’e giriş yaptı. Bugüne gelindiğinde 5 milyon çalışan sistemde kalarak, tasarruf ediyor. Son olarak 2019’un ocak ayında 5 ila 9 çalışanı olan işletmeler sisteme alınarak; üç yıla yayılan otomatik katılım uygulaması ile 14 milyon çalışanın BES’e girişi sağlanmış olacak.
ÖNCE 2017’DE ÇIKANLAR GİRECEK
Peki, otomatik BES uygulaması artık bitiyor mu? Hayır, bitmiyor. Sisteme yönelik yasal mevzuat hazırlanırken kanuna şu madde eklendi: “Sistemden ayrılma işlemi gerçekleştiren çalışanlar, Hazine Müsteşarlığı’nın belirleyeceği esaslar dâhilinde 2 yılda bir tekrar otomatik olarak sisteme dâhil edilebilirler. Müsteşarlık bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkilidir.”
Bu ne anlama geliyor? Eğer, Hazine ve Maliye Bakanlığı, aksi bir karar vermez ve yasadaki maddeyi uygularsa; geçmiş dönemde otomatik BES’ten çıkan çalışanlar iki yıl içinde işverenleri tarafından yeniden sisteme otomatik olarak dahil edilecek. Mevzuat iki yılda bir dediği için de ister iki aylık cayma süresi içinde, isterse de cayma süresini geçirdikten sonra ayrılmış olsun; 2017’de sistemden tüm çıkanlar, 2019’un başından itibaren yeniden BES’e girecek. 2017 yılında gerek özel sektörde gerekse de kamuda çalışan 5.7 milyon kişi otomatik BES’ten ayrılmıştı. İşte bu 5.7 milyon çalışan, 2019’da işverenleri tarafından yeniden sisteme dahil edilecek. 2018 yılında çıkanlar ise 2020’nin başından itibaren sisteme giriş yapacak.
Son olarak şunu da belirteyim; kanun, hangi nedenden olursa olsun otomatik BES’ten ayrılanların sisteme yeniden girmesine imkan tanımıyordu. Bu uygulama ile fikrini değiştirip, otomatik katılım aracılığı ile tasarruf etmek isteyenler, sisteme giriş yapabilecek. Yok, çalışan, aynı fikirdeyse, yani bireysel emeklilik aracılığı ile tasarruf etmek istemiyorsa, yine istediği zaman çıkabilecek.
BÜTÇEDEN 4.1 MİLYAR TL KAYNAK
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2019 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumda bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarı da açıkladı. Berat Albayrak, konuşmasında, “Yurtiçi tasarrufların artırılması yoluyla sürdürülebilir yüksek büyümeyi sağlamayı hedefliyoruz. Bu amaçla attığımız adımlardan birisi de 2013 yılı itibarıyla geçiş yaptığımız bireysel emeklilik sisteminde doğrudan devlet katkısı sistemidir” dedi. Berat Albayrak, sözlerini şöyle sürdürdü: “2019 yılında bireysel emeklilik sistemi kapsamında devlet katkısı tutarı için bütçemizde 4,1 milyar TL kaynak ayırdık. 2019 yılı sonunda bütçeden karşılanan toplam devlet katkısı tutarı 19.4 milyar TL’ye ulaşmış olacaktır. Bireysel emeklilik sistemindeki katılımcı sayısı eylül ayı itibarıyla 6.9 milyon kişiye, birikmiş fon tutarı ise devlet katkısı dahil 86.9 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2017 yılında yürürlüğe koyduğumuz otomatik katılım sistemi ile bireysel emekliliğin kapsamının genişletilmesi sağlanmıştır.”