Zira referandum sonucuna ilk tepkiler çok ani ve irrasyonel oldu. Ancak bu fiyatlar bize önümüzdeki süreç hakkında bilgiler veriyor. Ne oldu? Dolar/TL seviyesi ilk başta 3’e yaklaştı. BIST 100 endeks seviyesi 78.000’den bir gecede 74.300’e kadar geriledi. Bu seviye en son Şubat ayına görülmüştü. Euro/Dolar paritesi 1.09’a kadar geriledi. Yine en son Şubat ayında görülen seviyeydi. Altın fiyatı ise 1360 dolara kadar fırladı. Fiyatlar böyle kalmayacak.
Haziran başında bu ay için piyasa beklentimi bu yazımda http://bigpara.hurriyet.com.tr/bigpara-uzmanlari/sevin-ekinci/piyasalarda-haziran-ayi-nasil-gececek_ID985696/ vermiştim. Orada da Haziran sonuna doğru Dolar/TL kur seviyesinin tekrar 2.95’i göreceğine ve Borsa İstanbul’da 77.500 seviyesi görülürse düşüş hızlanır diye belirtmiştim. Ancak İngiltere referandum sonuçları artık kurda bazı seviyelere geri dönüşü zorlaştıracak. Her ne kadar Fed faiz artırımının Temmuz’da olamayabileceği ihtimali söylemleri artsa da, sterlin seviyesinde düşüş ve global konjonktürdeki belirsizlik gelişmekte olan ülke para birimlerini bu koşullarda bile zayıflatacak. Bu bağlamda sadece Türk lirası değil diğer gelişmekte olan ülke para birimleri de yaz boyunca zayıf kalmaya devam edecek. Artık Dolar/TL kurunda 2.90 seviyesinin altında kalıcılık zor. Bununla beraber, altın fiyatına gelen tepki, politik tabanlı güvenli limana kaçış tepkisiydi. Önümüzdeki günlerde Brexit hakkında daha ılımlı açıklamaların gelmesi altının fiyatını düşürecek.
Burada kilit nokta Brexit’in Avrupa Birliği projesinin sonu olup olmayacağıdır. Kanımca, İngiltere’nin referandumda Avrupa Birliği’nden çıkma kararı alması, Avrupa projesinin sona ermesi ve ülkelerde milliyetçi dalganın artması demektir. Zaten çoğu uzman bu şekilde görüş ve yorumunu saklamıyor.
Ancak konu sürüncemede kalacağı için İngiltere’nin tekrar referanduma gitmesi, Avrupa Birliği (AB) ile başka bir anlaşmaya varması gibi konular yıl boyunca tartışılacak; bu da hem sterlin hem de Euro seviyesinde dalgalanmalara yol açacaktır. ABD borsaları, Nasdaq, Dow ve S&P 500 sırf bu yüzden verdiği kayıpları kısa sürede toplayabilir. Ancak en nihayetinde parçalanacak bir AB projesi ve Kasım seçimlerinde sağa kayan bir ABD (Brexit’in gerçekleşmesi Trump’ın elini daha çok güçlendirecektir) doları daha da güçlü tutacaktır. Fed ne karar alırsa alsın. Bu da altının gördüğü ilk şokun etkisini muhakkak azaltacaktır ve bu sebeple yine bu yaz içerisinde altında referandum öncesi seviyeleri iki-üç ay içerisinde göreceğimizi düşünüyorum.
İngiltere referandum sonucunun yarattığı belirsizlik hem Avrupa Birliği’nde hem İngiltere’de tüketici davranışlarına yansıyarak hane halkının yine daha az harcamalarda bulunmasına yol açabilir. İngiltere’nin bağımsız kalmaya devam edeceği ve Avrupa Birliği projesinin çatlak sesleri gelmeye devam edeceğini beklemem sebebiyle ne Euro’da ne de sterlinde çok kayda değer bir güçlenme beklemiyorum. Bu, özellikle Euro için önümüzdeki iki sene için gerçekleşemeyecek.
Tüm bu gelişmeler, Avrupa Birliği’nde ve İngiltere’de zayıflamaya sebep olurken, ABD’de aynı durumu göremeyebiliriz. Birçok analistin tahmin ettiği kadar Brexit’in Fed kararlarını vuracağını zannetmiyorum. En azından Fed açısından, bir belirsizlik ortadan kalktı çünkü referandum sonuçlandı ve Fed ABD ekonomisindeki gidişata odaklanacaktır. Bu bağlamda örneğin bu Salı günü açıklanacak olan ABD’de birinci çeyrek büyüme oranı ve enflasyon rakamları Fed’in faiz artırımı için artık Brexit’ten daha önemli olacak. Zaten Fed’den faiz artırımı beklentim bu sene Aralık ayındaydı. Bu beklentimi değiştirmedim.
Bana twitterdan önümüzdeki dönem için sorulan en çok soru borsa hakkında oldu; bu bağlamda buradan borsada kısa, orta ve uzun vadede beklentimi vermek istiyorum. Dönemin bayram tatiline denk gelmesi Türkiye piyasaları açısından bir şans. Bayram tatiline kadar 75.000 seviyesinin altı 74.900 seviyesi test edilebilir, o kadar. Geriye kalan satışlardan borsa daha fazla etkilenemeyecektir. Ancak bayram dönüşünün yine Fed toplantısının öncesine denk gelmesi Borsa İstanbul’un güçlenmesine engel teşkil edecek. Bu bağlamda Temmuz ayı boyunca Borsa İstanbul’da 76.300 seviyesinin üzerinin görülmesini öngörmüyorum. Endeks 74.900-76.300 arasında kalacaktır. Ancak Fed, 27 Temmuz tarihindeki toplantısında faiz artırımına gitmez ise küçük çaplı ralli neticesinde Ağustos ayında yine 77.000 seviyesinin üzeri test edilir. Borsada bu kısa ralli Ağustos boyunca denenir.