Haftanın ilk iki günü Noel nedeniyle küresel marketlerin önemli bir bölümü kapalı olacak. Son üç gün piyasalar açık. Ancak aktörlerin büyük bölümü 2 Ocak Salı günü sahne almak üzere defteri kitabı kapattı. Hafta boyunca son derece düşük işlem hacmi ile yatay bir seyir bekleniyor. Fon yöneticileri tatilde olacaklar.
NOEL ROBOTLARA DA TATİL Mİ ?
Yemek yapan robot araba süren robot derken yeniçağın bu müthiş aktörleri artık trade de ediyorlar.
Alım satım kararlarını alıyor, uyguluyorlar.
Neye göre ? Kuşkusuz programı yazan insanların çizdiği rotada yol alıyorlar. Duygusuz disiplini ve sistematik bir şekilde işlem yapıyorlar.
Önümüzdeki yıllarda yatırım danışmanlığı faaliyetlerinde de aktif rol almaları bekleniyor. Anlayacağınız başımız dertte. Kim bilir bakarsınız bir gün Pusula’yı da Hürriyet bir robota yazdırmaya kalkabilir.
Madem durum bu kadar ciddi rakiplerimizi tanıyalım istedim. Onlar sırf benim değil, yatırım kararını kendi başına alan her tasarruf sahibinin bu sektörde çalışan her personelin potansiyel rakipleri.
Lokal yatırımcılar henüz direksiyonu yaygın biçimde robotlara teslim etmiş değiller. Ancak yabancılar arasında robot kullanımı çok yaygın.
Gedik Yatırım Araştırma Müdürü Ali Kerim Akkoyunlu uzun zamandır yabancı yatırımcılar ile çalışıyor. Bakış açılarına, stratejilerine robotları hangi amaçla kullandıklarına fazlasıyla hakim.
Yapar mıyız robotlar konusunda bir röportaj dedim. Sağ olsun kırmadı. Bende fırsat bu fırsat aklıma her geleni sordum.
İşte sorularım ve aldığım yanıtlar;
EK - Ptesi Salı Noel nedeniyle küresel piyasaların çok önemli bir kısmı kapalı olacak. Ama Türkiye piyasaları açık ve işlemler devam edecek. Yabancı işlemlerinde robotların ağırlığının her geçen gün arttığını biliyoruz. Noel robotlara da tatil mi ?
AKA - Kısmen evet, ancak yarısı civarında. Algoritmik işlemlerin devam edeceğini düşünüyorum.
EK - BIST hisse senedi piyasasındaki işlem hacminin yüzde kaçını yabancı yatırımcılar gerçekleştiriyor?
AKA - Yaklaşık %30
EK - Yabancı işlemlerinin tahminen yüzde kaçı robot işlemleri oluşturuyor ?
AKA – Yaklaşık olarak yarısını robotlar gerçekleştiriyor.
EK - Robot işlemleri kendi içinde birkaç ana kategoriye ayrılıyor demiştin. Bunu biraz açar mısın ? Robot işlemlerinin ne kadarında ana kararı insan verip operasyonu robotlara yaptırıyor yüzde kaçında karar dahil işlemler robotlara ait ?
AKA - Algoritmik işlemler iki ana sınıfa ayrılıyor
1-Kurumsal yatırımcı emirlerini gerçekleştiren, yani otomatik olarak yatırımcının alım veya satım biçiminde talep ettiği işlemleri gerçekleştiren (ağırlık ortalama vb. kriterler ile ) robotlar var. Bu formatta yatırım kararını alan bir insan. Uygulamacı robot. Bir nevi fon yöneticisinin değilse de dealer’ın broker’in yerine robotlar geçiyor.
2- Bir hedge fonun belirlediği algoritmalara göre yatırım yapan, yani işlem kararlarını direkt programı dahilinde gerçekleştiren robotlar var.
Bunların arasındaki oranı hesaplamak mümkün değil. Ancak ilk bahsettiğim format olan kurumsal yatırımcı emirlerinin çoğu artık robotlar tarafından gerçekleştiriliyor.
EK - Dünya borsalarında gerçekleşen işlemlerde robotların ağırlığı yüzde kaçtır ?
AKA - % 80
EK - Robotların işlemlerinde teknik analizin çok daha baskın olduğu düşünülüyor. Bu doğru mu temel analiz ve takvim analizi robotların kararlarında etkisiz mi ?
AKA - Doğru, yazılan algoritmalar yazan kişinin seçtiği teknik veri/indikatör görüşleri ile belirleniyor ve ağırlıkla teknik analiz kullanılıyor.
EK - Robotları bir kenara bırakır ve onların hükmedicisi yabancı aktörler cephesinden resme bakarsak Türkiye piyasaları hakkında ne düşünüyorlar ? Yüksek volatilite onlar için bir tercih nedeni mi yoksa bundan rahatsızları mı ?
AKA - Rahatsız değiller, volatilite de çok önemli değil, ancak algoritmaların etkin çalışmasını engelleyen şokların artması olumsuz bir durum yaratır.
Boşluklu açılma sürpriz bir faktör değişikliği ile trende aykırı savrulma veya sıçrama robotları kontrpiyede bırakıyor.
EK - Türkiye’deki bireysel traderlara ( kısa vadeli işlemciler ) mesajın nedir, robotlardan korksunlar mı ?
AKA - Robotlardan korkacak bir durum yok. Algoritmalar trend takip eder ve piyasa derinliğini arttırır.
Ali Kerim Akkoyunlu’ya teşekkür edip biz döviz cephesi ile Pusula’ya devam edelim.
Bana sorarsanız demirden korksak trene binmezdik diyelim ve robotları gözümüzde fazla büyütmeyelim. Takvim analizi karın boşlukları, çekinmeden oraya çalışalım.
DOLAR HANGİ FİYATA DÜŞERSE CAZİP OLUR ?
Bu soruya yanıt aramadan önce büyük bir şehir efsanesinin nasıl çöp olduğunu sizlere hatırlatmak istiyorum.
Bir analist grubu vardı. Dolar Fun Club diyorum ben onlara. 2015 boyu FED faiz artırımları başlayınca taş üstünde taş baş üstünde baş kalmayacak dolar vatanına dönecek USD dünya genelinde rekor üzerine rekor kıracak diyorlardı.
16 Aralık 2015 tarihinde FED ilk faiz artırımını gerçekleştirerek bu gençlerin daha da heyecanlanmasına neden oldu. İki senedir de ABD Merkez Bankası faiz arttırmaya devam ediyor.
Beşinci faiz artırımını bu ay gerçekleştirdi. Yetmedi bilanço küçültüyor. Yani elinde olan ve vadesi dolan tahvillerin yerine artık alım yapmıyor. Dolaşımdaki doları azaltıyor.
Sonuç ?
Son üç aydır olduğu gibi ara ara yükselişler yaşasa da ana eğilim olarak dolar dünya genelinde iki senedir değer kaybediyor.
Yukarıdaki tabloda FED faiz artırımlarına sahne bu iki senelik parkurda USD hangi ülkede nasıl bir seyir ortaya koymuş görebilirsiniz.
Türkiye dahil dört ülkede değer kazanan ABD para birimi 21 ülkede değer kaybetti.
Ortalamasına bakalım dersek ( Türkiye hariç ) bu 24 ülkede USD % 6 kadar değer kaybetti.
Sebebini eski okurlar çok iyi biliyor.
Finansal piyasalarda gerçekleşeceği gün gibi aşikar olan vakalar gerçekleşemeden önce yeterince fiyatlanır.
USD faiz artırım seti başlamadan önce dünya genelinde yüzde 20 kadar yükselerek bu durumu yeterince kutlamıştı. Sonrası beklenti bitti geleneği ile dolara meydan dayağı oldu.
Ama arada da olan bize oldu.
Gerek 2015 başından bugüne Türkiye’nin para politikasında sergilediği kararsızlıklar gerek ise 15 Temmuz ve tetiklediği belirsizlikler ABD para biriminin dünyada ortalama % 6 düşerken ülkemizde bu iki yılda % 28 değer kazanmasına neden oldu.
USD Türkiye’de de dünyaya paralel seyretse bugün 3,81 olmak yerine 2,79 olacaktı.
Buraya kadar olan kısım işin dün tarafı. Biz yarına bakalım.
Yukarıdan aşağı % 27‘lik bu fark kapanabilir ve USDTL 3 TL’nin altına gerileyebilir mi ?
Aradan geçen iki yılda Türkiye’ye benzer kabul edebileceğimiz Brezilya, Rusya, Şili, G.Afrika, Meksika gibi ülkelerin enflasyonu ile bizde gerçekleşen enflasyon arasında % 8’lik fark var.
Önümüzdeki altı ay boyunca da bizim enflasyonumuz asgari 4 puan kadar yüksek olacak.
Bu bakıma % 27’lik farkın % 12’si çöp oldu. Kapanması korkunç bir sürpriz olur.
Ancak yukarıdan aşağı % 15’lik fark dövize yönelenler için potansiyel bir risk ve teorik olarak kapanması mümkün.
Ya pratikte ?
Bana sorarsanız TL’nin % 15 kadar prim yapması ve USD’nin 3,25 gibi bir seviyeye gerilemesi çok zor.
Bunun gerçekleşmesi için çok güçlü Türkiye pozitif bir haber akışına ihtiyaç var.
En azından 2018 yılında bunun gerçekleşebileceğini sanmıyorum.
Ancak Türk Lirasının 2018 yılının ilk bölümünde % 5-6 kadar prim yapması ve USDTL’nin 3,60 EURTL’nin 4,25 civarına gerilemesi pekala mümkün.
İşte bu gerçekleşir ve 4,00 TL’ye dayanıp dört haftada 3,80’e yaklaşan USDTL bir bu kadar daha değer kaybeder ve 3,60 civarına gerilerse göreli pahalılığın reel olarak önemli bir bölümünü yitirmiş olur.
Peki bu senaryo çantada keklik mi ? eldeki doları euro’yu satıp düşmesini beklemek daha mı doğru ?
USDTL 3,95 EURTL 4,70 semalarındayken Hürriyet TV için hazırladığım video yorum serisi Paranın Yolunda döviz cephesinde risklerin çok daha baskın hale geldiğini ve TL’nin güçlü prim potansiyeline sahip olduğunu düşündüğümü aktarmıştım.
http://bigpara.hurriyet.com.tr/video/dolar-dayak-yiyebilir_ID40663036/
Bugün benzer bir tonlama ile dövizde düşüş sürecek diyemem.
Hele de ABD’de Ocak ayının ilk günlerinde karara bağlanacak Zarrab davası ve tetikleyebileceği süreçlere yönelik riskler varlığını korurken …
Zarrab etkisi ile yılın ilk bölümünde USDTL’de 3,89 ( belki 3,95 ) test edilebilir. Ancak bunun da kalıcı olmayacağı ve TL’ye geçiş adına fırsat oluşturacağı görüşündeyim.
Madem dolar 3,90 olacak buradan dolar alalım o zaman diye düşünenlere de tabi ne duruyorsunuz diyemem. Çünkü bu senaryonun % 40’dan öte bir şansı olduğuna inanmıyorum.
Piyasa pozitif dış ikliminde katkısı ile Zarrab faktörünü ve neden olabileceği sonuçları soğuk kanlı biçimde karşılayabilir.
Özetle cari fiyat bir ay önceki kadar pahalı değilse de cari şartlar haydi dövize kampanyası için yeterince teşvik edici değil.
Sonuç derseniz yılın ilk 3-4 aylık perdesinde döviz cephesinde % 5-6 mertebesinde ilave bir değer kaybı riskinin varlığını koruduğunu bu senaryonun şansının yüzde 60’dan düşük olmadığını ve gerçekleşmesi durumunda bunun tasarruflarda dövize yer vermeyi üzerinde düşünmeye değer bir seçenek haline getireceğini düşünüyorum.
Borsa ile noktalayalım. 2018 yılının ilk bölümünde banka hisseleri özelinde güçlü bir yükseliş kaydedebileceğini düşündüğüm BIST 100 endeksinin bu hafta ağırlıkla 110.000 – 112.500 bandı içinde yatay bir seyre sahne olabileceği görüşündeyim.
Tüm okurların yeni yılını kutluyor, 2018 yılının huzurlu güvenli mutlu yarınlara vesile olmasını diliyorum. Haftaya buluşmak dileği ile …
PUSULA – ABONELİK
Hafta içi her gün saat 08:45’de Kanal B‘de ve Paranın Yolu adlı video haber serisi ile http://bigpara.hurriyet.com.tr/ de piyasaları değerlendiriyor, genel stratejiye yönelik görüşlerimi pazartesi günleri en geç saat 13:30’da yine BIGPARA ‘da yayınlanan köşe yazım Pusula ile okurlara aktarıyor, haber akışına bağlı anlık tespitlerimi twitter adresimde ( @eralkarayazici ) paylaşıyorum.
Pusula yayınlandığında haberdar olmak ve ücretsiz olarak tüm posta pusula gönderilerine yayınlandığı anda ulaşmak için abone olabilirsiniz http://pusulaninotesi.com/posta-pusula/