Dolar bazında her ne kadar Ekim 2023, Kasım 2021 gibi benzer oranda düşüşlerin gerçekleştiği perdeler yaşanmış olsa da, yatırımcı algısında TRY bazı değişim oranları çok daha etkili oluyor.
Covid 19 krizinde (Mart 2000) gerçekleşen yüzde 15’lik düşüş sonrası kesitte BIST’te bir ayda ilk kez yüzde 10’u aşan bir değer kaybına şahit oluyoruz.
Temmuz ayını 10.638 tamamlayan BIST 100 endeksi, dün 9565 puana geriledi.
Gerçekleşen bu keskin geri çekilmenin dış iklimle bir ilgisi yok.
Ağustos ayında dünya borsalarında ortalama yüzde 1,5 yükseliş görüyoruz.
Moody’s not artışını takiben 22 Temmuz tarihinde 11.245 zirvesinden başlayan satıcılı seyirde en etkili kanat kar realizasyonuna giden küresel fonlar oldu.
Başta alıcı olup denge sağlayan yurtiçi yatırımcılar, son iki haftadır saf değiştiriyor ve onların da bir bölümünün satıcı cenaha yöneldiğini görüyoruz.
Daha önemli ve belki daha etkili bir faktör ise özellikle son birkaç gündür yurtiçi yatırımcıların alım cesaret & iştahının sarsılmış olması.
Fiyatlar artarken risk analizine gerek duymayan amatör yatırımcılar, hava negatife döndüğünde gerek dedikodulara gerek ekonomik yavaşlamaya ilişkin haberlere çok daha duyarlı oluyor.
Onlar adına aylık (stopaj sonrası) yüzde 3,6 TRY getiri sağlayan mevduat ve para piyasası fonları çok daha etkili bir çekim merkezine dönüşüyor.
Borsada çok sayıda düşüş deneyimi olmayan yeni yatırımcı var.
Bu yatırımcıların bir kısmının önümüzdeki haftalarda, bir bölümünün de ilerleyen süreçte TRY bazı maliyeti bulduklarında satış iradesi ortaya koyması sürpriz olmaz.
Bir bütün halinde bakarsak önümüzdeki haftalarda (hatta birkaç ay) yurtiçi yatırımcıların ağırlıklı kesiminin güçlü bir alım iştahı göstermesi kolay değil.
Ancak peş peşe 2-3 ay sert yükseliş gerçekleşirse cesaret kazanabilirler.
Hal böyle olunca da borsanın yeniden yükselişe geçmesi için küresel fonların baskın şekilde alıcı cenahta saf tutmasına ihtiyaç var.
Bu gerçekleşir ve küresel fonlar yeniden borsada alım yapar mı?
Fiyatı uygun bulurlarsa neden olmasın.
Bu noktada onların penceresinden dolar bazında bakalım.
BIST 22 Temmuz tarihinde 11,245 zirvesine ulaştığında USDTRY 32,90’dı ve endeks 342 $ ediyordu.
Şimdi USDTRY 34 ve BIST 281 dolar / Oluşan göreli iskonto yaklaşık yüzde 18.
Dünya borsalarının yatay seyrettiği senaryoda BIST 250-260 $ bandına (9000 puan civarı) gerileyecek olursa veya dünya borsalarında önümüzdeki 1-2 ayda ilave yüzde 8 kadar artış gerçekleşir Borsa İstanbul buna katılmaz yatay seyredecek olursa ben küresel fonları alıcı cenahta göreceğimizi düşünüyorum.
Daha erken harekete geçemezler mi ?
Ellerini tutan yok pekala bu da mümkün ancak bence ihtimali görece düşük.
Yukarıdaki grafikte hisse ETF’leri ile Türkiye / Almanya rasyosunu görüyorsunuz.
İki senedir 1 ,00 ile 1,50 arasında dalgalanan bu oran cari fiyatlarla 1,12
Sonuç derseniz; BIST’te (2023 son çeyreği anımsatan) bir malik değişiminin arifesinde olabileceğimiz görüşündeyim.
Satıp daha düşük fiyattan alım yapmak rasyonel olur mu derseniz bence olmaz.
Çünkü pratikte bir yatırımcı satış yaptıktan sonra fiyatlar gerçekten düşse de kolay kolay hamle yapıp görece düşük fiyattan varlıklarını yeniden alamaz.
Bence yüksek ağırlıkta hisse senedi yatırımı olan tasarruf sahipleri Ağustos ayını ileride yararını görecekleri bir deneyim olarak okumalı.
Riskler gerçekleştikten sonra yönetilemez.
Varlık yapısını çeşitlendirmeyen, fiyatlar arttığında borsada ileride oluşabilecek fırsatlarda yararlanmak için bir miktar satış yaparak kaynak yaratmayan yatırımcıların bugün sil baştan başlamak lazım demesi yarardan çok zarar verebilir.
Borsa ne ilk kez düşüyor ne de 2024 ilk yarıyılda son kez yükseldi.
Peki BIST 2024 yılını hangi seviyede tamamlayabilir ?
USD bazında cari değer olan 282’nin üzerinde olma ihtimalini yüksek buluyorum.
Ancak ne kadar üzerinde olabilir sorusuna iddialı bir yanıt üretmek kolay değil.
Önümüzdeki 8-10 ay içinde 375-400 $ bandını test edebilir mi derseniz evet bence bunun ihtimali yüksek.
Bir sonraki Pusula’da buluşmak dileği ile…