Eğer bir kişi melek yatırım lisansı almak için gerekli finansal şartları taşıyamıyorsa sadece kendi servetinin küçük bir miktarını bir girişime yatırabilir ve karşılığında aldığı hisse de uzun bir süre paraya şirketin kâra geçme zamanına göre çevrilemeyebilir. Tabi ki tüm bunlar girişimin batmayacağını hesaba katarak gerçekleşecek tahminlerdir. ABD’de 2017 yılında faaliyete başlayan 22Xfunding.com isimli bir girişim hem girişimlerin yatırım bulma şansını artıran hem de melek yatırımcı olmak isteyenlerin daha küçük miktarlarla melek yatırımcı olmasını sağlayan bir sistem kurdu.
22Xfunding girişimi, dünyanın en büyük hızlandırma programlarından biri olan 500 Startups’ın hızlandırma programını yeni bitirmiş 30 girişime kripto paralar aracılığı ile yatırım yapmış kişilerin yatırımını yönetiyor. Girişimin amacı, başka girişimlere kaynak sağlamak ve küçük yatırımcıların girişimlere yatırım yapmasını sağlamak. 22X bunu ICO (Initial Coin O_ering) ile yapıyor. ICO, IPO’dan (halka arz) farklı olarak daha kısa sürede şirketlerin kaynak yaratmak için oluşturduğu ICO’ları kullanıyor. Bu şekilde eğer kaynak yaratmak için ICO sunan şirketin değeri yükselirse yatırdığınız kripto paraları normal bir melek yatırımcıya göre çok daha kısa sürede geri alabiliyorsunuz.
ABD’den en fazla 100 yatırımcı, diğer ülkelerden de kripto para mevzuatının uygunluk gösterdiği taktirde (Çin ve Kuzey Kore gibi ülkelerde Kripto paranın yasak olmasından dolayı) her yatırımcı başvurabiliyor. Şirket ABD ve uluslararası yatırım ve kripto para kanunlarına uygun olarak faaliyet gösteriyor.
Kripto para ile borsa girişimleri bununla sınırlı değil. Estonya’da kurulan FunderBeam.com da bunlardan biri. 2013 yılında kurulan girişim ABD merkezli 22X funding ile benzer model üzerine çalışıyor. Blokchain üzerine kurulan FunderBeam.com’da yatırımcılar, Token adı verilen kripto para üzerinden yatırımlarını gerçekleştirebiliyorlar. Sistemde her bir Token bir Euro’ya eşit. Yatırımcılar bir lider yatırımcı önderliğinde blokchain üzerinden hızlı bir şekilde yatırımlarını gerçekleştirebiliyorlar. Hisselerini satmak istedikleri zaman yine blockchain üzerinden hızlı bir şekilde satıp çıkabiliyorlar.
FunderBeam girişimi kurulduğu günden bu yana toplamda aldığı 11,3 milyon dolar yatırımı (hisse senedi dağıtımını) kendi borsası üzerinden yaptı. Girişim, şimdiye kadar 115 farklı ülkeden yatırımcı ile 6 binden fazla yatırımı gerçekleştirmiş durumda. Girişim yatırımcılardan yaptıkları yatırımın yüzde 3’ü kadar gelir, yatırım almak isteyen girişimcilerden de 3.500 Euro giriş ücreti ayrıca toplam toplanan yatırımın yüzde 4’ü oranında da komisyon ile çalışmaktadır.
* * *
London Stock Exchange (LSE) blockchain jetonlarını kullanan hisse senetlerini kabul ederek, Bitcoin gibi kripto paraların arkasındaki teknolojiyi ilk kez organize bir finansal piyasaya taşıdı. Finansal teknoloji şirketi 2030'un hisse senetlerinin satışı, hisselerin dijital bir temsili olarak -kripto para teknolojisine benzer bir şekilde- “jetonlaştırılmış” bir forma dönüştürülmesiyle gerçekleştirildi. 2030'un hisseleri, sonrasında, işlemlerin şifreli bir kaydını tutan online bir kayıt yaratan blockchain üzerine geçti. LSE'nin Turquoise hisse işlem hizmeti üzerinde yaklaşık 3 milyon sterlin değerinde 2030 hissesi jeton formunda ihraç edildi. İngiltere'de ilk kez düzenleyici kurum Financial Conduct Authority (FCA) regülasyonuna tabi blockchain teknolojisine dayalı hisse ihracı gerçekleştirilmiş oldu.
* * *
Londra Menkul Kıymet Borsası (LSEG), Nivaura isimli blockchain ve kripto para startup firması için yapılan 20 milyon dolarlık B Serisi fonlamayı yönetti ve kurumsal bir blockchain firmasına olan ilk yatırımını da gerçekleştirdi. Londra tabanlı startup firması temel olarak Ethereum ağını taban alarak tahvil ihraçlarının token’leştirilesini otomatik hale getirmeyi hedefliyor.
Bir İspanyol bankasının risk sermayesi kolunun yanı sıra iki İngiltere tabanlı uluslararası hukuk firmasının yanı sıra eski bir HSBC yöneticisinin de katıldığı fonlama, geleneksel menkul kıymet borsalarının son günlerin en popüler teknolojilerinden birisi olan blockchain ve kripto paralara olan yatırımlarının en güncel örneği konumunda. Birçok menkul kıymet borsası blockchain teknolojisi ile kendi yaptıkları işlemlerin tehdit edildiğini düşünmekte ve pazara dâhil olmaya çalışmakta.
Emrah Ceylan / Londra
Kaynaklar:
* The Daily Telegraph
* Ekonomistler Platformu: “Türkiye Girişimcilik Eko-Sistemi Yeni Finansal Enstrümanlar Raporu”
* INC.Magazine
* www.inc.com/sonya-mann/securitize-22x-cryptocurrency-startup-fund.html