KOBİ'ler ihracatın yüzde 36.6'sını gerçekleştirdi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılına ilişkin "Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri"ni açıkladı. Buna göre, geçen yıl sanayi ve hizmet sektörlerinde 3 milyon 221 bin girişim faaliyet gösterdi. KOBİ'ler, toplam girişim sayısının yüzde 99,8'ini, istihdamın yüzde 72,4'ünü, personel maliyetinin yüzde 51,8'ini, cironun yüzde 50,4'ünü, üretim değerinin yüzde 44,1'ini ve faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 44'ünü oluşturdu.

KOBİ'ler, 2019'da en fazla ticaret sektöründe faaliyet gösterdi. Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına göre, KOBİ'lerin yüzde 36,3'ü toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe çalışırken, yüzde 14,4'ü ulaştırma ve depolama, yüzde 12,4'ü ise imalat sanayisi sektörlerinde faaliyette bulundu.

Bu işletmeler, ticaret sektöründe istihdamda en büyük paya sahip oldu. Toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı faaliyetlerindeki KOBİ istihdamının, toplam KOBİ istihdamı içindeki oranı yüzde 27,4'ü bulurken, personel maliyeti içinde bu oran yüzde 24, ciroda yüzde 52,5, faktör maliyetiyle katma değerde yüzde 25,5 ve üretim değerinde yüzde 15,7 olarak gerçekleşti.

Orta ölçekli girişimlerde çalışan başına katma değer, 2019'da 108 bin lirayla en yüksek değerini aldı. KOBİ girişimleri için 2009 yılında çalışan başına ortalama katma değer 15 bin lira iken, 2019'da 54 bin lira oldu. KOBİ grupları içinde 2009 ve 2019 yılları için en yüksek çalışan başına katma değer sırasıyla 29 bin lira ve 108 bin lira ile orta ölçekli girişimlerde gerçekleşirken, aynı yıllarda bu değerler küçük ölçekli girişimler için sırasıyla 19 bin lira ve 66 bin lira, mikro ölçekli girişimler için 8 bin lira ve 22 bin lira olarak kayıtlara geçti.

İMALAT SANAYİSİNDEKİ KOBİ'LER DÜŞÜK TEKNOLOJİYLE ÇALIŞTI

İmalat sanayisindeki 2 bin 153 KOBİ yüksek teknolojiyle çalıştı. Küçük ve orta büyüklükteki imalat sanayisi girişimlerinin yüzde 56,9'u düşük teknolojiyle faaliyet gösterirken, büyük ölçekli girişimlerde bu oran yüzde 49 oldu. KOBİ büyüklük gruplarına göre incelendiğinde, mikro ölçekli girişimlerin yüzde 57,6'sı düşük teknoloji, yüzde 32,4'ü orta-düşük teknoloji, yüzde 9,5'i orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,5'i yüksek teknolojiyle çalıştı. Buna karşın, küçük ölçekli girişimlerde bu oranlar sırasıyla yüzde 52,7, yüzde 29,5, yüzde 16,8 ve yüzde 0,9 iken, orta ölçekli girişimlerde yüzde 52,6, yüzde 27,8, yüzde 18,1 ve yüzde 1,5 olarak belirlendi.

KOBİ'ler, 2019'da ihracatın yüzde 36,6'sını gerçekleştirdi. İhracatta, mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 3,8 iken, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 14,1, orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,7 oldu. Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 63,4'ü buldu. Girişimlerin ana faaliyetine göre, KOBİ'lerin ihracatlarından yüzde 58,4'ü ticaret, yüzde 37,5'i sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. KOBİ'lerin geçen yıl ithalattaki payı ise yüzde 21,5 oldu. İthalatta mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 1,5, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 7,5, orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 12,5 olarak hesaplandı. Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 78,5'e ulaştı. Girişimin ana faaliyetine göre, KOBİ ithalatlarından yüzde 63,9'u ticaret, yüzde 30,9'u sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren girişimler tarafından gerçekleştirildi.

KOBİ'LERİN YÜZDE 46,1'İ AVRUPA'YA İHRACAT YAPTI

KOBİ'ler tarafından 2019'da yapılan ihracatın yüzde 46,1'i Avrupa, yüzde 36,5'i Asya ülkelerine yönelik oldu. KOBİ'ler, ithalatlarının yüzde 42,9'unu Avrupa, yüzde 47'sini Asya ülkelerinden yaptı. Geçen yıl KOBİ'lerin ihracatının yüzde 91,4'ünü imalat sanayisi ürünleri oluşturdu. KOBİ'lerin ihracatı içinde giyim eşyası sektörünün payı yüzde 14,4, tekstil ürünlerinin payı yüzde 10,2 ve başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanların payı yüzde 10,1 oldu.

KOBİ'lerin 2019 yılı ithalatında ise öne çıkan ürünler yüzde 20,1 ile ana metaller, yüzde 16,8 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler, yüzde 10,8 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar, yüzde 6,5 ile tarım-avcılık ürünleri ve ilgili hizmetler olarak belirlendi.

KOBİ'ler Ar-Ge harcamalarının yüzde 31'ini gerçekleştirdi. Mali ve mali olmayan şirketlerin 2019 yılına ilişkin toplam gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının 8 milyar 984 milyon lirasını KOBİ'ler yaptı. Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden mali ve mali olmayan şirketlerde toplam 112 bin 338 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. TZE cinsinden bu personelin yüzde 47,1'i KOBİ'lerde istihdam edildi. Geçen yıl KOBİ'lerin toplam patent başvuru sayısı 1416 olurken, 325 patentleri tescil edildi. KOBİ ölçeklerinde ise en yüksek patent başvurusu 491 ile mikro ölçekli girişimler tarafından yapıldı. Patent tescil sayısında 137 tescille orta ölçekli girişimler ilk sırada yer aldı.