Oluşturulma Tarihi: Aralık 25, 2003 15:31
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 5020 sayılı ´´Bankalar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun´´u onayladı
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer´in onayladığı´´Bankalar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun´´, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu´na (TMSF) devredilen bankalardaki alacakların tahsilini hızlandırmayı amaçlıyor.
Yasaya göre, Bankalar Kanunu hükümlerine göre temettü ortaklık hakları ile yönetim ve denetimleri veya hisseleri kısmen veya tamamen TSMF´ye intikal eden bankalara, tasfiyeleri TMSF eliyle yürütülen müflis bankaların iflas idarelerine ait taşıtlar, motorlu taşıtlar vergisinden, binalar da emlak vergisinden istisna tutuluyor. Danıştay 10. Dairesi´nin görevleri de yeniden düzenleniyor. Danıştay 10. Dairesi, Türk parasının kıymetini koruma mevzuatı, Sermaye Piyasası ve Bankalar Kanunu´ndan doğan dava ve işlere bakacak.
TMSF´ye intikal eden bankalara, tasfiyeleri TMSF eliyle yürütülen müflis bankaların iflas idarelerine ait mal ve haklarının teslimi ve kiralanmasından, Fon´un mali yapısını zayıflatmamak amacıyla KDV alınmayacak.
KARAPARA SUÇLARINDA ZAMANAŞIMI 15 YIL
Bankalar Kanunu´nda yer alan suçlarla irtikap, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmi ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından sanık olanlar hakkında memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yargılanması hakkındaki kanun hükümleri uygulanmayacak. Gerçek veya tüzel kişiler veya kamu kurum ve kuruluşları, bu kanuna göre takip, soruşturma ve kovuşturmaya yetkili kişi, Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü, bu kanundaki diğer mercilerce istenen bilgileri gecikmeksizin makul sürede eksiksiz vermekle yükümlü olacak. Aksine davranan kişiler hakkında bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu ceza para cezasına veya tedbirlerden birine çevrilemeyecek ve ertelenemeyecek. Bankanın içinin boşaltılması olarak da nitelendirilen fiillerin, ´´karapara suçu´´ kapsamına alınması öngörülüyor. Ayrıca, karapara suçlarına ilişkin zaman aşımı süresi 10 yıldan 15 yıla çıkarılıyor. Mal bildiriminde bulunması gerekenlerin bildirimde belirtmedikleriveya gerçeğe aykırı olarak bildirdikleri her türlü taşınır ve taşınmazmal, hak ve alacak, gelir ve harcamalar da haksız mal edinme hükümlerine tabi olacak. Haksız mal edinmediğini ispat edene bu hüküm uygulanmayacak. Borçlu tarafından ödenmesi gereken her türlü vergi, resim, harç vemasrafların Fon alacağından mahsup edilemeyeceğini hükmedilirken, Fon´un ve müflis bankaların iflas idarelerinin açacağı hukuk ve iflas davalarına İstanbul 1 numaralı Ticaret Mahkemesi´nin yanı sıra 2 numaralı ticaret mahkemesince de bakılmasını öngörüyor.
FON KURULU
TMSF´nin karar organı olan Fon Kurulu yeniden yapılandırılıyor.Fon, bu kurul tarafından idare ve temsil edilecek. Fon Kurulu, 2´si Hazine Müsteşarlığı´ndan sorumlu bakan, 2´si Maliye Bakanı, biri Adalet Bakanı, biri kurumun ilişkili olduğu bakan ve biri kurum başkanı tarafından önerilen ve biri başkan biri ikinci başkan olmak üzere Bakanlar kurulu tarafından atanan 7 kişiden oluşacak. Fon´un merkezi Ankara´da olacak. Fon; dava, alacak, takip, tahsil, yeniden yapılandırma ve diğer faaliyetleriyle ilgili olarak 3´er aylık dönemler halinde yayımlayacağı raporlarla kamuoyunu bilgilendirecek.
Fon, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu´nu özel gündemle yapılacak toplantı ile yılda 2 defadan az olmamak üzere bilgilendirecek. Fon, alacağının tahsili bakımından yarar görmesi halinde ve Fon´a borçlu olup olmadıklarına bakılmaksızın hisseleri kısmen veya tamamen kendisine intikal eden bir bankanın yönetim ve denetimine sahip olduğuiştiraklerin yönetim, müdürler ve denetim kurulu üyelerinin sayılarıyla bağlı kalmaksızın ve imtiyazlı hisselere dayanılarak atanıp atanmadıklarına bakılmaksızın görevden almak veya üyesini değiştirmek suretiyle bu kurullara üye atamaya yetkili olacak.
Fon´un yönetim ve denetimine sahip olduğu veya yönetimini ve denetimini devraldığı şirketlerin Fon tarafından atanan müdürler ve denetim kurulu üyeleri ile Fon´un atadığı bu yöneticiler tarafından yetkili kılınan genel müdür, genel müdür yardımcısı ve müdür gibi şirket çalışanları şirketlerle ilgili işlemleri yürütmeye yetkili olacaklar. Bu kişilerin, şirketlerin sermayesini kaybetmesinden veya borca batık olmasından dolayı mahkemeye bildirimde bulunma yükümlülükleri olmayacak. Bildirimde bulunmamaktan dolayı bu şahıslar hakkında şahsi sorumluluk davası açılamayacak. Yönetimi ve denetimi Fon tarafından devir alınmamış şirketlere Fon tarafından atanan yönetim ve denetim kurulu üyeleriyle müdürler ortaklar genel kuruluncagörevden alınamayacağı gibi ibra edilmeyerek haklarında kendilerinin görev yaptığı dönemler dışında şahsi sorumluluk davası da açılamayacak.
İYİ NİYETLİ OLDUKLARINI KANITLAYACAK
Yönetimi ve denetimi Fon´a geçen bankanın hakim ortaklarının bankakaynaklarını kullanarak edindiği veya edindirdiği kabul edilen para, her türlü mal, hak ve alacaklar üzerinde ilk kredinin veya banka kaynağının kullanıldığı tarihten sonra üçüncü kişilere yapılan satış, devir ve temlik gibi işlemler ile üçüncü kişiler lehine tesis edilen ayni ve şahsi tüm haklar Fon´a karşı hükümsüz sayılacak. Bankanın Fon´a devrinden önce satış, kira, devir ve temlik gibi işlemler ile ayni ve şahsi hak tesisine ilişkin işlemlere taraf olan üçüncü kişileriyi niyetli olduklarını kanıtlamakla yükümlü olacak. El konulan bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran tüzel kişi ortaklarının, gerçek ve tüzel kişi ortaklarının kullandırdıkları bütünkrediler banka kaynağı sayılacak. Fon tarafından başlatılan veya Fon´a intikal eden bankalardan devralınan takiprde borçlular tarafından yapılan tüm itirazlar satışdışında takip işlemlerini durduramayacak. Fonun alacaklısı olduğu icradosyalarında TMSF´ye ödenmesi gereken satış bedelleri sıra cetvelinin kesinleşmesi beklenmeksizin teminatsız olarak ödenecek.
Fon alacaklarının tahsilini teminen Fon tarafından bu kanun hükümleri çerçevesinde verilen tedbir kararları uyarınca üzerine tedbir konulan para, her türlü mal, hak ve alacaklar, bu davalara konualacakların yasal teminatını oluşturacak. Mahkemece karara bağlanan alacaklar tedbir konulan para, mal ve her türlü hak ve alacakların bedelinden bankanın Fon´a devriden önce diğer bankaların ve üçüncü kişilerin lehine tesis edilmiş ve muvazaalı bulunmadığı ilgili tarafından ispat edilmiş sınırlı ayni haklar ile işçi alacakları ve nafaka alacakları dışındakiler imtiyazlı alacak olarak öncelikle tahsil olunacak.
HAZİNE ALACAĞI
Yasa, ´hazine alacağı´´nı yeniden tanımlıyor. Yönetimi ve denetimiFon´a intikal eden ve/veya bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabuletme izin ve yetkileri ilgili bakan, bakanlar kurulu ve Kurul tarafından kaldırılan bankalar ile tasfiyeleri Fon eliyle yürütülen veya Fon tarafından tasfiye işlemleri başlatılan bankaların yönetim vedenetimini doğrudan veya dolaylı olarak elinde bulunduran ortakların kendileri lehine kullandıkları her türlü banka kaynakları ve her ne altında olursa olsun kendilerine ait yurtiçi ve yurtdışı şirket, finans kuruluşu, off-shore bankalara aktardıkları banka kaynaklarını Hazine alacağı sayılıyor. Ayrıca, bunların eşleri, çocukları, evlatlıkları, diğer kan ve kayın hısımları adına açılmış krediler ile bunlara aktarılan her türlükaynaklar, üçüncü kişilere yapılmış her türlü taşınır ve taşınmaz rehni ve ipotek gibi sınırlı ayni haklar ve bunlardan elde edilen nemalar, bankaların karşılıklı birbirlerine verdikleri krediler, bankaya ve grup şirketlerine yüksek bedelle satılmış tüm mal, hisse vehizmetlerden veya bunlardan ve benzerlerinden elde edilmiş nemalar, yurtdışı banka ve finans kuruluşları ile yapılan inançlı işlemler yoluyla aktarılan her türlü kaynaklar, bankaların off-shore bankalarındaki yargı kararları nedeniyle ödedikleri mevduatları ve off-shore bankalara izinli veya izinsiz aktardıkları off-shore mevduatlar, bankaların yönetim kurulu ve kredi komitesi başkan ve üyeleriyle genel müdür, genel müdür yardımcıları, müdürlerin kendileri, eşleri ve çocukları, evlatlıkları ile bunların kan ve kayınhısımlarına aktarılan her türlü kaynaklar başkaca bir işleme gerek olmaksızın Hazine alacağı sayılacak. Bu hüküm, borsadan hisse alan küçük pay sahibi ortaklar ile yüzde 1´in altında zorunlu hisse alarak yönetiminde ve denetiminde görev alanlardan ´´iyi niyetli olanlar´´ hakkında uygulanmayacak. El konulmuş bankalarla ilgili her türlü davaya adli tatilde de bakılacak. Bu davalarda bilirkişiler resmi kurum ve kuruluşlarda görevyapanlar arasından seçilecek. Duruşmalara 30 günden fazla ara verilemeyecek.
´´İSPAT KÜLFETİ´´
Bankalar Kanunu´na ´´şahsi doğrudan iflas´´ kavramı da yerleştiriliyor. El konulan bankalar tarafından eski yöneticiler ve denetçiler aleyhine açılan davalarda ispat külfeti davalılara ait olacak. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu kararlarına karşı açılan idari davalar ile miktarı 500 milyar lirayı aşan Fon Kurulu kararlarına karşı açılacak idari davalar, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay´da görülecek ve acele işlerden sayılacak. Bu davalarda yürütmenin durdurulması talebinin kabul veya reddi kararına yapılan itirazların karara bağlanmasından önce tarafların istemesi üzerine duruşma yapılmasına karar verilebilecek. Fon alacaklarından, temettü hariç ortaklık haklarıyla yönetim ve denetimi Fon´a intikal eden veya bankacılık işlemleri yapma ve mevduatkabul etme izni BDKK tarafından kaldırılan bankalar iletasfiyeleri Fon eliyle yürütülen bir bankanın hukuken veya fiilen yönetim ve denetimini elinde bulunduran yönetici olsun veya olmasın gerçek kişi ortaklarının bankanın kaynaklarını, emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak kendilerinin veya başkalarının menfaatlerine kullandırmakla bankaya her ne suretle olursa olsun zarara uğratarak kendilerinin veya başkalarının mal varlığının artışına neden olmaları, zimmet olarak kabul edilecek. Bu fiilleri işleyenler hakkında 10 yıldan 20 yıla kadar ağır hapis ve 20 milyar liradan 80 milyar liraya kadar ağır para cezasına hükmedilecek.Ayrıca, meydana gelen zararın Hazine alacağı olarak müteselsilin ödenmesine karar verilecek. Bankacılık işlemi yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan bankalarda bulunan ve doğruluğu hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde kanıtlanan tasarruf mevduatı niteliğine haiz hesaplar, Fon tarafından ödenecek. Böylece, sahte ve gerçeğe aykırı şekilde oluşturulan belgelere dayalı olarak haksız olarak Fon´dan para alınmasının önüne geçiliyor. Banka tarafından beyan edilen mevduat tutarı ile Fon tarafından tespit edilen mevduat tutarı arasında bir fark bulunması halinde, bu fark nispetinde kimlere ve hangi tür mal ve hak alacaklara tedbir konulacağı da ayrıca belirtiliyor. Tedbire ilişkin talepler, hakim veya mahkeme tarafından evrak üzerinde yapılacak inceleme sonucunda derhal ve 24 saat içinde sonuçlandırılacak. Gecikmesinde sakınca görülen hallerde, cumhuriyet başsavcılıkları da hak ve alacakların dondurulmasına karar verebilecek. Cumhuriyet başsavcılıkları bu kararı en geç 24 saat içinde sulh ceza hakimine bildirecek. Hakim en geç 24 saat içinde kararı onaylayıp onaylamamaya karar verecek. Cumhuriyet savcılarının kovuşturma ve soruşturmaya yer olmadığına karar vermeleri durumunda fon veya kurul, savcıların bu kararına itirazda bulunabilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleştirilen fiiller nedeniyle TMSF tarafından ödeme yapılmasına veya yapılacak olmasına sebebiyet veren kişiler ile bunların eş ve çocuklarına ait her türlü mal, hak ve alacaklar hakkında da bu hükümler uygulanacak. Bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan bir banka nezdinde tasarruf mevduatı hesabı bulunmamasına rağmen sahteolarak düzenlenen belgeler veya sahte olduğunu bildiği belgeleri ibrazederek veya ettirerek, kendisine veya bir başkasına ödeme yapılmasını hak eden kişilere, fiilleri daha ağır cezayı gerektirmediği takdirde 4yıldan 8 yıla kadar ağır hapis cezası verilecek. Ödeme yapıldıktan sonra bu fiilleri işledikleri ortaya çıkan kişilere bu cezanın yanı sıra ödenen tutarın 10 katı kadar ağır para cezası verilmesi de öngörülüyor. Batık bankalarla ilgili hakim ortaklar ve yöneticilerin ve bunların yakınlarının muvazaalı sözleşmelerine ilişkin geçersizlik öngörülmekte ve iyi niyetli sözleşmenin taraflarının bu durumu ispatlamaları ve ayrıca sözleşme bedelini ödediklerini kanıtlamaları aranacak.
ZAMANAŞIMI 20 YIL
Banka, Fon ve Hazine alacaklarına ilişkin dava ve takiplerde zamanaşımı süresi 20 yıla çıkarılıyor. Hazine alacakları bakımından busürenin başlangıcı, Fon tarafından ödeme yapılmasına veya yapılacak olmasına sebebiyet veren kişilerin fiillerinin gerçekleştiği tarih olacak. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte Fon´un taraf olduğu yeniden yapılandırma anlaşmalarında, Fon´un yerine Maliye Bakanlığı veHazine Müsteşarlığı´nın taraf sıfatı kazanacak. Yeniden yapılandırma anlaşmalarıyla ilgili Fon´a ait yetkiler, BDDK´nın ilişkili olduğu Devlet Bakanı, Hazine´den sorumlu Devlet Bakanı ve Maliye Bakanı´nın müştereken belirleyeceği 5 kişiden oluşan geçici komisyon tarafından kullanılacak. Düzenlemenin yürürlüğe girmesinden sonra oluşacak olan Fon Kurulu,geçmişe yönelik işlem ve incelemeleri inceleme yetkisine sahip olacak.
SAVCI VE HAKİMLERİN GÖREV YERİ DEĞİŞMEYECEK
Yapılan değişiklikler, yetkileri kaldırılan, tasfiyeleri Fon eliyle yürütülen bankalarla ilgili olarak halen devam eden soruşturma,kovuşturma ve infazı devam edenler hakkında da uygulanacak. Bu konudaki ceza ve hukuk davalarını kovuşturan, soruşturan ve yürüten cumhuriyet savcıları ile bu davalara bakan hakimlerin, görevleri süresince disiplin nedenleri hariç, meşru mazeretleri ve istemleri olmadıkça 3 yıl süre ile bir başka yere veya göreve atanamayacak. Görev süresi dolanlar da tekrar bu göreve atanabilecek.