Türkiye`nin petrol ve gaz rezervleri
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 07, 2002 11:195dk okuma
PİGM verilerine göre, 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye`de 852.1 milyon ton ham petrol, 14.9 milyar metreküp de doğalgaz rezervi var
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM) verilerine göre, 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye`de 852.1 milyon ton ham petrol, 14.9 milyar metreküp de doğalgaz rezervi var.
Ham petrol rezervlerinin yaklaşık değeri 127 milyar, doğalgaz rezervlerinin yaklaşık değeri ise 1.5 milyar doları buluyor.
PİGM verilerine göre, 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye`de 852 milyon 145 bin 509 ton (5 milyar 771 milyon 996 bin 919 varil) ispatlanmış, muhtemel ve mümkün ham petrol rezervi (kümülatif üretim düştükten sonra kalan rezerv) var. Buna karşın, büyük bölümü çok derinde olan Türkiye`deki kalan petrol yataklarının sadece 41 milyon 6 bin 509 tonu üretilebilir durumda. Bu yatakların büyük bölümü (yüzde 72.06) doğrudan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı`na (TPAO), yüzde 1.29`u ise TPAO`nun ortak olduğu iki şirkete, yüzde 17.93`ü N.V. Turkse Perenco`ya, yüzde 7.58`i Petrom E.M.I.-Dorchester şirketlerine ait bulunuyor.
Son bulunan petrol
Bu arada, en son Diyarbakır`ın Ergani İlçesi Gökiçi köyünde bulunan petrolün gravitesinin 34 olduğu, Arap Light (Hafif Arap petrolü) türündeki petrolün oldukça kaliteli olduğu belirtiliyor.
2550 metrede petrole rastlanan bu kuyuda üretime başlanırken, yetkililer, 4 kilometre ileride bir kuyu daha açılacağını bildirdiler.
Sonuçlar olumlu çıkarsa bölge, TPAO`nun Diyarbakır`daki 7., Türkiye genelindeki 46. petrol sahası olacak.
Buna karşın Türkiye`de 1000 ile 3541 metre arasında yüzlerce kuyuda petrol üretimi yapılıyor. 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye`de 101 petrol sahası var. Bunlardan 24`ünde üretim yapılmıyor. Bu sahalardan 19`unda gravite (petrolün kalitesi gösteren ölçü birimi) 10-20 arasında, 28`inde 20-30 arasında, `ünde 30-40 arasında, halen üretime kapalı olan Gelindere Sahası`nda ise 45 düzeyinde bulunuyor.
Bulunan son petrol 25. sıraya denk kalitede.
Muhtemel ve mümkün rezervler
Buna göre, hiçbir yeni petrol kaynağı bulunmasa bile, yıllık tüketimi 31.3 milyon ton olan Türkiye`nin, mevcut rezervleri üretilebilse, mevcut tüketim miktarıyla 27 yıl, Enerji Bakanlığı`nın tüketim artış hızı hesabıyla 16 yıl yetebilecek durumda.
Enerji Bakanlığı, halen 31.3 milyon ton olan petrol tüketiminin 2010 yılında 49.3 milyon tona, 2020 yılında 69.1 milyon tona yükseleceğini öngörüyor. Buna göre, bakanlık 2002-2010 döneminde yıllık ortalama yüzde 5.2, 2011-2020 döneminde yıllık ortalama yüzde 3.4 artış olacağını hesaplıyor. 2000 yılında 2 milyon 749 bin 105 ton ham petrol üretimi gerçekleştirildi.
Sadece kalan üretilebilir petrol rezervleri dikkate alındığında bile üretim miktarı en az 4 milyon tona çıkarılabilir. Mevcut üretimle üretilebilir rezervler 15 yıl yetiyor. Buna karşın, ABD`nin mevcut üretimi ile rezervleri 10 yılda bitecek. Ayrıca Türkiye`nin topraklarının önemli bir bölümünde araştırma yapılmamış durumunda. Karadeniz, Doğu Akdeniz ve Ege Denizi dibinde önemli miktarlarda ham petrol ve doğalgaz yatakları olduğu öne sürülüyor. Karadeniz dibinde büyük uranyum yatakları bulunduğu iddiaları da var.
Zengin doğalgaz yatakları yok
En son Avustralya petrol ve doğalgaz arama şirketi Amity Oil İnternational Pty. Ltd. ile TPAO`nun birlikte kurduğu Avustralya-Türk Ortak Girişimi tarafından keşfedilen ve ticari doğalgaz üretimine hazır hale getirilen Tekirdağ-Göçerler Doğalgaz Sahası`na karşın Türkiye`de henüz saptanmış zengin doğalgaz yatakları bulunmuyor.
İspatlanmış, muhtemel ve mümkün doğalgaz rezervleri 14 milyar 937 milyon 841 bin 669 metreküp (kümülatif üretim düştükten sonra kalan rezerv) düzeyinde belirlendi. Bu rezervlerin yüzde 77.68`i TPAO`ya ait bulunuyor. Kalan üretilebilir doğalgaz miktarı ise 8 milyar 593 milyon 972 bin 669 metreküp düzeyinde bulunuyor. Bu da Türkiye`nin yıllık 14-15 milyar metreküplük üretiminin yarısından biraz daha fazla bir rakama tekabül ediyor.
Türkiye`nin doğalgaz tüketiminin 2010 yılında 57.7, 2020 yılında ise 87.9 milyar metreküpe ulaşacağı bekleniyor. Türkiye`nin ham petrol ve doğalgaz dışında 2.2 trilyon dolarlık maden zenginliği bulunuyor. Bu miktara ham petrol ve doğalgaz dahil edildiğinde 2.3 trilyon dolara ulaşıyor. Bu zenginliğin dörtte üçü bor, kireç taşı, mermer, linyit, yapı taşları, dolomit ve zeolitten oluşan 7 madene ait durumda. 10 milyar dolardan fazla potansiyele sahip 18 madeni bulunan Türkiye`de en zengin potansiyel 356 milyar dolarla bor, 300 milyar dolarla kireç taşı, 250 milyar dolarla mermerde görülüyor. Türkiye`nin çok zengin linyit kömürü yatakları (234.4 milyar dolarlık) da bulunuyor.
Dünyada doğalgaz ve petrol yatakları
Dünyada 1999 yılı rakamlarıyla ham petrol rezervleri 140.4 milyar ton düzeyinde. Suudi Arabistan`ın rezervleri 36 milyar tonu, Irak`ınki 15.1 milyar tonu, Kuveyt`inki 13.3 milyar tonu buluyor. Dünya doğalgaz rezervleri ise 146.4 trilyon metreküp düzeyinde. Rusya`nın doğalgaz rezervleri 48.4 trilyon metreküpü, İran`nınki ise 23 trilyon metreküpü buluyor. Buna göre, dünya ham petrol rezervlerinin dörtte biri Suudi Arabistan`a, dünya doğalgaz yataklarının ise üçte biri Rusya`ya ait durumda. Suudi Arabistan`ın 5.4, Irak`ın 2.3, Kuveyt`in 2, Birleşik Arap Emirlikleri`nin 1.9, İran`ın 1.8, Venezüella`nın 1.6, Rusya`nın 1 trilyon dolarlık ham petrol rezervi, Rusya`nın 3.4, İran`ın 1.6 trilyon dolarlık doğalgaz rezervi bulunuyor. Üretilebilir rezervler açısından dünyanın belli başlı ham petrol ve doğalgaz ülkeleri şöyle:
Petrol rezervleri
Ülkeler Petrol Rezervi (*) Değeri (**)
1- Suudi Arabistan 36.0 5,386
2- Irak 15.1 2,259
3- Kuveyt 13.3 1,990
4- BAE 12.6 1,885
5- İran 12.3 1,840
6- Venezüella 10.5 1,571
7- Rusya 6.7 1,002
8- Meksika 4.1 613
9- Libya 3.9 583
10-ABD 3.5 524
11-Çin 3.3 494
12-Nijerya 3.1 464
13-Norveç 1.4 209
14-Cezayir 1.2 180
15-Brezilya 1.0 150
Doğalgaz rezervleri
Ülkeler Doğalgaz Rezervi (***) Değeri (****)
1- Rusya 48.4 3,388
2- İran 23.0 1,610
3- Katar 8.5 595
4- BAE 6.0 420
5- Suudi Arabistan 5.8 406
6- ABD 4.7 329
7- Cezayir 4.5 315
8- Venezüella 4.0 280
9- Nijerya 3.5 245
10-Irak 3.1 217
11-Malezya 2.3 161
12-Endonezya 2.1 147
13-Kanada 1.8 126
14-Hollanda 1.8 126
15-Kuveyt 1.5 105
16-Çin 1.4 98
17-Norveç 1.2 84
18-Libya 1.0 70
Ham petrol rezervlerinin yaklaşık değeri 127 milyar, doğalgaz rezervlerinin yaklaşık değeri ise 1.5 milyar doları buluyor.
PİGM verilerine göre, 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye`de 852 milyon 145 bin 509 ton (5 milyar 771 milyon 996 bin 919 varil) ispatlanmış, muhtemel ve mümkün ham petrol rezervi (kümülatif üretim düştükten sonra kalan rezerv) var. Buna karşın, büyük bölümü çok derinde olan Türkiye`deki kalan petrol yataklarının sadece 41 milyon 6 bin 509 tonu üretilebilir durumda. Bu yatakların büyük bölümü (yüzde 72.06) doğrudan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı`na (TPAO), yüzde 1.29`u ise TPAO`nun ortak olduğu iki şirkete, yüzde 17.93`ü N.V. Turkse Perenco`ya, yüzde 7.58`i Petrom E.M.I.-Dorchester şirketlerine ait bulunuyor.
Son bulunan petrol
Bu arada, en son Diyarbakır`ın Ergani İlçesi Gökiçi köyünde bulunan petrolün gravitesinin 34 olduğu, Arap Light (Hafif Arap petrolü) türündeki petrolün oldukça kaliteli olduğu belirtiliyor.
2550 metrede petrole rastlanan bu kuyuda üretime başlanırken, yetkililer, 4 kilometre ileride bir kuyu daha açılacağını bildirdiler.
Sonuçlar olumlu çıkarsa bölge, TPAO`nun Diyarbakır`daki 7., Türkiye genelindeki 46. petrol sahası olacak.
Buna karşın Türkiye`de 1000 ile 3541 metre arasında yüzlerce kuyuda petrol üretimi yapılıyor. 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye`de 101 petrol sahası var. Bunlardan 24`ünde üretim yapılmıyor. Bu sahalardan 19`unda gravite (petrolün kalitesi gösteren ölçü birimi) 10-20 arasında, 28`inde 20-30 arasında, `ünde 30-40 arasında, halen üretime kapalı olan Gelindere Sahası`nda ise 45 düzeyinde bulunuyor.
Bulunan son petrol 25. sıraya denk kalitede.
Muhtemel ve mümkün rezervler
Buna göre, hiçbir yeni petrol kaynağı bulunmasa bile, yıllık tüketimi 31.3 milyon ton olan Türkiye`nin, mevcut rezervleri üretilebilse, mevcut tüketim miktarıyla 27 yıl, Enerji Bakanlığı`nın tüketim artış hızı hesabıyla 16 yıl yetebilecek durumda.
Enerji Bakanlığı, halen 31.3 milyon ton olan petrol tüketiminin 2010 yılında 49.3 milyon tona, 2020 yılında 69.1 milyon tona yükseleceğini öngörüyor. Buna göre, bakanlık 2002-2010 döneminde yıllık ortalama yüzde 5.2, 2011-2020 döneminde yıllık ortalama yüzde 3.4 artış olacağını hesaplıyor. 2000 yılında 2 milyon 749 bin 105 ton ham petrol üretimi gerçekleştirildi.
Sadece kalan üretilebilir petrol rezervleri dikkate alındığında bile üretim miktarı en az 4 milyon tona çıkarılabilir. Mevcut üretimle üretilebilir rezervler 15 yıl yetiyor. Buna karşın, ABD`nin mevcut üretimi ile rezervleri 10 yılda bitecek. Ayrıca Türkiye`nin topraklarının önemli bir bölümünde araştırma yapılmamış durumunda. Karadeniz, Doğu Akdeniz ve Ege Denizi dibinde önemli miktarlarda ham petrol ve doğalgaz yatakları olduğu öne sürülüyor. Karadeniz dibinde büyük uranyum yatakları bulunduğu iddiaları da var.
Zengin doğalgaz yatakları yok
En son Avustralya petrol ve doğalgaz arama şirketi Amity Oil İnternational Pty. Ltd. ile TPAO`nun birlikte kurduğu Avustralya-Türk Ortak Girişimi tarafından keşfedilen ve ticari doğalgaz üretimine hazır hale getirilen Tekirdağ-Göçerler Doğalgaz Sahası`na karşın Türkiye`de henüz saptanmış zengin doğalgaz yatakları bulunmuyor.
İspatlanmış, muhtemel ve mümkün doğalgaz rezervleri 14 milyar 937 milyon 841 bin 669 metreküp (kümülatif üretim düştükten sonra kalan rezerv) düzeyinde belirlendi. Bu rezervlerin yüzde 77.68`i TPAO`ya ait bulunuyor. Kalan üretilebilir doğalgaz miktarı ise 8 milyar 593 milyon 972 bin 669 metreküp düzeyinde bulunuyor. Bu da Türkiye`nin yıllık 14-15 milyar metreküplük üretiminin yarısından biraz daha fazla bir rakama tekabül ediyor.
Türkiye`nin doğalgaz tüketiminin 2010 yılında 57.7, 2020 yılında ise 87.9 milyar metreküpe ulaşacağı bekleniyor. Türkiye`nin ham petrol ve doğalgaz dışında 2.2 trilyon dolarlık maden zenginliği bulunuyor. Bu miktara ham petrol ve doğalgaz dahil edildiğinde 2.3 trilyon dolara ulaşıyor. Bu zenginliğin dörtte üçü bor, kireç taşı, mermer, linyit, yapı taşları, dolomit ve zeolitten oluşan 7 madene ait durumda. 10 milyar dolardan fazla potansiyele sahip 18 madeni bulunan Türkiye`de en zengin potansiyel 356 milyar dolarla bor, 300 milyar dolarla kireç taşı, 250 milyar dolarla mermerde görülüyor. Türkiye`nin çok zengin linyit kömürü yatakları (234.4 milyar dolarlık) da bulunuyor.
Dünyada doğalgaz ve petrol yatakları
Dünyada 1999 yılı rakamlarıyla ham petrol rezervleri 140.4 milyar ton düzeyinde. Suudi Arabistan`ın rezervleri 36 milyar tonu, Irak`ınki 15.1 milyar tonu, Kuveyt`inki 13.3 milyar tonu buluyor. Dünya doğalgaz rezervleri ise 146.4 trilyon metreküp düzeyinde. Rusya`nın doğalgaz rezervleri 48.4 trilyon metreküpü, İran`nınki ise 23 trilyon metreküpü buluyor. Buna göre, dünya ham petrol rezervlerinin dörtte biri Suudi Arabistan`a, dünya doğalgaz yataklarının ise üçte biri Rusya`ya ait durumda. Suudi Arabistan`ın 5.4, Irak`ın 2.3, Kuveyt`in 2, Birleşik Arap Emirlikleri`nin 1.9, İran`ın 1.8, Venezüella`nın 1.6, Rusya`nın 1 trilyon dolarlık ham petrol rezervi, Rusya`nın 3.4, İran`ın 1.6 trilyon dolarlık doğalgaz rezervi bulunuyor. Üretilebilir rezervler açısından dünyanın belli başlı ham petrol ve doğalgaz ülkeleri şöyle:
Petrol rezervleri
Ülkeler Petrol Rezervi (*) Değeri (**)
1- Suudi Arabistan 36.0 5,386
2- Irak 15.1 2,259
3- Kuveyt 13.3 1,990
4- BAE 12.6 1,885
5- İran 12.3 1,840
6- Venezüella 10.5 1,571
7- Rusya 6.7 1,002
8- Meksika 4.1 613
9- Libya 3.9 583
10-ABD 3.5 524
11-Çin 3.3 494
12-Nijerya 3.1 464
13-Norveç 1.4 209
14-Cezayir 1.2 180
15-Brezilya 1.0 150
Doğalgaz rezervleri
Ülkeler Doğalgaz Rezervi (***) Değeri (****)
1- Rusya 48.4 3,388
2- İran 23.0 1,610
3- Katar 8.5 595
4- BAE 6.0 420
5- Suudi Arabistan 5.8 406
6- ABD 4.7 329
7- Cezayir 4.5 315
8- Venezüella 4.0 280
9- Nijerya 3.5 245
10-Irak 3.1 217
11-Malezya 2.3 161
12-Endonezya 2.1 147
13-Kanada 1.8 126
14-Hollanda 1.8 126
15-Kuveyt 1.5 105
16-Çin 1.4 98
17-Norveç 1.2 84
18-Libya 1.0 70