Gıdada ‘küresel’ hareketlilik

BİRLEŞMİŞ Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verileri, bazı tarım emtialarındaki yükselişlerin ekim ayında küresel gıda enflasyonunu tetiklediğini ortaya koydu. Önceki aylarda gerileyen küresel gıda fiyatları, Türkiye ile küresel gıda enflasyonu arasındaki makasın iyice açılmasına neden oluyordu. Buna göre, Küresel Gıda Fiyat Endeksi ekimde bir önceki aya göre yüzde 2 artarak 127.4 puana yükseldi. Böylece endeks, bitkisel yağ fiyatlarındaki keskin yükselişin ve çoğu temel gıda maddesinde görülen artışların öncülük etmesiyle son 18 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Endeks yıllık bazda ise yüzde 5.5 artarak Nisan 2023’ten beri en yüksek seviyeye ulaştı. FAO’nun söz konusu gıda endeksi, Ukrayna Savaşı’nın başlamasından sonra Mart 2022’de 160.2 puana ulaşarak rekor kırmıştı.

YAĞ FİYATLARINDA 2 YILIN ZİRVESİ

Bitkisel yağ fiyatlarındaki sert artış, endeksin ekim ayında kaydettiği yıllık yükselişte etkili oldu. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, ekimde ağırlıklı olarak üretimle ilgili endişelerin etkisiyle yükselen palm, soya, ayçiçeği ve kolza yağı fiyatlarıyla yüzde 7.3 artarak son 2 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

Küresel buğday fiyatları, kuzey yarım küredeki başlıca ihracatçı ülkelerde görülen olumsuz hava koşulları, Rusya’daki gayriresmi taban fiyat uygulamasının yeniden başlatılması ve Karadeniz bölgesinde artan gerilimin etkisiyle yükseldi. Bu da tahıl endeksinin artmasına neden oldu. Tahıl Fiyat Endeksi de buğday ve mısır ihracat fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle ekimde önceki aya göre yüzde 0.9 arttı. Şeker Fiyat Endeksi ise uzun süren kurak hava koşullarının ardından Brezilya’da 2024/2025 üretim görünümüne ilişkin devam eden endişelerin etkisiyle yüzde 2.6 arttı.

Aynı dönemde FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi’nin yüzde 1.9 artarak geçen yılın aynı dönemindeki seviyenin yüzde 21.4 üzerine çıkması dikkati çekti. Et Fiyat Endeksi de genel artış eğiliminin aksine zayıf iç ve dış talep ortamında Batı Avrupa’da artan kesim oranlarından kaynaklanan düşük domuz eti fiyatları nedeniyle eylüle göre ekimde yüzde 0.3 azaldı.

TÜRKİYE İLE MAKAS AÇILMIŞTI

Küresel gıda fiyatlarında önceki aylarda görülen düşüşler, Türkiye ile küresel gıda enflasyonu arasındaki makasın açılmasına neden oluyordu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de yurtiçinde gıda enflasyonunun 2020 Ağustos’tan bu yana aralıksız arttığına işaret ediyor. TÜİK’in bu hafta başında açıkladığı ekim ayına ilişkin açıkladığı enflasyon verileri, 2024 Ekim’de gıda fiyatlarının aylık bazda yüzde 4.33, yıllık bazda ise yüzde 45.28 arttığını ortaya koymuştu.

KISA... KISA...

 GAZİ Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla temeli atılan Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları’nın (Kardemir) kuruluşunda görev alan 7 mühendisten biri olan ve 1974’te hayatını kaybeden Hasan Hüsnü Ertuğcu’nun oğlu makine mühendisliğinden emekli Tufan Sesigürgil (77), babasına ithafen demir çelik tesisinin 3 boyutlu modellemesini yaptı. Sesigürgil, 1950’li yıllara ait ABD’de içinden tren rayları geçen kasabanın da modelinin olduğu çalışmasını müzede sergilemek istediğini söyledi.

 ELON Musk’ın üst yöneticisi (CEO) olduğu Tesla’nın hisseleri, ABD’de 5 Kasım’da gerçekleştirilen başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın kazanmasının ardından yükselişe geçti ve Tesla’nın piyasa değeri 1 trilyon dolara ulaştı. Böylece Tesla, dünyanın en değerli şirketleri arasında 9’uncu sırada yer aldı.

 ENERJİ ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, kalıcı yaz saati uygulamasının başladığı Ekim 2016 ile Mart 2024 tarihleri arasında yaklaşık 20 milyar lira karşılığı olan 11.252 milyar kilovatsaat (kWh) enerji tasarrufu sağlandığını bildirdi.

 DÜNYANIN en büyük gıda fuarları arasında gösterilen SIAL 2024 Paris’e katılan Türk firması Pınar, ‘Glutensiz Pizza Tabanı’ ile ‘SIAL Innovation’ ödülünü kazandı. Şirketten yapılan açıklamada, fuarda en çok ilgi gören ürünün Pınar Tahinli Börek olduğu belirtildi.

 YATIRIM teknolojileri alanında faaliyet gösteren ForInvest’in bu yıl ikincisini düzenlediği InvestTech Summit 2024’te, yatırım dünyasındaki güncel eğilimler masaya yatırdı. ForInvest CEO’su Serra Berkol, sektörü şekillendiren son trendleri ‘yatırımın erişilebilir olması ve demokratikleşmesi’, ‘yapay zeka ve otomasyon’ ve ‘gömülü yatırım’ olarak sıraladı.