Yeni formül yüzünden fatura kabarabilir

Enerji Bakanı Hilmi Güler, Rusya`dan alınan doğalgazda üç fiyatın tek fiyat bağlanması ve petrol kökenli üç ürünün fiyatına endekslenmesine dayalı formülü bir başarı olarak sundu. Tek fiyat yeni formül anlaşması yapıldığında doğalgaz fiyatı da 143.44 dolardan 130.63 dolara inmişti. Ancak bu yeni formülün pek de başarılı olmadığı ortaya çıktı. Petrol fiyatları arttıkça, doğalgazın fiyatı da yukarı gitti. Kontrat anlaşmalarında öngörülen miktarlar ve Aralık 2005 eski ve yeni fiyat formülleri dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre Türkiye zararlı çıkıyor. Rusya`dan 2005 yılı eylül ayı itibariyle alınan doğalgaz miktarları ve hangi hattan ne kadar gaz geldiği belli. Ancak yıl sonu itibariyle alım miktarı henüz açıklanmadı. Kış mevsimine girilmiş olması nedeni ile her üç hattan da alımların hızlandığı biliniyor. Aralık sonu itibariyle Türkiye`nin eski ve yeni fiyat formüllerine göre doğalgazın bin metreküpüne ödediği fiyatlar da belli. Mavi Akım`da 63 dolar fark Eğer eski fiyat geçerli olsaydı, Türkiye Turusgaz`dan aldığı doğalgazın bin metreküpüne 255.18 dolar ödeyecekti. Batı`dan aldığı gaza 251.18 dolar, Mavi Akım`dan aldığı gaza da 183.65 dolar ödeyecekti. Oysa petrole endeksli yeni fiyattan aldı. Batı Hattı ve Mavi Akım`a 245.92 dolar, Turusgaz`a 246.92 dolar ödedi. Bu rakamlar kontrat miktarları ile çarpıldığında Batı Hattı ve Turusgaz`ın fiyatında yaklaşık 5-10 dolar arasında bir azalma olduğu halde, Mavi Akım`dan gelen doğalgaz, 63 dolar daha pahalı alındığı için Türkiye toplam ödemede zararlı çıktı. Petrole dayalı fiyatlama, petrol fiyatlarında önümüzdeki dönemde de ciddi bir düşüş beklenmediği, hatta dönem dönem gerileme olsa bile, genelde artış beklendiği için, önümüzdeki yıllarda da Türkiye`nin doğalgaz faturasını, böylece yeni formülün zararını da artırabilecek. Türkiye`nin Batı`dan toplam 14 milyar metreküp gaz alım kontratı var. Battı Hattı`nın fiyatı eski formüle göre 251.18 dolar, Turusgaz`ın ise 255.18 dolar. Ödenmesi gereken toplam para 3 milyar 519 milyon dolar olacaktı. Yeni formülde ödenecek para 3 milyar 442 milyon dolar ve Türkiye 77 milyon dolar kârlı. Ancak Mavi Akım`da durum değişiyor. Buranın anlaşması 8 milyar metreküp. Eski fiyattan (Aralık sonu itibariyle 183.65) alınsaydı 1 milyar 469 milyon dolar ödenecekti. Yeni fiyat ise 245.92 dolar. Bu fiyattan ödenmesi gereken fatura ise 1 milyar 967 milyon dolar. Bu hesaba göre Türkiye 498 milyon dolar zararda. Diğer hattan sağlanan 77 milyon dolarlık avantaj düşüldüğünde bile Türkiye 421 milyon dolar zararda. `En büyük başarımız` Enerji Bakanı Hilmi Güler 2003`te Türkiye`nin Rusya`dan aldığı doğalgaz fiyatlarını üç fiyattan tek fiyata indirilmesini önemli bir başarı olduğunu her fırsatta dile getiriyor. Önceki akşam da CNN Türk`te Güler, en büyük başarılarının Rusya`dan üç ayrı fiyattan alınan gazı tek fiyata bağlamak olduğunu kaydetmişti. 2 - Bakan, Avrupa`da en ucuz doğalgazı biz alıyoruz dedi ama... Pahalı aldığımız ortaya çıktı Enerji Bakanı Hilmi Güler`in her fırsatta Türkiye`nin Avrupa`da en ucuz doğalgazı tükettiğini söylemesine karşılık, Türkiye`ye Rus gazını satan Gazprom`un Başkan Yardımcısı Alexander Medbedev`in açıkladığı fiyat tam tersini ortaya koydu. Medbedev, Türkiye`nin 2006 yılında gazın bin metrekübüne 260 dolar ödeyeceğini açıkladı. Türkiye`nin Rus gazına en fazla ödeme yapan ikinci ülke olduğu anlaşıldı. Bugüne kadar devlet sırrı muamelesi gören doğalgaz fiyatları, Rusya ve Ukrayna arasındaki fiyat anlaşmazlığı krizi sayesinde ortaya çıktı. Ukrayna ve Ermenistan`ın Türkiye`nin doğalgaza bin metreküp için 100 dolar civarında ödeme yaptığı iddiaları kriz sırasında gündeme geldi. Bunun üzerine Medvedev, Moskova`da önceki gün basına yaptığı açıklamada Ukrayna`nın gazın Türkiye`ye 100 dolara satıldığı yönündeki iddiası hayal ürünüdür. Türkiye 2006 yılı için 260 dolar hatta onun da üzerinde fiyat ödeyecek diye konuştu. Türkiye, 2003 yılında Botaş ve Gazprom arasında imzalanan anlaşmayla Rusya`dan üç ayrı fiyata aldığı gazı tek bir fiyatta sabitlemişti. Anlaşmayla birlikte Türkiye`nin Rusya`dan aldığı gaza ödediği fiyatın Avrupa ülkelerinin altına çekildiği açıklamaları sık sık gündeme geldi. Son olarak Rusya, Ukrayna`nın doğalgazını kesince Türkiye`nin etkilenebileceği yorumları üzerine kamuoyuna açıklamalarda Güler, ucuz gaza değindi. CNN Türk`te Manşet programına önceki gün katılan Güler, şunları söyledi: Türkiye aynı doğalgazı üç ayrı fiyattan alıyordu. Biz anlaşmalarla fiyatları sabitledik. Türkiye şu anda Avrupa`nın sanayi ve konutta en ucuz doğalgaz kullanan ülkesi. Bunun üzerine programı sunan Mithat Bereket`in fiyatı açıklaması yönündeki sorusuna Güler, Maalesef bu fiyatı açıklayamam. Çünkü bunlar bizden önce gizli olarak yapılmış. Aslında bende nasıl düşürdüğümüzü ve başarımızı göstermek açısından bu fiyatı açıklamak isterim yanıtını verdi. 105 dolar fark Medvedev`in açıkladığı fiyatla Türkiye`nin doğalgaza en yüksek fiyat veren Romanya`nın ardından ikinci ülke olduğu anlaşıldı. Fiyata AB açısından bakıldığında ise Türkiye`nin en az AB ortalaması kadar fiyat ödediği ortaya çıktı. AB ülkelerinin Rus gazına verdiği fiyat ortalamasının 250-260 dolar olduğu görüldü. Yine AB yerine Batı Avrupa ülkeleri için bakıldığında da farkın 105 dolara çıktığı görülüyor. `Haberler yanıltıcı` Enerji Bakanlığı, Rusya Federasyonu`ndan alınan doğalgazın fiyatıyla ilgili haberlerin yanıltıcı bilgi içerdiğini bildirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı`ndan yapılan yazılı açıklamada, Rusya Federasyonu`ndan alınan doğalgazın fiyatı ile ilgili olarak basında yer alan haberler, yanlış, yanıltıcı bilgi ve değerlendirmeler içermektedir denildi. Bazı basın organlarında bugün yer alan haberlerde, Rusya`dan alınan doğalgazın fiyatına dönük bilgiler yer alıyordu. Fiyat 272 dolar olacak Türkiye`nin 2006 yılında dört ülkeden aldığı gazın ağırlıklı ortalama fiyatı bin metreküp için 272.9 dolar olacak. Gaz ihtiyacının yüzde 65`ini Rusya`dan sağlayan Türkiye, geri kalanını İran ve likit doğalgaz olarak Cezayir ve Nijerya`dan sağlıyor. Reuters`ın haberine göre Rus doğalgazının ocak ayındaki geliş fiyatı 273 - 274 dolar seviyesinde olacak. Rus doğalgazının ağırlıklı ortalaması 2006 geneli için bin metreküp için 262.5 dolar şeklinde gerçekleşecek. İran`dan alınacak doğalgazın fiyatı ise ocak ayında Rus gazına göre daya yüksek fiyatlanacak. İran gazının bin metreküpüne ocak ayında 271.68 dolar ödenecek. Yüzde 32`lik artış Söz konusu fiyatlar doğrultusunda Türkiye`nin gaz faturası 2005 yılına göre yüzde 32.8 oranında artacak. Türkiye`nin doğalgaza 2005 yılında bin ödediği faturanın bin metreküp başına ağırlıklı oratalaması 205.44 dolar oldu. Petrole bağlı bir formül üzerinden hesaplanan doğalgaz fiyatları her çeyrek dönemde yeni baştan belirleniyor. Kış fiyatlarının yüksek olmasıyla birlikte bu yılın temmuz ayından itibaren fiyatlarda düşüş gerçekleşmesi bekleniyor. Botaş verilerine göre Türkiye`nin bu yılki doğalgaz ihtiyacı 29.5 milyar metreküp olarak hesaplanıyor. Rakamın 2007 yılında 31.2 milyar metreküp, 2008 yılında da 33.4 milyar metreküp olması öngörülüyor. Türkiye`nin bu yıl için kontrata bağlanmış doğalgaz arz miktarı ise 35.8 milyar metreküp. Arz miktarı 2007 yılı için 31.2 milyar metreküp, 2008 yılı için de 43.6 milyar metreküp düzeyinde. Aralıktaki faturanın bedeli: 245 dolar! GÜLÇİN ÜSTÜN Ankara Rusya`dan yapılan açıklamanın ardından Türkiye`nin aralık ayında doğalgazın bin metreküpüne 245 dolar verdiğini de ortaya çıktı. Gazprom`un açıklaması, Batı Avrupa ülkelerinin bin metreküpüne 135 dolar ödediği belirtilen gaza geçen ay 245 dolar veren BOTAŞ`ın ticarı sır açıklanıyor tepkisine yol açtı. Botaş yetkilileri ayrıca Gazprom`un fiyat açıklamasının yanlış olduğunu, doğalgaz alım fiyatının petrol fiyatına bağlı olarak değişebileceğini, bu nedenle fiyatı bilmediklerini ileri sürdüler. Yetkililer, Gazprom`un, Türkiye`ye yönelik açıklamasının Ukrayna`yı ikna çabasından kaynaklandığını savundular. Rusya ve Ukrayna fiyatta anlaştılar MOSKOVA A.A Moskova ve Kiev arasındaki doğalgaz krizi, Ukrayna`nın zammı; Rusya`nın da sattığı gazın miktarını düşürmeyi kabul etmesiyle aşıldı. Gazprom ile Ukraynalı Naftogaz arasında varılan beş yıllık anlaşmaya göre Ukrayna, bin metrekübüne 50 dolar ödediği gaza 230 dolar ödemeyi kabul etti. Rusya da Ukrayna`nın daha ucuz Türkmen gazını tüketimine ağırlık verebilmesi için sattığı gazı yıllık 17 milyar metreküpe çekti. Ukrayna, bu ülkelerden 40 milyar metreküp gazı 95 dolara alacak.