Yasa çıkarsa, barter 2 milyar dolara koşacak

MAL ve hizmet bedellerinin yine ‘mal ve hizmet’ olarak ödenmesi anlamına gelen çok taraflı takas işlemi ‘barter’ sistemi yasa bekliyor. Sistem, firmaların finansman sıkıntısına çözüm olacak alternatif ticaret yöntemi olarak öneriliyor.

Türkiye’de önemli iş hacmine sahip barter şirketlerinden biri olan World Barter Genel Müdürü İbrahim İspir, barter sistemini düzenleyen bir yasanın çıkması halinde sektörün katlanarak büyüme potansiyeli olduğunu söyledi. İspir, ‘mal ve hizmet bankası’ şeklinde çalışan barter konusunda ABD’de 380 sayfadan oluşan özel bir yasa olmasına karşın, Türkiye’de sistemin Türk Ticaret Yasası kapsamında yürütüldüğünü belirtti. İspir, ‘banka’ işlevi nedeniyle her isteyenin çok düşük sermayelerle barter şirketi kurmasının sistem açısından bir risk olduğuna dikkat çekti. İspir, ‘Bu gibi konularda, kurallar konulması şart’ dedi.

2 MİLYAR DOLARA ULAŞIR:

İspir, Türkiye’de 19 barter şirketinin var olduğunu, ancak bunlardan 7-8 tanesinin faaliyette olduğunu söyledi. Halen 200-250 milyon dolar civarında kayıtlı barter ticareti olduğunu dile getiren İspir, tanıtım ve ilgili yasaların çıkarılması ile bu rakamın yıllık 1-2 milyar dolarlara çok rahat ulaşabileceğini kaydetti. İspir, barter şirketleriyle yapılan ticaret dışında, firma veya kişiler arasında tek taraflı yapılan takas işlemlerinin yıllık hacminin ise 1 milyar doları aştığını belirtti.

ARAZİ AL PAY ÖDE:

Barter sistemiyle likidite sorunun çözülebileceğine dikkat çeken İspir, Türkiye’de 100 yıllık sanayi geçmişi olan gruplar dışında bütün şirketlerde sermaye sorunu olduğunun altını çizdi. İspir, ‘Şirketlerin parası yok ama malları, stokları var. Yatırım yapacak girişimciye diyoruz ki, ‘Fabrika arazisini ben vereyim, çelik konstrüksiyonunu ben yaptırayım. Üretime geçince üretiminin bir kısmını sisteme satarak borcunu öde’. Böylelikle, alternatif bir finans modeli yaratılıyor. Firmalar, reklam için para ayıracağına, ürünlerini sistem içinde satarak stoklarını azaltıyor ve reklam için ayıracağı parayı yatırıma yönlendirebiliyor’ diye konuştu. İspir, sözlerini şöyle sürdürdü:

HERKES KATILABİLİR:

‘Bir ürünü veya arzı olan herkes sisteme katılabilir. Kuaförler, doktorlar, hastaneler, iş yapan herkes. Hatta iş yapmayan sadece gayrimenkulü, arabası olanlar da katılabilir. Yurtdışında şirket barter’ı ve bireysel barter ayrı ayrı yürütülüyor, ancak Türkiye’de henüz şirketler arası barter ağırlıklı. Özellikle medya kuruluşları reklam karşılığında çalışanlarına tatil yaptırma, giysi ve araba alma, spor kulüpleri de futbolculara transfer parası yerine ev, villa, araba verme yoluna gidiyor.’

18 ayda 15 milyon dolara ulaştık

İSTANBUL merkezli World Barter’ın Türk Barter’dan sonra sektörün 2’nci firması olduğunu dile getiren İbrahim İspir, şirketlerinin yaklaşık 18 ay önce faaliyete geçtiğini söylerken, ‘Bu kadar kısa sürede, yıllık 15 milyon dolarlık iş hacmine ulaşmayı başardık. 5 yıl içerisinde halka arz planlıyoruz’ dedi. Sektörün en büyük şirketi olan Türk Barter’in 2 bin, World Barter’ın ise bin üyesi olduğu belirtiliyor.

Davana bakarım, otelinde kalırım

BARTER sistemine dahil olan bir avukat, avukatlık hizmeti karşılığı tercihine göre, 5 yıldızlı otelde tatil yapabiliyor, kuaförde saçını yaptırabiliyor veya tercüme hizmeti alabiliyor. Gayrimenkulu olan bir kişi ise, sisteme gayrimenkulünü arz ederek, ihtiyacı olan diğer mal ve hizmetleri alabiliyor.

Borç kapanır, kayıtdışı önlenir

İBRAHİM İspir, Türkiye’nin borçlarının da uluslararası barter uygulamaları ile kapatılabileceğini ifade etti. İspir, buna karşın Türkiye’nin dış ticaret mevzuatı nedeniyle bazı sorunların oluştuğunu ve bu sorunlar nedeniyle sistemin işleyemediğini kaydetti. İspir, söz konusu mevzuatın daha esnek hale getirilmesi gerektiğini vurguladı. Ankara merkezli ARTS Anatolia Barter’ın Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Erin de, dünyada takas ekonomisinin ekonomideki payının yüzde 45’lere ulaştığına işaret ederek, Türkiye’de ise kayıtdışı ekonominin yüzde 60’a kadar çıktığına dikkat çekti. Erin, barter sisteminin geliştirilmesinin kayıtdışını ekonominin kayda alınmasında önemli yarar sağlayacağını vurguladı. Erin, ‘Kayıtdışının en az yarısı barter ile ekonomik kayıtlara girer’ dedi.

Sisteme şarkıcı konserle futbolcu villayla girdi

İNŞAATTAN turizme, sağlıktan reklama, avukatlık hizmetlerine kadar her alanda uygulanan barter sistemi kapsamına, Haluk Levent, Ege, Ayhan Aşan, Bayhan gibi şarkıcılar da dahil oldu. Bu kişiler, konser veya gösteri karşılığında sistemden alım yapıyor. Öte yandan Siirt JETPA Spor’a, Tanju ve Sergen’in transferi barter yöntemiyle yapılırken, Aziz Yıldırım da futbolculara bu yöntemle 22 villa sattı.

Dünya ticaretinin yüzde 40’ını oluşturuyor

THE Business Trend Analysts’in yaptığı araştırmaya göre, dünya ticaretinin yüzde 40’ı barter sistemiyle yapılıyor. Barter, dünyada, özellikle ABD’de 37 yıldan bu yana uygulanırken, bugün 600 binden fazla kuruluş barter ticareti yapıyor. ABD’de yaklaşık 500 barter firması, tahminen 450 bin üye firmayla yılda 400 milyar dolarlık iç ve dış barter ticareti gerçekleştiriyor. ABD’de barter ticaretinin her yıl yüzde 16 oranında arttığı belirtiliyor. Öte yandan, The Economist dergisi de 2010 yılında dünya ticaretinin yüzde 50’sinin barter sistemiyle yapılacağını iddia ediyor.

Barter’ın şirketler için avantajları

Stok eritme

Atıl kapasiteyi değerlendirme

Yeni pazarlara ulaşma ve yeni müşteriler kazanma

Ücretsiz ve etkin reklam

Üyelerin rekabetin zararlı etkilerinden korunması

Tahsilat riskinin ‘yüzde sıfır’ olması

Faizsiz ürün ve hizmet kredisi

Güvenli ve kolay ihracat

Sistem nasıl çalışıyor?

BARTER sistemi için şirketlerin öncelikle bir barter şirketine üye olması gerekiyor. Üyelik ücretinde sınır yok. Üye firmalara, ‘barter kredisi’ adı altında mal ve hizmet kredisi veriliyor. Barter sisteminin üyeleri, bir mal veya hizmet satın aldıklarında para ve diğer ödeme araçları ile ödeme yapmıyor, onun yerine bedeli karşılığı sisteme borçlanıyor. Borçlanan firma borcunu 10-12 aylık sürede, ürününü diğer bir üye firmaya satarak ödüyor. Bu sürede ödeme yapamaz ise borcunu nakit ödemek durumunda kalıyor. Buna karşılık, barter şirketi de üye firmaların alım-satım işlemlerinden komisyon alıyor. Üyelik konusunda her şirket şartlarını, komisyonlarını kendi belirliyor, ancak Türkiye’de genelde yüzde 2 ila 5 arasında değişen komisyon oranlarıyla çalışılıyor.