Türk çay pazarında koyu rekabet
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 16, 2005 10:27
Çay içmeyince başı ağrıyan bir milletiz. Hangi koşulda olursa olsun bir küçük tüp yeter bize çay demlemek için... Yıllardır devletin ürettiği ve fazla çeşit bilmediğimiz çay, son yıllarda özel firmalar tarafından ciddi yatırımlar yapılan önemli bir sektör haline geldi. Televizyonlar çay reklamlarıyla doldu taştı. Özel bir şirketin yaptırdığı araştırmaya göre 850 milyon doları bulan çay pazarında oyuncu sayısı da her geçen gün artıyor. Tabii bu hesaplamalarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde satılan kaçak çay yok.
Özel sektörün devreye girmesinden önce tekel konumunda olan Çay-Kur yüzde 62`lik pazar payıyla yine sektörün lideri. Yabancı firma Unilever, Lipton ile Türk çay sektöründe güçlü bir oyuncu. Son olarak Deren markasıyla Sabancı Holding`in de bu işe girmesiyle pazar savaşı giderek kızışmaya başladı. Özel şirketlerin pazar payı kavgası, Çay-Kur`u da pazarda daha rekabetçi hale getirecek gibi görünüyor.
Çayın ilk tarımı Çin`de başlamış ve Malezya`da çeşitlenerek, Çinli keşişler ve Avrupalı tüccarlar aracılığıyla dünyaya yayılmış. Dünyadaki çay üretiminin yaklaşık % 97`sini siyah çay oluşturuyor. Türkiye, şu anda dünyanın beşinci büyük çay üreticisi. Diğer ülkeler ise sırasıyla Hindistan, Çin, Sri-Lanka ve Endonezya. Hindistan, Çin ve Sri Lanka yılın her ayı hasat alabiliyor. Oysa Türkiye`de, Karadeniz Bölgesi`nde Batum`dan başlayarak Giresun ve Trabzon`a kadar çok dar bir alanda çay tarımı yapılıyor. Bu üretimden yaz aylarında
4 kere hasat alınıyor. Yani fabrikalar 9 ay boş duruyor, 3-4 ay çalışıyor. Çay tüketiminde ise İrlanda, Kuveyt ve İngiltere`de sonra dördüncü sıradayız.
Sektörde Çay-Kur`un 46 adet yaş çay işleme fabrikası, 3 adet paketleme fabrikası, özel sektörün ise 1`i kooperatif fabrikası olmak üzere, 230 adet yaş çay işleme fabrikası bulunuyor. Çay-Kur`un işleme kapasitesi 6 bin 760 ton/gün, özel sektörün işleme kapasitesi ise tahmini 8 bin 746 ton/gün. Sektörde toplam 15 bin 506 ton/gün işleme kapasitesi mevcut.
Yıllık kişi başına çay tüketim miktarları yüksek olan ilk beş ülke ise şöyle: İrlanda (3.2 kg), Kuveyt (2.5 kg), İngiltere (2.6 kg), Türkiye (2.3 kg), Katar (2.0 kg).
Gökay ÇAKO/ İSTANBUL
--------------------------------------------------------------------------------
LİPTON:POŞET ÇAA TALEP ARTIYOR
Dünyanın en önemli çay üreticilerinden Lipton, Türkiye`de özel çay üreticileri arasında liderliğini koruyor. Her geçen yıl performansını artırıp pazarda daha güçlü hale gelen Lipton`un yeni hedefi bitki ve meyve çayları. Lipton Marka Müdürü Deniz Kalafat Uysal, 1985`te Türkiye`de kurdukları ilk fabrikanın ardından ürettikleri poşet çayla, bir ilke imza attıklarını belirtti. Yaptıkları araştırmalarında Türkiye`de 170 bin ton ve 850 milyon dolarlık bir pazar olduğunu söyleyen Uysal, Lipton`un siyah çay pazarında en büyük özel sektör firması olduğunu kaydetti. 2004 yılında piyasaya sürülen
`Doğu Karadeniz Çayı`nın da katkısıyla başarılı bir yıl geçirdiklerini ve tonaj pazar payını yüzde 11`den 13`e çıkararak pekiştirdiğini belirten Uysal, ` Türkiye`de satılan çayın sadece yüzde 10`u poşet çay. Çayın beşiği İngiltere`de bu rakamlar çok yukarıda. Türkiye`de poşet çaya ilgi giderek artıyor. Geçtiğimiz yıl yüz de 25`lik büyüme yaşandı. Bitki ve meyve çayları pazarı da yüzde 30 büyüdü` dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
10 yeni ürün
Tüketicinin bitki ve meyve çaylarına büyük talep gösterdiğini söyleyen Uysal, `10 ürünlük yeni bir yelpaze sunduk. Bitki ve meyve çaylarında 50 milyon dolarlık bir pazar var. Bu yıl için yüzde 10`luk pazar payı hedefi koyduk. Ancak 2 ayda inanılmaz bir performans yakaladık. Portakal-Limon, Vanilya, Karamel, Naneli Adaçayı gibi sadece bizim ürettiğimiz lezzetler yoğun ilgi gördü. 3 tane olan fabrika sayımızı 4 ya da 5`e çıkartmak istiyoruz` dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
DOĞUŞ ÇAY REKLAMLARIYLA SES GETİRDİ
Sinan Çetin`li reklam kampanyalarıyla büyük ilgi gören Doğuş Çay, `Çay Budur` sloganıyla da tüketicilere güçlü mesajlar vererek çay pazarında önemli pay aldı. İlk fabrikasını 1988 yılında Rize Kavaklı`da açan Doğuş Çay`ın Rize`de 5 adet yaş çay işleme fabrikası bulunuyor. Doğuş Çay Satınalma Müdürü Harika Karakan 2005`te 2 adet yeni fabrikanın üretime başlayıp günlük kapasitelerini ikiye katlayacaklarını ifade etti. Doğuş Çay olarak geçen sene 14 bin ton dökme çay ürettiklerini anlatan Karakan, ` Pazar payımız dökme çay pazarında yüzde 8, poşet çaylarda yüzde 15. En büyük pazar payı, % 62`lik oran ile ÇayKur`un. Özel sektöre baktığımız za=
man ise üretim kapasitesi olarak en yüksek satış ve dağıtım ağı olarak en yaygın Doğuş Çay` diye konuştu.
Marka gücünü artırmak için ilk kampanyanyada `Çay Budur` sloganıyla tüketicinin karşısına çıktıklarını belirten Harika Karakan, son olarak Sinan Çetin ile reklam kampanyamızla bilinirliklerini daha da artırdıklarını vurguladı. Genç kuşağın poşet çaylara yöneldiğini, Uzakdoğu kültürünün ve sporlarının popülerlik kazanmasıyla birlikte yeşil çay, Çin çayı gibi çay çeşitlerini de tercih edildiğini gözlemlediklerin kaydeden Harika Karakan, `İnsanlar fonksiyonel çaylara merak duymaya başladılar. Bitkisel çayların Türkiye`de henüz çok küçük bir pazarı var ve bu yüzden önü çok açık. Türkiye`de bir ilki gerçekleştirerek ilk yeşil çay üretici firması olduk. Sade yeşilçay, limonlu yeşil çay ve bergamotlu yeşilçay olarak 3 yeni çeşit ürün sunduk` dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
SABANCI DEREN`LE LİDERLİĞE OYNAYACAK
Piyale, Saka, Ömür markaları ile gıda sektördeki iddiasını artıran Sabancı Grubu, `Deren` markası ile çay sektörüne girdi. Deren`in 26 çeşidini birden piyasaya süren Sabancı Holding, sektörde kısa sürede liderliğe oynamak için yoğun bir reklam kampanyası başlattı. Deren markasıyla Türk damak tadına uygun tatlar sunmak istediklerini belirten GıdaSA yetkilileri, ` 2004 yılı çay pazarında ülkemizde tüketilen 172 bin 450 ton çayın 165 binini dökme çay oluşturuyor. Yeni trenlere baktığımızda dökme çay pazarı daralıyor. Poşet siyah çay ve bitki çayı her yıl yüzde 15-20 büyümeyle genişliyor` açıklamasında bulundular. Deren`le çay pazarındaki hedeflerinin kısa sürede liderlik koltuğuna oturmak olduğunu söyleyen GıdaSA yetkilileri önümüzdeki 5 yılda her üç tüketiciden birinin Deren`i tercih edeceğine inandıklarını ve 2010 yılı hedeflerinin yüzde 30 pazar payı olduğunu belirttiler. Yatırım maliyeti 5-6 milyon dolar olarak açıklanan Deren çayların tamamı için 3 bin ton 2004 yılı Mayıs ayı mahsulu çay aldı. `İlk yüksek bölge çayı` olarak lanse edilen Deren Türk Harmanı, Giresun`dan Artvin`e kadar çay yetişen yaylalardan sınırlı zamanlarda toplanan çaylardan elde ediliyor.
Özel sektörün devreye girmesinden önce tekel konumunda olan Çay-Kur yüzde 62`lik pazar payıyla yine sektörün lideri. Yabancı firma Unilever, Lipton ile Türk çay sektöründe güçlü bir oyuncu. Son olarak Deren markasıyla Sabancı Holding`in de bu işe girmesiyle pazar savaşı giderek kızışmaya başladı. Özel şirketlerin pazar payı kavgası, Çay-Kur`u da pazarda daha rekabetçi hale getirecek gibi görünüyor.
Çayın ilk tarımı Çin`de başlamış ve Malezya`da çeşitlenerek, Çinli keşişler ve Avrupalı tüccarlar aracılığıyla dünyaya yayılmış. Dünyadaki çay üretiminin yaklaşık % 97`sini siyah çay oluşturuyor. Türkiye, şu anda dünyanın beşinci büyük çay üreticisi. Diğer ülkeler ise sırasıyla Hindistan, Çin, Sri-Lanka ve Endonezya. Hindistan, Çin ve Sri Lanka yılın her ayı hasat alabiliyor. Oysa Türkiye`de, Karadeniz Bölgesi`nde Batum`dan başlayarak Giresun ve Trabzon`a kadar çok dar bir alanda çay tarımı yapılıyor. Bu üretimden yaz aylarında
4 kere hasat alınıyor. Yani fabrikalar 9 ay boş duruyor, 3-4 ay çalışıyor. Çay tüketiminde ise İrlanda, Kuveyt ve İngiltere`de sonra dördüncü sıradayız.
Sektörde Çay-Kur`un 46 adet yaş çay işleme fabrikası, 3 adet paketleme fabrikası, özel sektörün ise 1`i kooperatif fabrikası olmak üzere, 230 adet yaş çay işleme fabrikası bulunuyor. Çay-Kur`un işleme kapasitesi 6 bin 760 ton/gün, özel sektörün işleme kapasitesi ise tahmini 8 bin 746 ton/gün. Sektörde toplam 15 bin 506 ton/gün işleme kapasitesi mevcut.
Yıllık kişi başına çay tüketim miktarları yüksek olan ilk beş ülke ise şöyle: İrlanda (3.2 kg), Kuveyt (2.5 kg), İngiltere (2.6 kg), Türkiye (2.3 kg), Katar (2.0 kg).
Gökay ÇAKO/ İSTANBUL
--------------------------------------------------------------------------------
LİPTON:POŞET ÇAA TALEP ARTIYOR
Dünyanın en önemli çay üreticilerinden Lipton, Türkiye`de özel çay üreticileri arasında liderliğini koruyor. Her geçen yıl performansını artırıp pazarda daha güçlü hale gelen Lipton`un yeni hedefi bitki ve meyve çayları. Lipton Marka Müdürü Deniz Kalafat Uysal, 1985`te Türkiye`de kurdukları ilk fabrikanın ardından ürettikleri poşet çayla, bir ilke imza attıklarını belirtti. Yaptıkları araştırmalarında Türkiye`de 170 bin ton ve 850 milyon dolarlık bir pazar olduğunu söyleyen Uysal, Lipton`un siyah çay pazarında en büyük özel sektör firması olduğunu kaydetti. 2004 yılında piyasaya sürülen
`Doğu Karadeniz Çayı`nın da katkısıyla başarılı bir yıl geçirdiklerini ve tonaj pazar payını yüzde 11`den 13`e çıkararak pekiştirdiğini belirten Uysal, ` Türkiye`de satılan çayın sadece yüzde 10`u poşet çay. Çayın beşiği İngiltere`de bu rakamlar çok yukarıda. Türkiye`de poşet çaya ilgi giderek artıyor. Geçtiğimiz yıl yüz de 25`lik büyüme yaşandı. Bitki ve meyve çayları pazarı da yüzde 30 büyüdü` dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
10 yeni ürün
Tüketicinin bitki ve meyve çaylarına büyük talep gösterdiğini söyleyen Uysal, `10 ürünlük yeni bir yelpaze sunduk. Bitki ve meyve çaylarında 50 milyon dolarlık bir pazar var. Bu yıl için yüzde 10`luk pazar payı hedefi koyduk. Ancak 2 ayda inanılmaz bir performans yakaladık. Portakal-Limon, Vanilya, Karamel, Naneli Adaçayı gibi sadece bizim ürettiğimiz lezzetler yoğun ilgi gördü. 3 tane olan fabrika sayımızı 4 ya da 5`e çıkartmak istiyoruz` dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
DOĞUŞ ÇAY REKLAMLARIYLA SES GETİRDİ
Sinan Çetin`li reklam kampanyalarıyla büyük ilgi gören Doğuş Çay, `Çay Budur` sloganıyla da tüketicilere güçlü mesajlar vererek çay pazarında önemli pay aldı. İlk fabrikasını 1988 yılında Rize Kavaklı`da açan Doğuş Çay`ın Rize`de 5 adet yaş çay işleme fabrikası bulunuyor. Doğuş Çay Satınalma Müdürü Harika Karakan 2005`te 2 adet yeni fabrikanın üretime başlayıp günlük kapasitelerini ikiye katlayacaklarını ifade etti. Doğuş Çay olarak geçen sene 14 bin ton dökme çay ürettiklerini anlatan Karakan, ` Pazar payımız dökme çay pazarında yüzde 8, poşet çaylarda yüzde 15. En büyük pazar payı, % 62`lik oran ile ÇayKur`un. Özel sektöre baktığımız za=
man ise üretim kapasitesi olarak en yüksek satış ve dağıtım ağı olarak en yaygın Doğuş Çay` diye konuştu.
Marka gücünü artırmak için ilk kampanyanyada `Çay Budur` sloganıyla tüketicinin karşısına çıktıklarını belirten Harika Karakan, son olarak Sinan Çetin ile reklam kampanyamızla bilinirliklerini daha da artırdıklarını vurguladı. Genç kuşağın poşet çaylara yöneldiğini, Uzakdoğu kültürünün ve sporlarının popülerlik kazanmasıyla birlikte yeşil çay, Çin çayı gibi çay çeşitlerini de tercih edildiğini gözlemlediklerin kaydeden Harika Karakan, `İnsanlar fonksiyonel çaylara merak duymaya başladılar. Bitkisel çayların Türkiye`de henüz çok küçük bir pazarı var ve bu yüzden önü çok açık. Türkiye`de bir ilki gerçekleştirerek ilk yeşil çay üretici firması olduk. Sade yeşilçay, limonlu yeşil çay ve bergamotlu yeşilçay olarak 3 yeni çeşit ürün sunduk` dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
SABANCI DEREN`LE LİDERLİĞE OYNAYACAK
Piyale, Saka, Ömür markaları ile gıda sektördeki iddiasını artıran Sabancı Grubu, `Deren` markası ile çay sektörüne girdi. Deren`in 26 çeşidini birden piyasaya süren Sabancı Holding, sektörde kısa sürede liderliğe oynamak için yoğun bir reklam kampanyası başlattı. Deren markasıyla Türk damak tadına uygun tatlar sunmak istediklerini belirten GıdaSA yetkilileri, ` 2004 yılı çay pazarında ülkemizde tüketilen 172 bin 450 ton çayın 165 binini dökme çay oluşturuyor. Yeni trenlere baktığımızda dökme çay pazarı daralıyor. Poşet siyah çay ve bitki çayı her yıl yüzde 15-20 büyümeyle genişliyor` açıklamasında bulundular. Deren`le çay pazarındaki hedeflerinin kısa sürede liderlik koltuğuna oturmak olduğunu söyleyen GıdaSA yetkilileri önümüzdeki 5 yılda her üç tüketiciden birinin Deren`i tercih edeceğine inandıklarını ve 2010 yılı hedeflerinin yüzde 30 pazar payı olduğunu belirttiler. Yatırım maliyeti 5-6 milyon dolar olarak açıklanan Deren çayların tamamı için 3 bin ton 2004 yılı Mayıs ayı mahsulu çay aldı. `İlk yüksek bölge çayı` olarak lanse edilen Deren Türk Harmanı, Giresun`dan Artvin`e kadar çay yetişen yaylalardan sınırlı zamanlarda toplanan çaylardan elde ediliyor.