TÜPRAŞ şoku!
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 03, 2006 11:56
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Tüpraş’ın yüzde 51’lik hissesinin blok satışına ilişkin ihale komisyonu kararının yürütmesini durdurdu. Danıştay’ın bu kararı ile Tüpraş’ın 4.140 milyar dolar bedelle Koç-Shell Ortak Girişi Grubu’na satışına ilişkin yapılan tüm işlemler, iptal davası sonuçlanıncaya kadar dondurulmuş oldu. Dava Daireleri Genel Kurulu’nun kararı kesin olduğu için, bu karara itiraz edilemeyecek. Hükümet kanadı ise Danıştay’ın ekonomi piyasalarını altüst eden “yürütmenin durdurulması” kararına karşı formül arıyor.
İKİ SEÇENEK VAR
Danıştay’ın kararı bağlayıcı olduğu için hükümetin, “yürütmenin durdurulması” kararını yerine getirmesi gerekiyor. Bu durumda Koç-Shell Grubu’nun önünde iki seçenek bulunuyor; ya devir işleminin karşılığında ödediği 4 milyar 140 milyon doların iadesini isteyecek ya da riski göze alarak TÜPRAŞ’ın satış işlemine karşı açılan iptal davasını bekleyecek.
OLASI YARGI VETOSU
TÜPRAŞ’ın satışına ilişkin dava sürecinin, hem hükümet hem de Koç-Shell Grubu tarafından bilindiğini hatırlatan ekonomi ve hukuk çevreleri, devir işlemi ve satış bedelinin, “olası yargı vetosu” riski göze alınarak yapıldığını, tarafların “davanın sonuçlanmasının beklenmesi” konusunda uzlaşabileceklerine dikkat çekiyorlar. Bu olasılık gerçekleşirse, Koç-Shell Grubu’nun ödediği 4.1 milyar dolar geri ödenmeyecek ve Tüpraş’ın satışına ilişkin iptal davasının sonuçlanması beklenecek.
BİRKAÇ OY FARKLA
Kurul, Tüpraş’ın yüzde 51 oranındaki kamu hisselerinin blok satış yoluyla özelleştirmesine ilişkin yapılan ihaleyi sonuçlandıran 12 Eylül 2005 tarihli İhale Komisyonu kararının da yürütmesini durdurdu. 29 üyenin katıldığı toplantıdan çıkan “yürütmeyi durdurma” kararının, birkaç oy farkla alındığı öğrenildi. Danıştay’ın, TÜPRAŞ’ın özelleştirilmesine ilişkin itirazı reddedip, ihale şartnamesi ve ihale komisyonu kararının yürütmesini durdurması, ekonomi ve hukuk çevrelerinde “özelleştirmeye vize, ihale şartnamesine veto” şeklinde yorumlandı. Bu ayrıntı, TÜPRAŞ’ın satışına ilişkin hukuki sıkıntının, özelleştirme kararından değil, ihale usul ve esaslarından kaynaklandığını ortaya koydu. Yürütmeyi durdurma kararının, ihale şartnamesindeki kimi maddelerin Özelleştirme Yasası’na aykırı olduğu gerekçesi ile ihale koşulları, istihdam ve yatırım maddeleri yönünden verildiği öğrenildi.
İPTAL DAVASI
TÜPRAŞ’ın satışına ilişkin yürütmenin durdurulması kararının ardından gözler, iptal istemini karara bağlayacak olan Danıştay 13’üncü Dairesi’ne çevrildi. Yürütmenin durdurulması kararının, ekonomide neden olduğu tahribata dikkat çeken ekonomi ve yargı çevreleri, Petrol-İş Sendikası’nın iptal isteminin, en kısa sürede sonuçlandırılacağı görüşünde birleştiler. Danıştay’a yakın kaynaklar da, iptal davasının bir ay içinde sonuçlanabileceğini bildirdiler. Taraflar, Danıştay 13’üncü Dairesi’nin vereceği karara karşı, Dava Daireleri Kurulu’na itiraz edebilecekler.
DAVA GEREKÇELERİ
TÜPRAŞ ihalesinin iptaline ilişkin açtıkları davanın gerekçelerini anlatan Petrol - İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, “İhale şartnamesinde, yatırım, üretim ve istihdam şartı yoktu. Satıştan önce ödemenin nasıl yapılacağı netlik kazanmalıydı. Ancak, ödemenin nasıl yapılacağı belirlenmeden satış yapıldı. Bir önceki TÜPRAŞ ihalesinin iptal gerekçeleri arasında da bu konu vardı. Koç Grubu’nun peşin ödeme yapması, sonucu değiştirmez. İlk iptalde, mahkeme bunu belirsizlik olarak yorumlamıştı. Aynı gerekçe burada da var” diye konuştu.
SU ANDA BiR iTiRAZ MERCii YOK
Ömer Gören/Avukat:
Dava Daireleri Genel Kurulu yürütmeyi durdurmuş. İdarenin her türlü eylem ve işlemi yargı denetimine dahil. Bundan sonra herhangi bir idari işlem yapılmayacak. Eğer TÜPRAŞ hisseleri devredilmemişse bu hisse devirlerini yapılması mümkün değil. Bu konuda açılmış iptal davası söz konusu değildir. İhalenin şu anda fiili uygulaması hangi aşamada ise dondurulmuş demektir. Bu dondurma işlemi dava sonuna kadar devam edecektir. İdari Davalar Genel Kurulu yürütmeyi durdurduğuna göre bu kararın itiraz merci yok. Bundan sonra davanın esası hakkında karar verilene kadar bu işlemlerin tamamı durdurulmuştur.
TUPRAS’TA iHALE SURECi
13 Ocak 2004: Tatneft - Zorlu Grubu, TÜPRAŞ için düzenlenen ihaleye 1.3 milyar dolarla en yüksek teklifi vererek ihaleyi kazandı.
29 Aralık 2004: Petrol-İş’in açtığı iptal davası Danıştay’ca onaylandı
3 Mart 2005: TÜPRAŞ’ın kamuya ait hisselerinin 14.76’sı İMKB’de yabancı yatırımcılara satıldı. Petrol-İş bunun için de dava açtı.
3 Mayıs 2005: TÜPRAŞ’ın kamuya ait yüzde 51’lik hissesinin satışı için tekrar ihale açıldı
12 Eylül 2005: İhalede en yüksek teklifi veren Koç - Shell Grubu, ihaleyi 4 milyar 140 milyon dolarla kazandı.
26 Ocak 2006: TÜPRAŞ hisselerinin Koç - Shell Grubu’na hisse devri gerçekleşti. ÖİB SUSKUN YÜRÜTMEYİ durdurma kararı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nda (ÖİB) da şok etkisi yarattı. Konuya ilişkin açıklama yapmaktan kaçınan İdare yetkilileri, Danıştay kararının detaylarını ve gerekçelerini görmeleri gerektiğini, ancak o zaman değerlendirme yapabileceklerini aktardı. TÜPRAŞ’ın yüzde 51 oranındaki kamu payının, Koç - Shell ortaklığına devri, 26 Ocak 2006’ta tamamlanmıştı. Koç Grubu, 4 milyar 140 milyon dolarlık ihale bedelini peşin olarak özelleştirme hesaplarına yatırırken, bu miktar, Türkiye tarihinde tek seferde kamuya aktarılan en yüksek para girişi oldu. Karara kar engeli TÜPRAŞ’ın yüzde 64’lük bölümünün satılacağı ilk özelleştirme ihalesinin iptalini de sağlamaları konusunda Petrol-İş Başkanı Mustafa Öztaşkın, “Ülkeye para kazandırmaktan gurur duyuyorum. Ancak, paradan ziyade, TÜPRAŞ özelleştirilmemeli ve toplum yararına hizmet vermeli” dedi. TÜPRAŞ’ın Koç’a devrinin kısa süre önce yapıldığını anımsatan Öztaşkın, “Koç Grubu’na, bedel geri ödenmeli. Devir iptal edilmeli. Satış, artık geçersizdir” dedi. Öztaşkın, Danıştay’ın kararını geçen perşembe günü beklediklerini ancak kötü hava koşulları nedeniyle ilgili dairenin toplanamadığını belirterek, “Yangından mal kaçırır gibi devri yaptılar. Devri yapanlar, bunu önceden düşünecekti. Danıştay’ın kararı zaten geçen hafta bekleniyordu” diye konuştu. Koç Holding: İhale usule uygun olarak yapıldı Koç Holding, ihale ve devir işleminin yasalara uygun olarak yapıldığını açıkladı DanIŞtay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu’nun TÜPRAŞ’ın yüzde 51 oranındaki hissesini Koç - Shell konsorsiyumuna 4 milyar 140 milyon dolar bedelle blok satışına ilişkin ihale komisyonu kararının yürütmesini durdurmasıyla ilgili kendilerine tebliğ edilmiş bir karar olmadığını bildiren Koç Holding, ihale ve devir işleminin usulüne uygun yürütüldüğünü bildirdi. Koç Holding’in İMKB’ye yaptığı açıklamada “Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmelerinden biri olan söz konusu ihale ve devir işlemi usul ve kurallara uygun olarak yürütülmüş, aşamalar tamamlandıktan sonra tarafların edimlerini yerine getirmesiyle devir gerçekleşmiş ve yeni yönetim göreve başlamıştır” dedi. Piyasalarda kalıcı etki beklemiyoruz DURDURMA uygulamalardan yola çıkarsak bu tip kararlar geçmişe yönelik uygulanamıyor. Bu durdurma kararının piyasalara kalıcı bir etkisi olmaz. Böyle bir karar beklemiyorduk. Şu anda Türkiye’de özelleştirme karşıtı bir tutum söz konusu değil. Dolayısıyla piyasaların buna risk usuru olarak bakacağını düşünmüyorum. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na (ÖİB) son üç yılda kaç dava açılmış ve bunun kaçtanesini ÖİB kaybetmiş. Benim bildiğim kadarıyla 60’a yakın davadan kaybedilen 3-5 dava. Dolayısıyla bu tek başına önümüzdeki dönem için bir risk unsuru oluşturmaz. Spesifik bir karar genelleştirmek yanlış olur.
İKİ SEÇENEK VAR
Danıştay’ın kararı bağlayıcı olduğu için hükümetin, “yürütmenin durdurulması” kararını yerine getirmesi gerekiyor. Bu durumda Koç-Shell Grubu’nun önünde iki seçenek bulunuyor; ya devir işleminin karşılığında ödediği 4 milyar 140 milyon doların iadesini isteyecek ya da riski göze alarak TÜPRAŞ’ın satış işlemine karşı açılan iptal davasını bekleyecek.
OLASI YARGI VETOSU
TÜPRAŞ’ın satışına ilişkin dava sürecinin, hem hükümet hem de Koç-Shell Grubu tarafından bilindiğini hatırlatan ekonomi ve hukuk çevreleri, devir işlemi ve satış bedelinin, “olası yargı vetosu” riski göze alınarak yapıldığını, tarafların “davanın sonuçlanmasının beklenmesi” konusunda uzlaşabileceklerine dikkat çekiyorlar. Bu olasılık gerçekleşirse, Koç-Shell Grubu’nun ödediği 4.1 milyar dolar geri ödenmeyecek ve Tüpraş’ın satışına ilişkin iptal davasının sonuçlanması beklenecek.
BİRKAÇ OY FARKLA
Kurul, Tüpraş’ın yüzde 51 oranındaki kamu hisselerinin blok satış yoluyla özelleştirmesine ilişkin yapılan ihaleyi sonuçlandıran 12 Eylül 2005 tarihli İhale Komisyonu kararının da yürütmesini durdurdu. 29 üyenin katıldığı toplantıdan çıkan “yürütmeyi durdurma” kararının, birkaç oy farkla alındığı öğrenildi. Danıştay’ın, TÜPRAŞ’ın özelleştirilmesine ilişkin itirazı reddedip, ihale şartnamesi ve ihale komisyonu kararının yürütmesini durdurması, ekonomi ve hukuk çevrelerinde “özelleştirmeye vize, ihale şartnamesine veto” şeklinde yorumlandı. Bu ayrıntı, TÜPRAŞ’ın satışına ilişkin hukuki sıkıntının, özelleştirme kararından değil, ihale usul ve esaslarından kaynaklandığını ortaya koydu. Yürütmeyi durdurma kararının, ihale şartnamesindeki kimi maddelerin Özelleştirme Yasası’na aykırı olduğu gerekçesi ile ihale koşulları, istihdam ve yatırım maddeleri yönünden verildiği öğrenildi.
İPTAL DAVASI
TÜPRAŞ’ın satışına ilişkin yürütmenin durdurulması kararının ardından gözler, iptal istemini karara bağlayacak olan Danıştay 13’üncü Dairesi’ne çevrildi. Yürütmenin durdurulması kararının, ekonomide neden olduğu tahribata dikkat çeken ekonomi ve yargı çevreleri, Petrol-İş Sendikası’nın iptal isteminin, en kısa sürede sonuçlandırılacağı görüşünde birleştiler. Danıştay’a yakın kaynaklar da, iptal davasının bir ay içinde sonuçlanabileceğini bildirdiler. Taraflar, Danıştay 13’üncü Dairesi’nin vereceği karara karşı, Dava Daireleri Kurulu’na itiraz edebilecekler.
DAVA GEREKÇELERİ
TÜPRAŞ ihalesinin iptaline ilişkin açtıkları davanın gerekçelerini anlatan Petrol - İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, “İhale şartnamesinde, yatırım, üretim ve istihdam şartı yoktu. Satıştan önce ödemenin nasıl yapılacağı netlik kazanmalıydı. Ancak, ödemenin nasıl yapılacağı belirlenmeden satış yapıldı. Bir önceki TÜPRAŞ ihalesinin iptal gerekçeleri arasında da bu konu vardı. Koç Grubu’nun peşin ödeme yapması, sonucu değiştirmez. İlk iptalde, mahkeme bunu belirsizlik olarak yorumlamıştı. Aynı gerekçe burada da var” diye konuştu.
SU ANDA BiR iTiRAZ MERCii YOK
Ömer Gören/Avukat:
Dava Daireleri Genel Kurulu yürütmeyi durdurmuş. İdarenin her türlü eylem ve işlemi yargı denetimine dahil. Bundan sonra herhangi bir idari işlem yapılmayacak. Eğer TÜPRAŞ hisseleri devredilmemişse bu hisse devirlerini yapılması mümkün değil. Bu konuda açılmış iptal davası söz konusu değildir. İhalenin şu anda fiili uygulaması hangi aşamada ise dondurulmuş demektir. Bu dondurma işlemi dava sonuna kadar devam edecektir. İdari Davalar Genel Kurulu yürütmeyi durdurduğuna göre bu kararın itiraz merci yok. Bundan sonra davanın esası hakkında karar verilene kadar bu işlemlerin tamamı durdurulmuştur.
TUPRAS’TA iHALE SURECi