Oluşturulma Tarihi: Eylül 13, 2005 10:378dk okuma
Aylardır merakla beklenen TÜPRAŞ ihalesi, dün rekor bir fiyatla sonuçlandı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından TÜPRAŞ`taki yüzde 51 kamu payının blok satış ihalesi çerçevesinde yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda en yüksek teklifi 4 milyar 140 milyon dolarla Koç Holding, Aygaz, Opet Petrolcülük, The Shell Company of Turkey ve Shell Overseas Investment BV`den oluşan ortak girişim grubu verdi. Böylece ihale teknik olarak sonuçlanmış oldu.
ZORLU ZORLAYAMADI
Ankara- Bilkent Otel`de yapılan ihale saat 16.00`da başladı. Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı, İhale Komisyonu Başkanı Hasan Köktaş`ın yönettiği ihalede, `elemesiz` yazılı turda en yüksek teklif, 2 milyar 780 milyon dolar olarak açıklandı. Birinci elemeli `yazılı turda` en düşük teklifi veren Zorlu-PKN Orlen SA Ortak Girişim Grubu elendi. Bu turda en yüksek teklif, 3 milyar 25 milyon dolara çıktı. İkinci elemeli `yazılı turda` ise en düşük teklifi veren İtalyan ENI firması elendi. Bu turda en yüksek teklif 3 milyar 225 milyon dolara çıktı. Nihai pazarlık görüşmelerinin elemeli üçüncü ve son `yazılı` turunda en düşük teklifi veren Macar MOL firması da elendi.
AÇIK ARTIRMA 3.36 MİLYAR DOLARLA BAŞLADI
Bunun üzerine Hasan Köktaş, kalan 6 grupla açık artırmaya geçildiğini açıkladı. Bu aşamada başlangıç fiyatı 3 milyar 360 milyon dolar, artırım aralığı ise 20 milyon dolar olarak belirlendi.
Açık artırma OMV firmasıyla başladı. Daha sonra oturma sırasına göre sırasıyla OYAK, Indian Oil-Çalık Ortak Girişim Grubu, Anadolu Ortak Girişim Grubu, Koç-Shell Ortak Girişim Grubu ve Petrol Ofisi-TAC Ortak Girişim Grubu açık artırmayı sürdürdüler.
OYAK, `4 MİLYAR DOLAR` DEDİ
Açık artırma sırasında ilk molayı Petrol Ofisi-TAC kullandı. Firma molanın ardından açık artırmaya devam etti. Fiyat 3 milyar 640 milyon dolara geldiğinde Avusturyalı OMV firması ihaleden çekildiğini açıkladı. OMV`nin ardından Anadolu Ortak Girişim Grubu da 3 milyar 680 milyon dolar seviyesinde ihaleden çekildiğini açıkladı. İhaleden üçüncü çekilen firma ise Petrol Ofisi-TAC oldu. Teklifin 3.9 milyar dolara ulaştığı anda Indian Oil-Çalık Grubu mola hakkını kullandı. OYAK Grubu ise 3 milyar 940 milyon dolar seviyesinde mola aldı. Açık artırmada 4 milyar doları ilk telaffuz eden grup OYAK oldu. Ancak OYAK, fiyat 4 milyar 60 milyon dolara çıktığı anda ihaleden çekildi. İhalenin son bölümünde Indian Oil-Çalık Grubu ve Koç-Shell Grubu arasında kıran kırana bir pazarlık başladı. İhalenin 11`inci sözlü turunda Koç-Shell Ortak Girişim Grubu`nun 4 milyar 140 milyon dolar teklif vermesinin ardından Indian Oil-Çalık Ortak Girişim Grubu, ihaleden çekildiğini açıkladı. Bütün açık artırma boyunca bir kez bile mola almamasıyla dikkat çeken Koç Holding Enerji Grup Başkanı Erol Memioğlu, verdikleri teklifi yineledi. Bu teklifle Türkiye`nin en büyük sanayi kuruluşu TÜPRAŞ Koç Grubu`nun oldu.
Bu fedakarlığı Türkiye`ye inandığımız için yaptıkTÜPRAŞ ihalesini 4 milyar 140 milyon dolarla kazanan Koç-Shell Ortak Girişim Grubu`nda Koç Holding yüzde 80, Shell Co. Türkiye yüzde 0.1, Shell Overseas yüzde 9.9, Opet yüzde 3 ve Aygaz yüzde 7 olarak temsil ediliyor. Buna göre Koç Grubu`nun toplam hissesi yüzde 90, Shell`inki ise yüzde 10 düzeyinde bulunuyor. Koç Enerji Grubu Başkanı Erol Memioğlu, Shell Türkiye Genel Müdürü Canan Ediboğlu ile birlikte gazetecilerin sorularını yanıtladı. Memioğlu, ihale öncesinde Koç topluluğu için pozitif ve negatif yönde değişik görüşler oluştuğunu anımsatarak, `Ama bugünkü sonuç Koç Grubu`nun Türkiye`ye ne kadar inandığının da bir göstergesidir. Bu rakam bir yerde fedakarlıktır da ama bunu eskisinden çok çok daha iyi yerlere getirerek, ülke için de çok yararlı bir kaynak oluşturarak devam ettireceğimize de inancımız sonsuz` diye konuştu. Enerjinin Koç Grubu`nun büyümeyi hedeflediği alanlardan biri olduğunu belirten Memioğlu şöyle konuştu: `Bu da bu alanda attığımız büyük bir adım oldu. Öyle sanıyoruz ki gerisi, devamları da gelecektir. Amacımız mevcudu daha da büyütmek. Tüm Akdeniz bölgesinde büyük bir oyuncu haline getirmek. Zincirde Opet ve Aygaz şirketlerimiz var, bunun gibi başka şirketler de oluşturarak daha büyük bir zincirde bölgesel oyuncu olarak hareket etmek istiyoruz.`
Fiyat üç kat arttı tahminler altüstTÜPRAŞ`ın yüzde 51`lik bölümünün özelleştirilmesi ihalesini kazanan Koç-Shell Ortak Girişim Grubu`nun verdiği 4 milyar 140 milyon dolarlık rakam, şirketin geçen cuma günkü kapanış itibariyle İMKB`de oluşan yaklaşık 4.5 milyar dolarlık toplam piyasa değerine yaklaştı. Şirketin yüzde 51`i için bugün verilen fiyat üzerinden, Merkez Bankası`nın 1.3389 YTL`lik efektif satış kuru kullanılarak yapılan hesaplamada, şirketin toplam piyasa değeri ise yaklaşık 8 milyar 118 milyon doları buluyor. Bu arada TÜPRAŞ`ta ilk ihalenin iptal edilmesi ve ardından Türk ekonomisinde yaşanan gelişmeler, şirkete yaradı. İlk ihalede yüzde 65.76`sı için 1 milyar 302 milyon dolar teklif alınan TÜPRAŞ, Danıştay`ın iptalinin ardından bugün ilk ihaledeki değerinin yaklaşık 3.5 katına satıldı.
Küçük yatırımcı yaşadıÖte yandan dünkü ihale sonra oluşan piyasa değeri üzerinden hisse senedi fiyatları hesaplandığında ortaya küçük yatırımcı lehine bir tablo çıkıyor. Buna göre hesaplanan fiyat, şimdiki hisse senedi fiyatından yüzde 80 yüksek. Yani cuma günü oluşan fiyatlar yüzde 80 iskontolu. Bu noktada uzmanlar, TÜPRAŞ tahtası açıldıktan sonra kısa bir süre içinde bu fiyat farkının kapanacağını düşünüyor. Bu arada
Borsa, TÜPRAŞ ihalesinin de etkisiyle dün yeni bir rekora imza attı. Hisse senetleri dün ortalama yüzde 1.58 oranında yükselirken, İMKB Endeksi`nin artışı ise 508 puan oldu.
Endeks dün gün sonunda 32 bin 711 seviyesine ulaşarak bu yılki en yüksek noktayı gördü. Öte yandan TÜPRAŞ`ın, 2004 yılı sonuna göre İMKB`de sağladığı getiri yüzde 89.14`e ulaşmış oldu.
İhaleden notlar...10 KANAL CANLI YAYINLADI:TÜPRAŞ`ın yüzde 51`lik hissesinin satış ihalesi için, şehir dışındaki Ankara Bilkent Oteli seçildi. ÖİB`in, ihaleyi Bilkent Otel`de yapmasının perde arkasında, TÜPRAŞ`ın özelleştirilmesine karşı çıkan eylemcilerden kaçmak olduğu belirtildi.
Jandarma bölgesi olan otelin çevresinde, güvenlik güçlerinin yoğun önlem aldığı, panzerlerle beklediği görüldü. Güvenlik güçleri eylemcilere müdahale gereği duymazken, polis yanlışlıkla biber gazı sıktı. Biber gazından polis, gazeteciler ve jandarma etkilendi ama otelin uzağında duran eylemcilerin etkilenmemesi dikkat çekti. Güvenlik, jandarma, emniyet ve otelin özel güvenlik görevlileri tarafından sağlandı.
Saat 16.00`da başlayan ihaleye, basın mensupları başta olmak üzere yoğun ilginin yaşandığı gözlendi. EPDK, Rekabet Kurulu, Petrol-İş Sendikası temsilcilerinin de ihaleyi izlemek için otele gelmesi dikkat çekti. İhaleyi, 10 televizyon kanalı canlı olarak tüm Türkiye`ye duyurdu.
OTEL PARASINI KİM ÖDEDİ?
İhalede geçen yıl yapılan TÜPRAŞ ihalesini kazanan Zorlu Grubu`nun ilk aşamada elenmesi şaşkınlık yaratırken, Zorlu Grubu`nun geçen yılki fiyatları baz alarak ihaleye hazırlandığı yorumları yapıldı.
Özel bir otel olması nedeniyle, Bilkent Otel`in ücretinin kim tarafından ödendiği merak konusu oldu. Özelleştirme İdaresi, ücreti kendilerinin ödemediğini belirtti. İhaleyi izleyecekler, otele güvenlik nedeniyle mutfağa açılan servis kapısından alındı.
TÜPRAŞ Genel Müdürü Hüsamettin Danış da ihalenin başından sonuna kadar ihaleyi izledi. Danış, ihale sonrasında `Fiyatı nasıl değerlendiriyorsunuz?` sorusuna `Yorum yok` yanıtı verdi.
IMF DE MEMNUN KALDI
TÜPRAŞ`ın yüzde 51`lik satışından elde edilecek gelir, Hazine hesaplarına aktarılarak, borç ödemesinde kullanılacak. TÜPRAŞ İhalesi`nin yüzde 51`lik satış bedeli, Türkiye`de incelemelerde bulunan IMF heyetini memnun etti. IMF, ihale sürecini yakından takip etti.
İhaleyi Koç Grubu`nun kazandığının belli olması üzerine, ihaleden çekilen taraflar Koç Grubu temsilcilerinin yanına giderek tebrik etti.
İhalede büyük bir mücadele sergileyen OYAK Genel Müdürü Coşkun Ulusoy, çekilmelerine yönelik olarak, `Başında mı bıraktık` diye sordu.
POAŞ grubu adına konuşan Doğan Holding CEO`su Tufan Darbaz ise, TÜPRAŞ için 3.8 milyar dolar düşündüklerini söyledi.
İhale sonrası bir açıklama yapan Polonyalı PKN Orlen, ihalede yetersiz kaldıklarını söylerken, Macar MOL Grup ise `Gidici değiliz, kalıcıyız` şeklinde bir açıklama yaptı.
İhale sonrasında, güvenlik güçleri ihaleye katılan grup temsilcilerini, eylemcilerin olduğu yoldan gitmemeleri için uyardı.
Yüzde 50`si peşin olacak Koç-Shell Grubu`nun 4 milyar 140 milyon dolara aldığı TÜPRAŞ ihalesinde, fiyatlar peşin esasına göre verildi. Bedelin en az yüzde 50`si peşin olarak tahsil edilecek. Geri kalan yüzde 50`nin en az yüzde 25`i ilk yıl, geri kalan yüzde 25`i de ikinci yıl ödenebilecek. Ancak, vadeli ödemelerde kalan bedele ABD Dolar`ı üzerinden yıllık yüzde 7 oranında faiz uygulanacak. İhale sonucu öncelikle, Rekabet Kurulu`na sunulacak. Rekabet Kurulu`nun onayının ardından Özelleştirme Yüksek Kurulu`nda imzaya açılacak. ÖYK`nın onayından sonra kazanan grup ile sözleşme imzalanacak. Sözleşmenin imzalanmasının ardından da bedelin yüzde 50`si peşin olarak ödenecek. Ofer Kardeşler`in 750 milyon dolarlık karı Koç-Shell Ortak Girişim Grubu`nun, TÜPRAŞ`ın yüzde 51 oranındaki hissesi için verdiği 4 milyar 140 milyon dolarlık teklif,1 Mart 2005 tarihinde TÜPRAŞ`ın yüzde 14.76`lık hissesini 446 milyon dolara alan İsrail asıllı Sami ve Yuli Ofer`e yaradı. Söz konusu tarihte TÜPRAŞ`ın yüzde 14.76`lık hissesi halka arz edilmiş ve Global Yatırım hisseleri yabancı yatırımcılar adına aldığını açıklamıştı. Daha sonra söz geçen yabancı yatırımcıların Ofer Kardeşler olduğu ileri sürülmüştü. Halka arzın ardından ardından, altı ay gibi kısa bir zaman geçmesine rağmen dünkü ihalede oluşan rekor fiyat Ofer Kardeşler`e yaklaşık 750 milyon dolarlık kar getirdi. Zira, Koç-Shell Grubu`nun TÜPRAŞ`ın yüzde 51`lik hissesine 4 milyar 140 milyon dolarlık teklif vermesiyle birlikte, TÜPRAŞ`ın değeri de 8.1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bu rakam üzerinden yapılan hesapla, Ofer Kardeşler`in şu an ellerinde tuttukları belirtilen hisselerin değeri yaklaşık 1.2 milyar doları buluyor. Dolayısıyla Koç Grubu`nun verdiği fiyat sayesinde İsrailli yatırımcılar altı ayda yaklaşık 750 milyon dolar karı ceplerine koydular. Eylemci: İzlemek hakkımız Albay: TV`den seyredin TÜPRAŞ özelleştirmesini protesto etmek isteyen gruplar, gün boyu Ankara`nın çeşitli yerlerinde gösterilerde bulundu. Özelleştirme İdaresi, eylemcilerden kaçmak için ihaleyi şehrin dışında olan Bilkent Otel`de yaparken, yılmayan eylemciler buraya kadar gelerek gösteri yaptı. Jandarmanın, otelin önüne barikat kurduğunu gören eylemciler, otelin arkasından dolanarak güvenlik güçlerini atlattı. Yaklaşık 500 kişilik TKP`li grup tarafından, `TÜPRAŞ`ı alan da satan da vatan hainidir` sloganları attı. TKP`li bir grup, jandarmaya yaklaşarak, ihaleyi izlemek için izin istedi. Bu arada, jandarma adına konuşan albay ile bir TKP`li arasında ilginç bir diyalog yaşandı: Eylemci: `TC vatandaşı olarak ihaleyi izleme hakkım var.` Albay: `TV`den canlı izleyebilirsiniz. Eylemci: `İçeri girmemizi nasıl engelleyeceksiniz?` Albay: (Kibarca) `Zor kullanarak.` Eylemci: `Zaten TÜPRAŞ da güç kullanılarak satılıyor. Amacımız kapı, pencere kırmak değil. TÜPRAŞ`ı almak isteyenler yüzümüze nasıl bakacak, onu görmek istiyoruz.` Albay: `Biz devletiz, devlet taraf değildir. İzin alırsanız izlersiniz.` Bu diyaloğun arkasından albay eylemcinin elini sıkarak uzaklaştırdı.