Stopajdaki açığa ilaç temettü vergisi

Finansal yatırım araçlarından elde edilen kazançlara uyguladığı yüzde 15 stopajı yüzde 10`a indiren hükümet, açığı küçük yatırımcının elde ettiği temettü gelirinden kapatmaya niyetli.

Daha önce yabancı yatırımcılara sıfırladığı para ve sermaye piyasalarından elde edilen kazançlara uygulanan stopaj oranını, yerli yatırımcılar için de yüzde 10`a çeken Bakanlar Kurulu, küçük yatırımcının temettü gelirinden aldığı yüzde 10`luk vergiyi ise 5 puan artırdı. Buna göre, beyan sınırı 30 bin YTL`ye kadar olan temettü gelirine artık yüzde 10 değil, yüzde 15 stopaj uygulanacak. Yani Kurumlar Vergisi`ni yüzde 20`ye çekerek daha fazla kâr payı dağıtımının önünü açan hükümet, bu kâr payından aldığı stopaj oranını da artırdı.

Yerli yatırımcıların finansal yatırım araçlarından elde ettikleri kazanç ve iratlara uygulanan stopaj oranını yüzde 15`ten yüzde 10`a düşüren Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete`de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yabancı yatırımcıların Türkiye`de finansal araçlardan elde ettikleri kazançlara uygulanan stopajı sıfırlayan ve yerli yatırımcılar için oranı belirleme konusunda Bakanlar Kurulu`na yetki veren kanun 7 Temmuz`da yayımlanmıştı.

Hükümet son dönemde ekonomide yaşanan dalgalanmaya bağlı olarak yıl başından bu yana tüm yatırım araçlarına uygulanan stopaj oranını yabancılar için sıfırlamış, yerliler için yüzde 10`a düşürmeye karar vermişti. 

Mevduat ve repo değişmedi

Kararnameyle, yerli yatırımcıların devlet iç borçlanma senetleri (DİBS), özel sektör tarafından ihraç edilen borçlanma senetleri ile hisse senetlerinden elde edilen gelirler için stopaj 5 puan düşürülerek yüzde 10`a indirildi. Yatırım araçlarından mevduat ve repoda ise yüzde 15`lik stopaj oranında herhangi bir değişiklik bulunmuyor. Aynı kararnamede ile iştirak hisselerinden doğan kazançların dağıtımında uygulanan stopaj oranı da 5 puan artırılarak yüzde 15`e yükseltildi. Bu kararla birlikte yerli yatırımcılara kâr payı dağıtımında uygulanan vergi, beyan olması halinde yüzde 34, beyan olmaması halinde de yüzde 32 olacak. Yabancılar için ise bu oran yüzde 28`den yüzde 32`ye çıkıyor. Bu durumda yerli ve yabancı yatırımcılar arasındaki vergilemede 6 puanlık fark da 2 puana inmiş oluyor. Kârın sermayeye eklenmesi durumunda stopaj uygulanmaması kararı ise aynı şekilde devam ediyor. 

Küçük yatırımcı etkileniyor

İki kurumun birbirine yaptığı temettü ödemelerinde stopaj kesilmeyeceğini belirten Ernst & Young Güneydoğu Avrupa Vergi Bölüm Başkanı Mustafa Çamlıca, Örneğin Koç Holding Arçelik`ten kaynaklanan temettü gelirinden vergi ödemeyecek, ama temettüü geliri 30 bin YTL`nin altında kalan küçük yatırımcı yüzde 15 stopaj ödeyecek diye konuştu. Bu uygulamanın doğrudan küçük yatırımcıyı etkileyeceğini ifade eden Çamlıca, Küçük yatırımcının elde ettiği temettüye ödedediği vergi 5 puan arttı. Yani Kurumlar Vergisi yüzde 20`ye indirilerek dağıtılacak kâr payı oranı arttı. Ama bu kâr payı üzerindeki vergi yükü de arttı açıklamasında bulundu. Bunun da 30 bin YTL olan beyan sınırı altında kalan küçük yatırımcıları etkilediğini vurgulayan Çamlıca, Kanuna göre 30 bin YTL`nin altında temettü geliri elde edenler beyana tabi değil. Yani 30 bin YTL`nin üzerindeki temettü geliri ise beyan edilmek durumunda diye konuştu. Yabancı yatırımcıların bu temettü vergisini ödememek için Türkiye`ye vergi anlaşması olan ülkeler üzerinden gelmeyi tercih edeceklerini ifade eden Çamlıca, Küçük bireysel yatırımcının vergi yükü arttı dedi.

Temettüde rekor kırılmıştı

Hisse senetleri borsada işlem gören şirketlerin 2004 yılı faaliyetlerinden elde ettikleri kârdan yaptıkları nakit temettü (kâr payı) ödemeleri tarihinin en yüksek seviyesi olan 4 milyar 357 milyon YTL`ye ulaştı. Şirketler 2004`te 2003`e ait dağıtılabilir kârlarının 1 milyar 941 milyon YTL`sini nakit temettü olarak dağıtmıştı. Temettü dağıtımında yaşanan yaklaşık yüzde 124`lük artışta ise şirketlerin artan karlarının yanı sıra Sermaye Piyasası Kurulu`nun (SPK) yılbaşında şirketlere getirdiği 2004 yılı faaliyetlerinden elde ettikleri dağıtılabilir karın yüzde 30`unu kar payı (temettü) şeklinde dağıtma zorunluluğu etkili oldu. Bu oran 2003 yılına ilişkin dağıtılabilir karlar için yüzde 20 seviyesindeydi. Şirketlerin 2004 yılı kârları bir önceki seneye göre yüzde 15 artarak toplam 12 milyar 404 milyon YTL`ye çıktı. Hisseleri borsada işlem gören şirketlerin ise yüzde 70`i son iki yılı kârla tamamladı. Şirketler 2004 yılı dağıtılabilir kârlarında ayrıca 532 milyon 167 bin YTL`lik de hisse senedi şeklinde temettü dağıttı. 

Kararname neler getirdi?

* Yerli yatırımcıların DİBS, özel sektör tarafından ihraç edilen borçlanma senetleri ile hisse senetlerinden elde edilen gelirler için stopaj 5 puan düşürülerek yüzde 10`a indirildi.

* Menkul kıymet yatırım fonları ile yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazançları üzerinden borsa yatırım fonları ile konut finansmanı fonları ve varlık finansmanı fonları için sıfır olan stopaj oranı 1 Ekim`den itibaren uygulanacak.

* Dar mükellefiyetler de dahil olmak üzere yıllık veya münferit beyanname ile beyan edilmeyecek menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından doğan kazançlar için verilecek yıllık beyannamede hesaplanacak vergi oranını yüzde 15`ten yüzde 10`a indirdi.

* Mevduat ve repoda yüzde`15 lik stopaj oranında değişiklik yapılmadı.

* İştirak hisselerinden doğan kazançların dağıtımında uygulanan stopaj oranı 5 puan artırılarak yüzde 15`e yükseltildi.

* Kârın sermayeye eklenmesi durumunda stopaj uygulanmaması kararında değişiklik yapılmadı.


Elif Batu Yener / REFERANS GAZETESİ