Oluşturulma Tarihi: Mart 18, 2005 09:47
Güvenli şoför kabinli oto almak için vergi istisnası isteyen taksicilik sektöründe, bir plaka 400 milyar lirayı buluyor. Hiç çalışmadan yıllık 25-30 milyar lira gelir elde eden plaka sahiplerinin vergisi ise 600 milyon lira
Gazetelere verdikleri ilanla, güvenli şoför kabini bulunan otolar alarak araçlarını yenilemek için hükümetten araç fiyatını yüzde 63`üne karşılık gelen ÖTV ve KDV istisnası isteyen taksicilik sektöründe, yüz milyarlarca liralık rant elden ele geziyor. 2002 yılında 100 - 130 milyar lira dolayında olan plaka fiyatı, bugün itibarı ile 400 milyar lirayı bulmuş durumda. Hükümet hiç çalışmadan aylık kazancı 2.5-3 milyar lira olan taksi sahiplerinin isteğini yerine getirirse 25 milyarlık aracı 10 milyar liraya alma imkânı yaratacak.
Özellikle faiz kazancına karşı olan kesimlerin ilgi odağı olan taksi plakaları için en yüksek talep Almanya`da çalışan işçilerden geliyor. Bununla birlikte yüzlerce plakayı ellerinde toplayan `plaka ağaları` da Bağcılar`daki Oto Center`da faaliyet gösteriyor. Kendileri çalışması gereken plaka sahipleri yasaya aykırı olarak plakaları başkalarına kiralayarak rant elde ediyor. İstanbul`da 18 bin dolayında taksi bulunuyor.
Plaka fiyatı ise 400 milyar lira. Devir sırasında değeri 25 - 30 milyar lira olarak gösteriliyor. Bir plaka sahibinin aylık kazancı 1.5 - 2 milyar lira. 1.5 milyar lira sabit kira alan plaka sahibi, kiralayandan yıllık 8 milyar lirada da hava parası alıyor. Plaka sahibi, 2 milyar lira üzerinden anlaşma yaparsa, kiracı yıllık hava parasından kurtuluyor.
Bir başka yöntem de `günlük kiralama` şeklinde. Vardiyalı olarak çalışan iki şoför, plaka sahibine günlük 100 milyon lira veriyor. Bunun üzerinde kalan para ise şoförlerin kazancı oluyor. Bu durumda da plaka sahibinin aylık kazancı 3 milyar lirayı buluyor. Hiç direksiyonun başına geçmeyen bir plaka sahibinin yıllık kazancı 25-30 milyar liranın altına düşmüyor. Aracın yakıt, bakım, hasar ve trafik cezası masraflarını şoförler karşılıyor.
Günlük 100 milyon
Yıldan yıla değeri artan plaka fiyatı bir yana, yıllık kazancı 25 milyar liradan aşağıya düşmeyen plaka sahiplerinin ödedikleri yıllık vergi ise 600 milyon lira dolayında. İstanbul Defterdarlığı`ndan bir yetkili, Şoförler Odası`yla yapılan bir toplantıda, tüm basit usul mükelleflerinin ortalaması olan 590 milyon liranın altında kalmamak üzere yıllık vergi rakamında anlaşıldığını söyledi.
Büyük bir kısmı basit usulde mükellef olan taksi plaka sahipleri, çalıştırdıkları şoförlere günlük 50 milyon liralık fiş yazma limiti uyguluyor. Şoförlerden ayrıca 35 - 40 milyon liralık yakıt gibi gider belgesi isteyen plaka sahipleri yıl sonunu 600 milyon lira vergi ile kapatıyor.
Koruma kabinine evet AB standartlarına hayır
Şule Yücebıyık
Hükümetin, taksisini yenilemek isteyen şoför esnafından ÖTV ve KDV almamasını isteyen TESK Başkanı Derviş Günday, taksilerde AB standartına sıcak bakmıyor.
AB standartlarının taksicilere büyük maddi külfet getireceğini belirten Günday şöyle konuştu: Taksilerin AB standartlarına uygun hale getirilmesi isteniyorsa öncelikle ÖTV ve KDV oranlarının bir defaya mahsus olarak sıfırlanmalı.. Günday`ın verdiği bilgiye göre KDV ve ÖTV`nin alınmaması halinde fiyatı 25 - 30 bin YTL civarında olan standart bir taksi, 10 - 15 bin YTL`ye satın alınabilecek.
Avrupa Birliği`nin benimsediği ulaştırma mevzuatı, kamu taşımacılığına katı hükümler getiriyor. Bu kurallardan bazıları şöyle;
AB, taksicilere neler getiriyor?
Herkes taksi şoförü olamıyor
AB mevzuatı, kamu taşımacılığı yapan kişiler için belirli standartlar öngörüyor. Örneğin, taksi şoförü adaylarının, sadece sürücülük konusundaki becerileri değil eğitimleri, fiziksel ve ruhsal sağlıkları da inceleniyor. Adaylar, özel testlerden sonra lisans alabiliyor, bazı ülkelerde üç yıla varan staj süreleri var.
Plaka devredilemiyor
Avrupa Birliği`nde sürücü olabilmenin yaşı Türkiye`dekiyle aynı. 18 yaşını bitiren herkes taksi şoförü olabiliyor. Sürücülük lisansı olmayan kimse taksi işletemiyor.
Çevreye uyum
Kamu ulaşım araçları, AB`nin çevre mevzuatına uygun davranması şart. Taksiler, kurşunsuz benzin kullanmak zorunda. LPG gibi can güvenliğini tehdit eden yakıt sistemlerine kesinlikle izin verilmiyor.
Emniyet kemeri zorunlu
AB ülkelerinde, taksilerde seyahat eden herkes emniyet kemerini takmak zorunda. Sürücünün herhangi bir istisnası yok. Buna ek olarak 0 - 3 yaş bebekler için özel koltuk ve 12 yaşın altındaki çocuklar için ağırlıklarına ve boylarına uygun kemer kullanma zorunluluğu var.
Kabin zorunlu değil
Koruma kabini standart değil ama birçok AB ülkesinde mevcut. Yine sürücünün can güvenliği için birçok ülkede, ön koltuğa yolcu bindirmeme uygulaması var.