İlaç sektöründe dev birleşme

ABD ilaç sanayiinin en büyük şirketlerinden Pfizer`in, rakibi Pharmacia`yı 60 milyar dolara satın almasıyla yeni bir dev doğdu.

Pfizer ile Pharmacia ortaklığıyla yaratılan şirket, tüm dünyada ecza dolaplarında bulunan, en ço kullanılan ilaçların çoğunun üreticisi haline geldi. Birleşme haberi üzerine, Pfizer şirketinin hisse senedi fiyatı 4,49 dolar (yüzde 13.9 oranında) düşüşle 27.71 dolara gerilerken, Pharmacia`nınki 6.11 dolar (yüzde 18.8 oranında) artışla 38.70 dolara yükseldi.

İlaç şirketleri, bir yandan yeni ilaçlar araştırıp maliyetleri düşürmeye çabalarken, diğer yandan mevcut, daha önce icad edilmiş ilaçların patentsiz versiyonlarının rekabetiyle karşı karşıya bulunuyor.

Dünyanın en büyük ilaç şirketi, birleşmeden önce iktidarsızlık ilacı Viagra, kolesterol düşürücü Lipitor, depresyon tedavisinde kullanılan Zoloft`un üreticisi olarak tanınırken, Pharmacia`nın en önemli ilacı artirit tedavisinde kullanılan Celebrex, kanser ilacı Camptosar.

Pharmacia ayrıca, Rogaine marka saç bakım ürünleri ve Nicorette marka sigara tiryakiliğini terkettirici ürünleriyle de tanınıyor. Pfizer`in reçetesiz satılan ilaçları arasında Listerine marka ağız çalkalama suyu, Rolaids marka tabletleri ile Halls öksürük, boğaz ağrısı giderici pastilleri ve Visine göz damlaları yer alıyor.

Birleşik yeni şirketin toplam yıllık cirosu 48 milyar dolar olacak, araştırma-geliştirme (AR-GE) bütçesi de 7 milyar doları aşacak. Pfizer`in başkanı ve baş yöneticisi Hank McKinnell`ın deyişiyle, ``Pharmacia ile birleşmekle, yeni ilaçların keşfi, geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi becerilerimizin dünya genelinde güçlü olduğunu garantiliyoruz.``

İLAÇ ŞİRKETLERİNE GÜVEN ZAYIFLADI

İlaç şirketleri patentsiz ilaçların yoğun rekabetini tecrübe edip, ABD federal yönetiminin fiyat indirme baskısını yaşarken, birçok ilacın patent süresi de doluyor.

Büyük, tanınmış şirketlerin bile muhasebat skandallarına karışıp, iflasa sürüklenmeleri Amerikan halkının, sıradan yatırımcının sisteme güvenini zayıflattı. Bu nedenle, ABD`de şirketler arasında birleşmeler ve satınalmalar azaldı.

Thomson Financial`ın raporuna göre, Pfizer-Pharmacia birleşmesi şimdiye kadarkinin en büyüğü olsa da, ABD`de yılın ilk yarısındaki şirket birleşmeleri geçen yıla kıyasla yüzde 44 azalışla 206.4 milyar dolara indi.

Viagra`nın başarısıyla 1990`ların sonlarında hisse senetleri değer kazanan Pfizer, kolesterol düşürücü Lipitor ilacının üreticisi Warner-Lambert`i de 2000`de 115 milyar dolara satın almıştı. Pharmacia da İsveçli Pharmacia ve Upjohn şirketinin birleşmesiyle oluşmuştu.

İLAÇ SANAYİİNDE BİRLEŞME BASKISI ARTIYOR

Amerikan ilaç sanayiinde karlar erimeye yüz tutup, tüketicilerin de öfkesi, kızgınlığı artarken, Pfizer-Pharmacia birleşmesi diğer ilaç şirketleri de birleşme baskısını üzerlerinde hissediyor.

Pfizer-Pharmacia`nın ağrıs kesici Celebrex ve onun muadili Bextra`yı ortak pazarlaması karşısında, rakip ürün Vioxx`un üreticisi Merck & Co.`nin karı da azalıyor. Bristol-Myers Squibb ve Schering-Plough şirketi gibileri de özellikle zor durumda, hisse senetleri değer kaybetmeye devam ederse birleşmeye sürüklenebilirler.

Bazı analistlere göre, Bristol-Myers`in kanser ve kalp-damar hastalıkları ilaçlarındaki tecrübesi GlaxoSmithKline`nın enfeksiyon giderici ilaçlardaki tecrübesini tamamlayabilir. Merck ve Schering de, zaten ortaklaşa kolesterol düşürücü ilaç geliştiriyor. Avrupalı Novartis ve Aventis gibi şirketlerin satınalmalar ve birleşmelerle ABD`de yayılmaları bekleniyor.

İlaç şirketlerinin devletler ve sigorta kuruluşlarıyla pazarlık güçleri de düşük. Pfizer ve Pharmacia, birleşik haliyle bile Amerikan ecza pazarının sadece yüzde 13 kadarına hakim. İlaç şirketleri birleştikçe, kendi hayatlarını sürdürebilmek, ayakta kalabilmek için daha fazla çeşit, yeni yeni, türlü ilaca ihtiyaç duyacak. Bu sektörün daha da az sayıda ellerde toplanması tamama erdiğinde, toplam ciro artışı hız kesecek.