Global dalganın faturası 2 trilyon dolar

Para ve sermaye piyasalarında faiz korkusuyla mayıs ayında başlayan dalgalanmanın dünya ekonomisine faturası ağır oldu.

Hisse senetlerine gelen sert satışlarla birlikte dünya borsalarında işlem gören hisse senetlerinin piyasa değerleri mayıs başından bu yana 2 trilyon dolar azaldı.
 
Türkiye borsasını da en ağır şekilde etkileyen küresel türbülansın ana sebebi piyasalardaki yüksek enflasyon-faiz artışı ve düşük büyüme sarmalı. Özellikle petrol ve emtia fiyatlarındaki artışla birlikte gündeme gelen enflasyonist kaygılar, ABD başta olmak üzere Avrupa ve Asya`daki faiz artırım beklentilerini de besliyor.
 
Yüksek faiz ortamının yatırımları engelleyeceği, tüketimi azaltacağı ve dolayısıyla ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyeceği yönündeki `ekonomik doğrular` da ilk etkisini hisse senedi piyasalarından çıkış şeklinde gösteriyor. 

Söz konusu beklentiler birçok borsanın 2006 yılındaki kazançlarının tümünü silerek 2005 yılındaki seviyelerine tekrar gerilemesine neden oldu.
 
Milat 10 mayıs
 
Hisse senedi piyasalarında başlayan gerilemeler için, FED`in faiz artışı yaptığı ve konu ile ilgili açıklamasının da `faiz artışına devam edebileceği` yönünde algılandığı 10 mayıs tarihi başlangıç olarak kabul edilebilir. Bu tarihten hemen önce tarihi zirvesine çok yaklaşan Dow Jones boğa piyasasının tüm nimetlerinden yararlanırken, FED`in faiz açıklaması piyasanın kulağına kar suyu kaçırdı.
 
Global borsalarda alıcılar o tarihten bu yana yerini satıcılara bırakırken, bu satış eğiliminin ne kadar süreceği de belirsizliğini koruyor. Piyasalarda ağırlıklı eğilim, FED`in faiz politikası ile ilgili düşüncesi netleşmeden yeni pozisyonlar alınmaması yönünde.
 
Dow Jones, mayıs ayı ortalarından bu yana yüzde 8.2 değer yitirdi ve 2006 yılındaki tüm primini geri verdi. ABD`de Nasdaq en yüksek noktasını gördüğü 19 nisandan beri yüzde 12.75, S&P 500 ise mayıs zirvesinden yüzde 8 değer kaybetti.
 
Avrupa borsaları yüzde 11 düştü

Geçtiğimiz yılın gözde borsası Nikkei de global satışlara teslim oldu. Dün tarihinin en kötü günlerinden birini yaşayan Nikkei, yüzde 4.14 ile son iki yılın en büyük günlük düşüşünü gerçekleştirdi.
 
Avrupa`da aralarında kıtanın en büyük şirketlerinin bulunduğu FTSEurofirst 300 Endeksi 11 mayıstan bu yana  yüzde 11 düştü.
 
Ortalama değer kaybı 1.9 trilyon dolar
 
Mayıs başında yılın en yüksek seviyesine ulaÅŸan ve içerisinde global ÅŸirketlerin hisselerinin yer aldığı MSCI Dünya Endeksi ise, o tarihten bu yana piyasa deÄŸerinden 1.9 trilyon dolar kaybetti ve endeks yüzde 12 geriledi. Â
 
Dünya piyasalarında esen sert rüzgarlar, gelişmekte olan ülkelere ise fırtına olarak yansıyor. Yatırımcılar her türlü çalkantıda önce gelişmekte olan ülke piyasalarından çıkarken, borsalarda da büyük değer kayıplarına neden oluyorlar.
 
EmergingPortfolio.com`un hesaplamalarına göre, 8 haziranda biten haftaya kadar yatırımcılar üç hafta içerisinde bu piyasalardan 8.5 milyar dolar çektiler. Gelişmekte olan Ülke Borsaları Endeksi 10 mayıstan bu yana yüzde 24 değer yitirdi.
 
Piyasada panik halde satışlar görüldüğüne dikkat çeken uzmanlar, en ufak bir çalkantıda risk almak istemeyen yatırımcıların rotayı hemen terse çevirdiÄŸini kaydediyorlar. Bu tip piyasalardan hemen çıkan yatırımcıların geri dönüşü ise çıkışı kadar çabuk olmuyor.Â
 
Hisse seçimine dikkat
 
Yeni dönemde yatırımcılara bonoyu öneren Banc of America Securities baş stratejisti Tom McManus, Reuters`a yaptığı açıklamada, hisse senedi tercih edeceklerin ise istikrarlı hareket eden, sağlam geliri olan ve global alana yayılmış şirketlere yatırım yapması gerektiğini belirtti.
 
Söz konusu şirketler arasında sayılabilecek Coca Cola, American Express, Wal-Mart, Wells Fargo & Co. gibi firmaların hisseleri, S&P 500 2006 yılındaki kazancını sıfırlamasına karşın, elde ettikleri primi son dönemde korumayı başardı.

Ä°MKB`DE NE OLDU?

İMKB`deki satış dalgası dünya piyasalarından daha önce başladı. Geçtiğimiz yılki yükselişini 2006 yılının sadece ilk iki ayında devam ettirebilen İMKB Ulusal 100 Endeksi, 28 şubat tarihinde ulaştığı 48 bin 192 puan ile tarihi zirvesine ulaştı. Bu tarihten sonra Merkez Bankası`nın yeni başkanının atanması ile ilgili yaşanan sıkıntılı süreç, siyasetin ekonomi gündemindeki yerini artırması, erken seçim söylentileri ve Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili yaşanan tartışmalar endeksin yavaş yavaş kan kaybetmesine neden oldu. 8 mart ve 29 martta 40 bin sınırına yaklaşan borsa, nisan ayındaki toparlanmanın ardından mayısta serbest düşüşe başladı.

Global hareketin iç risklerle birleşmesi İMKB`yi de geçen yılki seviyelere sürükledi.

Desteklerin çalışmadığı ve dolardaki yükselişin de olumsuz etkilediği borsada düşüş 31 bin 557 puana kadar sürdü. Böylece yaklaşık 4.5 ayda görülen kayıp yüzde 34.5`e ulaştı.