Euro günlük hayata girdi
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 01, 2002 13:45
AVRUPA Birliği`ne (AB) üye 15 ülkeden 12`sinde yaşayanlar bu sabah dünya tarihinin en büyük para operasyonuyla uyandı
Alman Markı, Danimarka Kronu, Fransız Frangı gibi para birimleri değişik yöntemlerle imha edilecek. Yalnızca yok edilmesi gereken Alman Markı banknotları üst üste konulduğunda 320 kilometrelik bir yüksekliğe ulaşılıyor.
Para birliğine geçişte gerekli olan bozuk ve kağıt paralar Temmuz 1999`dan bu yana basılıyor. Toplam 49.8 milyar adet madeni para ve 14.5 milyar adet banknot basılacak. 10 milyar adet banknot ulusal para birimlerinin yerine değiştirilmek üzere, geriye kalan 4.5 milyar adet ise rezervler için kullanılacak.
ORTAK PARADAN ÖTEDE BİR ŞEY
AB`ye üye 15 ülkeden 12`sinde 600 milyar dolar değerindeki nakit Euro günlük hayata girdi. Bugünden itibaren 12 ülkenin ekonomisi toplam 7.6 trilyon Euro`luk bir büyüklüğe ulaştı. Böylece Euro, ABD Doları`ndan sonraki en güçlü para birimi oldu.
AVRUPA Birliği`ne (AB) üye 15 ülkeden 12`sinde yaşayanlar bu sabah dünya tarihinin en büyük para operasyonuyla uyandı. Bu sabahtan itibaren 12 Avrupa ülkesinde 600 milyar dolar değerinde Euro tedavüle girdi ve günlük hayatta yerini aldı. Böylece İkinci Dünya Savaşı sonrası rüyası olarak kabul edilen ve Winston Churchill`in dile getirdiği ‘‘Avrupa Birleşik Devletleri’’ne geçiş Euro ile gerçekleşti.
Euro`yu para birimi olarak kabul eden 12 AB ülkesinin 2000 yılı Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) toplamı 6 trilyon 785 milyar 400 milyon dolar düzeyinde bulunuyor. Dolar trilyoneri bu büyük ekonomi bugünden itibaren 7 trilyon 672 milyar 320 milyon Euro`luk bir ekonomi olarak yoluna devam edecek. Bu operasyonla birlikte Euro, ABD Doları`ndan sonra dünyanın ikinci büyük para birimi oldu.
Bugünden itibaren Euro`yu kullanmaya başlayan Avrupa ülkelerinde banka ATM`lerine Euro`lar yatırılırken, fiyat etiketleri, damga pulları, park biletleri ve hatta Monopoli oyunları bile yeniden basıldı. Yüz milyonlarca insan yeni kur hakkında eğitilirken, Avrupa tarihindeki en büyük para değişimine hazır. 303 milyon kişinin yaşadığı Avrupa Birliğine bağlı ülkelerde yasal olarak euro`nun kullanılmaya başlamasıyla, mark, liret, frank, florin ve 8 diğer farklı para birimi artık sadece müzelerin birer parçası olarak kalacak.
‘‘Euro bir para biriminden çok daha fazla bir şey’’ diye konuşan Avrupa Merkez Bankası Başkanı Wim Duisenberg, ‘‘Euro, Avrupa`yı tamamlayan günlük bir sembol olacak’’ dedi. Uluslararası ekonomist Richarda Portes ise ‘‘Dünyanın en zengin 12 ülkesi arasındaki para krallığında euro başlangıcından itibaren dünyanın ikinci en büyük para birimi olacak. İngiltere ve diğer ülkeler de buna dahil olursa euro Amerikan Doları`nın önderliğine belki iki yılda değil ama 12 veya 20 yıl içinde meydan okuyabilir’’ diye konuştu.
Euro yeni yılla birlikte resmi olarak Avusturya, Belçika, Finlandiya, Frnansa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz ve İspanya`da kullanılmaya başladı. Bu ülkelerin para birimleri en geç iki ay içinde tedavülden kalkıyor. Avrupa Birliği üyesi olan İngiltere, Danimarka ve İsveç ise euro`yu kullanmıyor.
Euro, sadece 12 ülkede kullanılmayacak, aynı zamanda 24 ülkenin yasal para birimi olacak. Avrupa`da Andora Krallığı, Karadağ (Montenegro) ve Kosova euro`yu resmi para birimi olarak üstlendiler. Monako, San Marino ve Vatikan`da ise Euro ile doğrudan ödeme yapılabilecek. Yalnızca Avrupa`da değil Fransa`nın deniz aşırı kolonilerinde de Euro kullanılacak
PARALARIN TARİHÇESİ
Frank 641 yaşında anıtlaştı
AVRUPA`nın en eski ulusal para birimlerinden biri olan Fransız Frangı 641 yaşını Aralık ayı başında kutladı ve tedavülden kalkıyor. Fransızlar da bu yüzden para birimlerinin anısına anıt dikecek. Frang`ın Anısını Yaşatma Derneği, anıtı Fransa`nın Kuzeybatısı`ndaki Rouen kentine bağlı Franqueville-Saint-Pierre kasabasına dikecek. Sözkonusu kasabanın adı telaffuza göre Frank Köyü anlamına genliyor. Dernek Başkanı Olivier Bidou Frank`ın iyi ve kötü günlerinde Fransız halkına yoldaşlık ettiğini belirterek aziz hatırasının saygıyla korunması gerektiğini söyledi. Anıtın yapılması için kamu ve özel sektörden bağış toplanacak. Ancak, Frank anıtı için yapılacak bağışların Euro cinsinden olması gerekiyor.
Alman Markı güç sembolüydü
ALMANLAR`ın ekonomideki iddialı konumlarını Mark simgeliyordu. Güçlü mark ise ikinci dünya savaşından sonra 1948`de oluşturulmuştu. Aslında 1870`lerin başından beri var olan Mark 6 farklı sistemin, thalers ve Gulden`in birleşmesiyle oluşmuştu.
Avusturya Şilin`i gitti, geldi, gitti
AVUSTURYA`da 19. Yüzyıla kadar sırasıyla Şilin, Gulden ve Crone kullanıldı. 1938`de Şilin tekrar kabul edildi ancak savaş sırasında reichmark`a geçildi. Savaştan sonra da tekrar Şilin geldi.
Finlandiya Markkası krizlere direndi
FİNLANDİYA Markkası 1860`da kullanılmaya başlandı. İsveç ve Rus para birimlerinin yerine konuldu. Finlandiya ulusal hareketinin en önemli sembolüydü. 1992`deki krizde Finlandiya Merkez Bankası tarafından Mark ile ilişkisi tamamen kesilmişti.
Drahmi bir avuç ok kadar değerliydi
YUNAN Drahmi`sinin tarihi Büyük İskender zamanına kadar gidiyor. Değeri ise ‘‘Bir avuç dolusu ok’’ kadardı. Ancak bugünkü anlamda para birimi olarak 18. Yüzyılın ikinci yarısında Yunanistan`ın bağımsızlığının ardından resmi para birimi olabildi.
Portekiz Esküdosu 90 yaşında öldü
PORTEKİZLİLER 1523`te ilk kez ispanyol bozukluklarını kullanmaya başlamıştı. 1834`te rei`ye geçildi. 1910 devriminden sonra da Esküdo kullanıldı. Bağımsızlık ile gelen Esküdo 90`lı yaşlarını tamalamayamadn tarih oldu.
Liret İtalyanları birleştirmişti
İTALYA birzamanlar birkaç bağımsız bölgeden oluşuyordu ve 19`uncu yüzyılda bütün bu bölgelerde Lira demir paraları kullanılıyordu. Birlikten sonra da ulusal para birimi oldu. Böylece balünmüş İtalya`da bile geçerli olduğu için İtalyan ulusal birliğinin hem maddi hemde manevi sembolüydü.
Belçika Frankı, Fransız modeliydi
Belçika Frankı 1832`de tedavüle çıkmıştı. Bu tarih bağımsızlıktan iki yol sanyrasını göstriyor ve Belçikalılar kendi Frankaları için Fransız Frankı`nı model almışlardı. Bu yüzden orjinal 5 Frank Fransızlardan aynen kopyalanmıştı.
İrlanda Punt`u savaşçı paraydı
İrlandalılar 1928`de bağımsızlıklarından 6 yıl sonra Sterlin yerine Punt (lira)`yı kullanmaya başladı. Adını Punt koymalarının gerekçesi ise Londra Döviz Piyasasında İngiliz Pound`una karşı varlık mücadelesi sembolü oluşuydu.
Hollanda Gulden`i altın gibiydi
13. YÜZYILDAN itibaren Florentine bozuklukları ile başlamıştı. İlk gümüş Gulder`i Beşinci Charles çıkardı. Gulder adı ingilizce de Gulden (altın) anlamından geliyordu.
Lüksemburg iki paralı ülkeydi
Lüksemburg Frankı`nın kökleri Fransız İhtilali`ne uzanıyor. 1842`de Almanya ile gümrük birliği anlaşması imzalandı. 1921`de de Belçika ile aynı imzalar atıldı. Bu yüzden ülkede Belçika Frankı da geçerliydi.
İspanyol Pesetası 1886`dan beri resmi
İspanyol Pesetası da resmi para birimi olarak eskilerden. 1886`da resmen para birimi oldu. Ancak öncesinde de uzun yıllar kullanımdaydı.