Elektrik kesintisinde `sorumlu kim` tartışması

Güncelleme Tarihi:

Elektrik kesintisinde `sorumlu kim` tartışması
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 04, 2006 10:246dk okuma

Geçtiğimiz cumartesi gecesi 13 ilde yaşanan 6 saatlik elektrik kesintisinin yankıları devam ediyor. Enerji Bakanlığı konu hakkında inceleme başlattı. Otoprodüktör tesisleri, kesintiden sorumlu olmadıklarını, Elektrik Mühendisleri Odası ise kesintinin sözleşmeleri Danıştay`da iptal edilen yap - işlet santralleri ile ilgili yasa tasarısının Meclis görüşmelerine rastlamasının tesadüf olmadığını, olayın `eylem gibi` algılanması gerektiğini savunuyor.
Bakan Hilmi Güler`in otoprodüktör tesislerin elektrik vermemesi üzerine arıza çıktığına ilişkin açıklamasına tepki gösteren otoprodüktör tesisleri ucuz tarife uygulanan saatlerde zarar ettiklerini belirtti.
Enerji Bakanlığı, kesintinin maliyetini çıkarmak için çalışma başlattı. Ayrıca tarifeler de gözden geçirilecek. Enerji Bakanlığı yetkilileri, Fiyatları yeniden ayarlayacağız dedi.
Adalet Bakanı Cemil Çiçek Bakanlar Kurulu toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, Enerji Bakanlığı`nın konu ile ilgili çalıştığını belirterek, Geçmişte yaşamadığımız sıkıntıyı maalesef yaşadık dedi.

İhracatçı güç durumda kaldı
Kesinti sanayi kesimini de güç durumda bıraktı. EGE Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Taşkın, cumartesi gecesi teknik bir arıza sonucu meydana gelen elektrik kesintisi nedeniyle özellikle 24 saat kesintisiz üretim yapan sanayicinin zor durumda kaldığını söyledi. Kesintinin cumartesi gecesine denk gelmesini yine de `şans` olarak değerlendiren Taşkın, Özellikle yurtdışına sipariş yetiştirecek ihracatçı firmalarımız büyük ölçüde mağdur dedi.


Elektriğe zam yolda
Enerji Bakanlığı kesintiye neden olan Bursa Santralı`na ve Türkiye geneline ilişkin üretim ve tüketim verilerini çıkardı. Buna göre, 1 Temmuz gecesi santralda 7 saat boyunca elektrik üretimi yapılmadı. Sabah 06.00`da üretim 50 megavatlık artışlarla normal seyrine döndü.
Ancak tek bir santraldaki üretim kesintisi Türkiye genelinde bir saatlik elektrik tüketimini 20 milyon kilovatsaatten 15 milyon kilovatsaate düşürdü. Bölgede ise saat 22.00`a kadar 3 milyon 750 bin kilovatsaat olan elektrik tüketimi önce 630 bin, daha sonra 360 bine kadar kadar indi. Sabah saatlerinde tüketim bin 800 kilovatsaat oldu. Enerji Bakanlığı kesintinin maliyetini ortaya çıkarmak için çalışma başlattı.

Tarife gözden geçirilecek
Bakanlık yetkilileri son iki aydır piyasalarda yaşanan hareketliliğin elektrik maliyetlerine ilişkin öngörülerini de değiştirdiğini kaydetti.
Elektrik fiyatları belirlenirken dikkate alınan doların yıllık ortalama 1.42 YTL olacağı öngörüsü, dövizdeki artış nedeniyle 1.5 YTL olarak revize edildi. Bakanlık yetkilileri, Bu hafta çalışma yapacağız. Fiyatları yeniden ayarlayacağız. Mevcut rakamlarla ne kadar devam edeceğimizi belirleyeceğiz diyerek elektrikte zam sinyali verdi. n GÜLÇİN ÜSTÜN Ankara


`Planlı hareket değil`
Türkiye Konjenarasyon Derneği Başkanı Özkan Ağış`ın konu ile ilgili açıklaması da şöyle: Otoprodüktörle ilgili bir kesinti değildi. Arızayla başladı. Saat 17.00- 22:00 arasında çok yüksek elektrik fiyatları var. Sistemin en çok yüklendiği zaman. Bu yüksek fiyatlarla otoprodüktörler ihtiyaçlarının dışında kalanı sisteme verebiliyorlar.
O fiyat doğalgazın bugünkü yüksek fiyatlarına rağmen kârlılık seviyesinde tutabiliyor. Ama saat 22:00`den sonra gece tarifesi çok düşük. Düşük tarifeyle elektrik satmak istemiyorlar. Normal işletmede de devre dışı kalıyor. Devre dışı kaldıkları karşıladıkları kadar elektirik üretimi de kamu santrallerine biniyor.
Yaz dolayısıyla klimalar aşırı çalışmaya başladı. Yazın neredeyse aralık ayına yakın elektrik çekiliyor. Bakan`ın söylediği `Otoprodüktörler devreden çıkınca, şalter indirince biz zorlanıyoruz` anlamında. Aslında şalter inidirmiyorlar. İhtiyaçları olan elektriği üretmek mecburiyetindeler ama fazlası zararına olduğu için onu vermiyorlar. Olayın şalter indirmeyle, otoprodüktörlerin tavrıyla alakası yok. Ucuz saat uygulamasına 10 dakika kala ortaya çıkması kesinlikle tesadüf. Planlı bir hareket gibi gösterilmek istenmesi iyi niyetli olmayan bir tahmin.


`Zamanlama dikkat çekici, eylem gibi`
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), kesintinin, yap-işlet santrallerine yönelik yargı kararını uygulamamak için hazırlanan yasa tasarısının Meclis`ten geçirildiği güne rastlamasının oldukça dikkat çekici olduğunu açıkladı. Açıklamada şöyle denildi:
Elektrik kesintisi tehdidi ile kamuoyunun hukuksuzluğa razı olması isteniyor. Otoprodüktörlerin, sattıkları elektrik için fiyat artışı talepleri dikkate alındığında bu sistemden çekilişler bir eylem olarak da algılanması gerekir. Elektrik alanının tamamen piyasayla bırakılırsa kâr öncelikli tercihler sonucu Türkiye zorluklarla karşılaşır.


`Uyarmıştık, zararına üretim yapamayız`
BURSA AA
BTSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve BOSEN Enerji Otoprodüktör Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Mahmut Yılmaz, Her doğalgaz zammının ardından, Enerji Bakanlığı`nı defalarca uyardık. Zararına kimse üretim yapmaz dedi. Elektrik arzının, talebi karşılayamadığını belirten Yılmaz, şu görüşleri dile getirdi:
Türkiye, yakın zamanda kısıntılara gitmeye başlayacak. Sayın Bakan diyor ki; `Bize haber vermeden devreden çıktılar.` Her doğalgaz zammının ardından Bakanlığı uyardık. Zararına kimse üretim yapmaz.


`Basit bir arıza değil kesintiye hazır olun`
ANKA
Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı Önder Karaduman, maliyetleri çok yüksek olduğu için üretimi bırakacaklarını belirtti. Karaduman şunları söyledi:
Bakan Güler`in, otoprodüktörlerin haber vermeden şalter indirip kesintiye neden olduğu iddiası doğru değil. Biz fazla elektrik ürettiğimiz zaman devlet bizden 30 kuruşa alıyor. Bakan bunu söylemiyor. Kesinti basit bir trafo arızası sorunu değildi. Herkes elektrik kesintilerine hazır olsun. İki yıldır Enerji Bakanı Güler ve Devlet Bakanı Ali Babacan`ın kapısını aşındırdık. `Türkiye karanlığa gidiyor` dedik. Ciddiye almadılar.


10 Soru 10 Cevap
1 Kesinti nasıl oldu?
1 Temmuz gecesi Saat 20.00`de 1210 megavat üretim yapan Bursa Santralı`nda, 21.00`dan itibaren üretim 3 saat durdu. Gece 01.00`den sonra 1265 megavat üretime çıktı ancak yeniden kesintiye uğradı ve 4 saat durdu.

2 Santraldaki üretim kesintisinin nedeni ne?
Yetkililer, klimalar çalışmaya başladığı için talebin arttığını belirtiyor. Ancak, ucuz tarifeli saatlerde otoprodüktörler üretimi kesince, onların yarattığı boşluğu da santral karşılamak zorunda kaldı. Aşırı yüklenme teknik arıza çıkardı.

3 Otoprodüktör tesis nedir? Kaç tane böyle tesis var?
Özel sektör şirketleri, kendilerine tanınan yasal olanak çerçevesinde, enerjilerini üretebiliyor. Bu şirketlerin kurdukları santrallara otoprodüktör tesis deniliyor. Türkiye`de 178 tane böyle tesis var.

4 Bunlar sadece kendileri için mi üretiyorlar?
Yatırım değeri 6 milyar doları bulan bu tesisler ihtiyaçlarından fazla olan elektriği devlete satıyorlar.

5 Bu santralların üretim kapasiteleri ne kadar?
Toplam üretimin yüzde 17-18`ini karşılıyor. Geçen yıl 28 milyar kilovatsaat elektrik ürettiler. (Türkiye toplamı 161 milyar kilovatt saat.)

6 Otoprodüktörler neden saat 22:00 sonrası elektrik satmak istemiyor?
Bakanlık elektrik kullanımının yoğunlaştığı saatleri dengeleyebilmek için farklı fiyat tarifeleri uyguluyor. Saat 17.00- 22:00 arasında yüksek fiyat uygulanırken saat 22:00`den sonra düşük tarife başlıyor.

7 Tarife ne kadar fark ediyor
Saat 16.00-22.00 arasında elektriği devlete 112 bin lira, 22.00`dan sonra 55 bin lira. Şirketler Doğalgaz alım maliyeti 80-85 YKr. Üzerine devlete ödenen iletim, dağıtım payı, TRT, belediye, enerji fonu, kayıp-kaçak payları ile vergilerin yükü biniyor, zarar ediyoruz diyor.

8 Kesintinin zararı ne kadar oldu?
Toplam zararı henüz tespit edilmedi.

9 Otoprodüktörlerin maliyetlerini etkileyen en önemli girdiler neler?
Bu üreticilerin en büyük girdisi doğalgaz. Doğalgaz fiyatları iki yıl içinde yüzde 54 arttı. Otoprodüktörlerin satış fiyatı değişmedi. 5.5 cent olan kilovattsaatin santral çıkış maliyeti yeni fiyatlarla 7.6 cent`e (dağıtım sistemini kullanma parası kilovattsaat başına 1-1.8 cent) Fiyatları 9 cent`i geçiyor. Devletin sanayiciye elektrik satış fiyatı 8.8 cent.

10 Yap - İşlet santrallerinin durumu ne?
Yap - İşlet sistemi ile yapılan çevrim santralleri toplam üretimin yüzde 25`ini karşılıyorlar. Bunlardan üçünün sözleşmesi Danıştay`da iptal edildi.
Hükümet prensip kararı ile yargı kararını aştı. Geçtiğimiz günlerde de yeni bir yasa çıkararak bu santrallere ait sözleşmelerin niteliğini değiştirdi.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!