Berke Barajı’nın parası küçük yatırımcıdan çıktı
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Eylül 11, 2001 09:033dk okuma
Özkaynaklarıyla Berke Barajı’nı yaptıklarını iddia eden Uzan Grubu’na küçük yatırımcıdan öfke yağdı. Çukurova Elektrik’ten (ÇEAŞ) İmar Bankası ve İmar Off Shore’dan düşük faizli mevduat yaparak Berke’ye kaynak yaratan Uzanlar, grup bankalarından kullandırdıkları fahiş faizli kredilerle Berke’ye finansman sağlarken, küçük yatırımcıyı zarara uğrattı.
Borsa uzmanları, 2001/6 aylıkta -230 trilyon lira özsermaye açığı bulunan ÇEAŞ’ın, bu duruma Berke’yi finanse ettiği için düştüğünü söylediler. Şirketin kendi özkaynağı yokken Berke Barajı’nı nasıl finanse ettiğini Çukurova mağduru yatırımcılar merak ediyor.
Özkaynaklarıyla finanse edildiği iddia edilen Berke Barajı için 1999 yılı sonu itibariyle alınan uzun vadeli kredilerin toplamı 386 milyon dolar. 2000 sonu itibariyle bu tutar 460 milyon dolar. 2001 yılı altı aylık sonuçlarına göre ise İmar Off Shore ve İmar Bankası’ndan olmak üzere 598 trilyon lira uzun vadeli kredi kullanıldı.
Buna karşılık 1999 sonu itibariyle yapılmakta olan yatırımların toplamı 226.3, 2000 sonu itibariyle ise 383.3 , 2001 yılı altı aylıkta 643 trilyon lira oldu. Bu rakamlar da gösteriyor ki, şirketin tek yatırımı olan Berke Barajı şirketin normal faaliyetlerinden elde ettiği kaynaklara ilaveten 500 milyon doları bulan tamamen fahiş faizlerle grup bankalarından sağlanan kredilerle yapıldı.
Bilanço rakamları barajın fahiş faizlerle alınan kredilerle yapıldığını açıkça gösteriyor. Uzanlar grup bankalarından ÇEAŞ’a pahalı kredi verirken yıllık kredi faizini yıllık 13.55 olarak belirlediler.
Usulsüz formüller
Uzanlar bu aşırı yüksek faizlerle yetinmedikleri gibi kur riskini de üzerlerinden atacak bir formül buldular. Bu yönteme göre döviz bazında hesaplanan bu faiz tutarı, hazine bonolarının üç aylık ortalama faizinin 12 puan fazlasına denk gelen tutardan düşük olamayacak. Böylece Uzanlar kendi bankaları üzerindeki TL faizi ve döviz kuru riskini küçük yatırımcının şirketi Çukurova’ya yükledi.
Söz konusu döviz kredisi faiz oranlarıyla ÇEAŞ’a yüklenen faiz tutarı Sermaye Piyasası Kurulu’nun 29/09/2000 X6/145/6 nolu Denetleme Raporu’nda belirtildiğine göre; emsallerinden 11.8 milyon dolar fazla gerçekleşti.
Devletten vergi kaçırıldı
Anılan SPK raporunda küçük yatırımcı açısından zarar doğuran bir diğer unsurun da finansman giderlerinin muhasebeleştirilmesi tekniğinden kaynaklandığı belirtildi. SPK raporuna göre ÇEAŞ’ın finansman gideri 1998 yılında 15 trilyon, 1999 yılında 55 trilyon ve 2000 yılının altı aylığında 36 trilyon lira olup bunların tamamı doğrudan gidere atıldı.
SPK’nın muhasebe ve mali tablo düzenlemelerine göre duran varlık yapımının finansmanında kullanılan kredilerin faizlerinin varlık maliyetlerine yansıtılması gerekiyor. ÇEAŞ’ın Berke Barajı’nın maliyetine yansıtması gerektiği halde doğrudan gidere attığı faizler 1998’de 14.7 trilyon, 1999’da 49,2 trilyon, 2000 yılını altı ayında 32,5 trilyon lira.
Eğer bu fazla finansman giderleri doğrudan gidere atılmayıp baraj maliyetine yansıtılmış olsaydı 1998 yılı bilançosu -8.8 trilyon lira zarar değil, 5.9 trilyon lira kâr, 1999 yılında 25.3 trilyon lira kar, 2000 yılı altı aylıkta da 23.9 trilyon lira kâr görünecekti.
Bu kârlarla şirket küçük yatımcısını ihya ettiği gibi devlete de ciddi bir vergi kazandıracaktı. Bu rakamların SPK raporunun 2000 yılı 6 aylığına göre hesaplandığı göz önüne alındığında devalüasyon sonrası zararın daha büyük olduğu sır değil.
Borsa uzmanları, 2001/6 aylıkta -230 trilyon lira özsermaye açığı bulunan ÇEAŞ’ın, bu duruma Berke’yi finanse ettiği için düştüğünü söylediler. Şirketin kendi özkaynağı yokken Berke Barajı’nı nasıl finanse ettiğini Çukurova mağduru yatırımcılar merak ediyor.
Özkaynaklarıyla finanse edildiği iddia edilen Berke Barajı için 1999 yılı sonu itibariyle alınan uzun vadeli kredilerin toplamı 386 milyon dolar. 2000 sonu itibariyle bu tutar 460 milyon dolar. 2001 yılı altı aylık sonuçlarına göre ise İmar Off Shore ve İmar Bankası’ndan olmak üzere 598 trilyon lira uzun vadeli kredi kullanıldı.
Buna karşılık 1999 sonu itibariyle yapılmakta olan yatırımların toplamı 226.3, 2000 sonu itibariyle ise 383.3 , 2001 yılı altı aylıkta 643 trilyon lira oldu. Bu rakamlar da gösteriyor ki, şirketin tek yatırımı olan Berke Barajı şirketin normal faaliyetlerinden elde ettiği kaynaklara ilaveten 500 milyon doları bulan tamamen fahiş faizlerle grup bankalarından sağlanan kredilerle yapıldı.
Bilanço rakamları barajın fahiş faizlerle alınan kredilerle yapıldığını açıkça gösteriyor. Uzanlar grup bankalarından ÇEAŞ’a pahalı kredi verirken yıllık kredi faizini yıllık 13.55 olarak belirlediler.
Usulsüz formüller
Uzanlar bu aşırı yüksek faizlerle yetinmedikleri gibi kur riskini de üzerlerinden atacak bir formül buldular. Bu yönteme göre döviz bazında hesaplanan bu faiz tutarı, hazine bonolarının üç aylık ortalama faizinin 12 puan fazlasına denk gelen tutardan düşük olamayacak. Böylece Uzanlar kendi bankaları üzerindeki TL faizi ve döviz kuru riskini küçük yatırımcının şirketi Çukurova’ya yükledi.
Söz konusu döviz kredisi faiz oranlarıyla ÇEAŞ’a yüklenen faiz tutarı Sermaye Piyasası Kurulu’nun 29/09/2000 X6/145/6 nolu Denetleme Raporu’nda belirtildiğine göre; emsallerinden 11.8 milyon dolar fazla gerçekleşti.
Devletten vergi kaçırıldı
Anılan SPK raporunda küçük yatırımcı açısından zarar doğuran bir diğer unsurun da finansman giderlerinin muhasebeleştirilmesi tekniğinden kaynaklandığı belirtildi. SPK raporuna göre ÇEAŞ’ın finansman gideri 1998 yılında 15 trilyon, 1999 yılında 55 trilyon ve 2000 yılının altı aylığında 36 trilyon lira olup bunların tamamı doğrudan gidere atıldı.
SPK’nın muhasebe ve mali tablo düzenlemelerine göre duran varlık yapımının finansmanında kullanılan kredilerin faizlerinin varlık maliyetlerine yansıtılması gerekiyor. ÇEAŞ’ın Berke Barajı’nın maliyetine yansıtması gerektiği halde doğrudan gidere attığı faizler 1998’de 14.7 trilyon, 1999’da 49,2 trilyon, 2000 yılını altı ayında 32,5 trilyon lira.
Eğer bu fazla finansman giderleri doğrudan gidere atılmayıp baraj maliyetine yansıtılmış olsaydı 1998 yılı bilançosu -8.8 trilyon lira zarar değil, 5.9 trilyon lira kâr, 1999 yılında 25.3 trilyon lira kar, 2000 yılı altı aylıkta da 23.9 trilyon lira kâr görünecekti.
Bu kârlarla şirket küçük yatımcısını ihya ettiği gibi devlete de ciddi bir vergi kazandıracaktı. Bu rakamların SPK raporunun 2000 yılı 6 aylığına göre hesaplandığı göz önüne alındığında devalüasyon sonrası zararın daha büyük olduğu sır değil.