Azerbaycan petrolünü Türkiye üzerinden dünya piyasasına ulaştırması amaçlanan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı`ndan ilk petrol bugün törenle akacak. Hazar Denizi`nin zengin rezervlerinin, Bakü`deki başlangıç noktasına gelmesi nedeniyle Sengeçal Terminali`nde düzenlenecek törene Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer`in yanı sıra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Saakaşvili de katılacak. BTC, başta Azeri petrolü olmak üzere, bölgede üretilecek yıllık yaklaşık 50 milyon ton hampetrolün, Ceyhan`da inşa edilecek deniz terminali ve buradan da tankerlerle dünya pazarlarına ulaştırılmasını amaçlıyor.
Türkiye kazanacak
BTC hattının uzunluğu, toplam 1,774 kilometreyi buluyor. Boru hattının 440 kilometrelik bölümü Azerbaycan`dan, 260 kilometresi Gürcistan`dan geçiyor. Projenin Türkiye kesimi ise 1,074 kilometreden oluşuyor. Bitiş noktası Adana`nın Ceyhan İlçesi`nde olan proje, Türkiye`nin``dünyanın enerji koridoru`` olma iddiası ile stratejik konumunu güçlendirecek.
BTC hattından petrol akışının ise güzergahtaki ülkelerde boru hattına dönük yapım çalışmalarının tamamlanmasının ardından, 6 ay içinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bir başka deyişle petrol, 6 ay içinde aşama aşama devreye girecek boru hattıyla, bitiş noktası olan Adana`nın Ceyhan İlçesi`ne ulaşacak.
Rusya destek vermiyordu
BTC`nin yaşama geçirilmesi ile Azerbaycan, bağımsızlık öncesi sadece Rusya Federasyonu topraklarından geçerek ve uluslararası piyasa fiyatlarından çok düşük fiyata satabildiği petrolünü, uygun fiyatla ve Rusya`ya bağlı kalmadan satabilme imkanına sahip olacak. Rusya, hem limanları üzerinden sağladığı döviz kazancını sürdürmek hem de Kafkasya ve güney sınırını denetimi altına alarak, bu bölgede yeniden etkinlik alanı oluşturmak için projenin hayata geçmesini önlemek istemişti. Türkiye`nin büyük önem verdiği ve Cumhurbaşkanı düzeyinde temsil edileceği törene, Rusya`nın düşük seviyede katılması bekleniyor.
Boğazları rahatlatacak
lİstanbul ve Çanakkale boğazlarından yılda 5 bin 500 petrol tankeri olmak üzere 50 bin adet ticari gemi geçiyor. BTC Ham Petrol Boru Hattı`nın faaliyete geçmesi ile birlikte dünya günlük petrol tüketiminin yüzde 3.7`sinin taşındığı boğazlar yılda her biri ortalama 150 bin grostonluk 333 tanker gemisinden kurtulacak. Dolayısıyla, BTC Türk boğazlarından petrol trafiğini 50 milyon ton azaltmış olacak.
3.6 milyara mal oldu
1991 yılında Türkiye`nin gündemine gelen dev proje, yaklaşık 3.6 milyar dolara mal oldu. Bunun 1 milyar dolarının konsorsiyum şirketlerinin öz kaynakları, 2.6 milyar dolarının da dış finansman ile karşılandığı belirtiliyor. Şu anda Azeri Güneşli sahasından sadece 140 bin varil/gün gibi bir miktar akıyor. İlk kez Ceyhan’dan petrol aktığı zaman ise miktar 1 milyon varil/güne çıkmayacak. Projede, bundan sonraki aşamalar Batı ve Doğu Azeri sahalarının geliştirilmesi olacak. Batı Azeri’den ilk ham petrol 2006 birinci çeyreğinde akacak, daha sonra da 2007 birinci çeyrekte Doğu Azeri gelecek. Böylece hattın kapasitesi olan günlük 1 milyon varile çıkabilecek.