Güncelleme Tarihi:
Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş TRT Haber'de gündemle ilgili konular hakkında açıklamalarda bulundu.
Bakan Göktaş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2025 yılını Aile Yılı ilan ettiğini hatırlatarak "Gerçekten dün bizler için çok önemli bir gündü. Bu kapsamda hem ailelerimizi hem gençlerimizi destekleyecek çok önemli adımlar atıyoruz. Cumhurbaşkanımız da dün bazı müjdeleri kamuoyuyla paylaştı. Hakikaten hem ailelerden hem kamuoyundan çok ciddi destekler gördük." dedi.
Bakan Göktaş'ın konuşmasından satır başları şöyle:
Biliyorsunuz aile aslında bizim medeniyetimizin yapı taşı. Geçmişten bugüne hala sürdürülen bir aslında çok önemli bir yapı. Kadim bir yapı ve yerine hiçbir şeyi koyamayacağımız çok önemli bir yapı. Ancak günümüzde aile kurumu gerçekten çok büyük tehditler altında. 3 büyük tehditten bahsetmek istiyorum. Öncelikle aileye yönelik ciddi bir itibarsızlaştırma söz konusu. Küresel tehditler, ayrıca bazı dayatmalarla birlikte cinsiyetsizleştirme propagandaları, diğer yandan nüfus odaklı da bazı riskler var biliyorsunuz. Ülkemizde de benzer türlü çalışmalar söz konusu. Özellikle demografik yapımıza yönelik, nüfus yapımıza yönelik önemli tehditler de var. Tabii tüm bunları ele aldığımızda aslında aileyi merkeze alan bir çalışma ihtiyacı doğdu.
78. Genel Kurul'da Cumhurbaşkanımız Birleşmiş Milletler kürsüsünde ailemiz istikbalimiz diyerek aileyi ailenin önemine tüm dünyaya haykıran tek lider oldu ve onu yansıttı. Aile küçük bir toplumdur. Toplumda büyük bir ailedir dedi. Şimdi baktığımız zaman gerçekten aslında benzer kaygılar dünyada da var. Şimdi aile bizim toplumumuzun temel yapısı. Fakat belli tehditlerle de olduğunu görünce ailelerimize yönelik önemli adımlar atmamız gerektiğini biz biliyoruz. Cumhurbaşkanımızın o söyleminden sonra biz de 8. Aile Şuramızı gerçekleştirdik 2013 yılında. Akabinde sivil toplum kuruluşlarıyla, bütün kamuoyuyla birlikte farklı çalışmalar yürüttük. Ailelerin ihtiyaçları nelerdir? Toplumdan beklentileri nelerdir? Doğurganlıkla ilgili riskleri de göz önünde alarak aileleri nasıl destek olabiliriz diye farklı çalışmalar yürüttük ve 14 Mayıs'ta 15 Mayıs Uluslararası aile gününde biz ailenin güçlendirilmesi eylem planımızı kamuoyuyla paylaştık. Akabinde tabii ki biz bu çalışmalarımızı tek başımıza yürütemeyeceğimizi biliyoruz. Eğer bir eylem planınız yoksa tabii bu planı hayata geçirecek de bir ortak bir irade gerekiyor. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz başkanlığında pek çok bakan, kamu kurumlarıyla birlikte geçtiğimiz perşembe günü de Nüfus Politikaları Kurulu kuruldu. 9 Ocak'ta da ilk toplantımızı gerçekleştirdi. Önümüzdeki yıllarda aileyi güçlendirecek, ailelerin gerçek ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir kurul.
GENÇLERE 150 BİN LİRA FAİZSİZ EVLİLİK KREDİSİ
Diğer yandan hem ailelerimizi hem doğurganlık hem genç ve dinamik nüfus yapımızı destekleyecek sağlıklı nüfus yapımızı destekleyecek bazı çalışmalar hayata geçireceğiz. Bunu icra kurulunda Nüfus Politikaları Kurulunda icra edeceğiz. Geçtiğimiz perşembe günü, Cumhurbaşkanımızın ilan ettiği müjdeleri de kurulda bir karara bağladık farklı bakanlıklarla istişare ederek. Sayın Cumhurbaşkanımızın tensipleriyle 2025 yılı Aile Yılı olarak da bu kapsamda ele alındı. Aile yılının inşallah 81 ilimizde gerçek manada icra edileceği bir yıl olmasını temenni ediyorum.
Aile ve Gençlik Fonu kapsamında evlilik kredisi gençlere 150 bin liralık ve 4 yıl vadeli 2 yıl geri ödemesiz bir krediden bahsediyoruz. Geçtiğimiz yıl bunu deprem bölgesinde yani depremden en çok etkilenen illerden başlatmıştık. Akabinde biz bunu Bartın, Zonguldak, Karabük, Osmaniye doğurganlığın en düşük olan illeri ikinci pilot bölge olarak eylül ayında kapsam içine almıştık. Sayın Cumhurbaşkanımız da dün müjdelediği gibi 81 ilimizde bütün gençlerimize bu desteği sunacağız. Amacımız gençlerimiz yuva kurarken onlara destek olmak, onların yanında bulunmak.
Gençlerimizden çok yoğun talepler vardı. Özellikle bizim ilimizde bu destekler ne zaman gelecek? Çok yoğun bekliyorlar evlenmek için. Dün katılan bir çiftimiz hamile eşiyle birlikte katılmışlardı ve bu evlilik süreçlerinde onların hayatına nasıl dokunduğumuzu ifade ediyorlar. Biz bu mutluluğu onların bu mutluluk yolculukları, bu yuva kurma süreçlerinde onların yanında olmak bizleri gerçekten çok mutlu ediyor. Bu çok kıymetli bir destek. Özellikle 81 ile yaygınlaştırılması çok kıymetli. Dün de zaten başvurular Cumhurbaşkanımızın ilanıyla beraber başladı. Dijital platformdan e-Devlet üzerinden de başvurabiliyorlar. 4 saat içerisinde 4 bin 311 sayısına ulaşmıştık.
KREDİ İÇİN BAŞVURU ŞARTLARI
Aile ve Gençlik Fonu'na ülke genelinde başvuruların dün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ilanıyla birlikte başladığını hatırlatan Göktaş, "Dijital platformdan e-Devlet üzerinden de başvurabiliyorlar. Evlenecek çiftlerimizin 18-29 yaş arası olması gerekiyor. İki çiftimizin tabii ki bu sürece dahil olması gerekiyor. 2,3 asgari ücreti geçmemeleri gerekiyor. Dolayısıyla belli başlı kriterler var. Fakat aynı zamanda evlilik öncesi eğitim programına katılıyorlar. Evlendikten sonra da danışmanlık hizmetlerimiz devam ediyor. Özellikle onlara evlilikle ilgili farkındalığı, soru işaretlerine cevap vermek adına Bakanlığımızın temsilcileri tarafından bakanlığımız tarafından onlara çok önemli eğitim ve danışmanlık hizmetleri veriliyor. Evlilik öncesi eğitim programlarımızı bu minvalde güncelledik. Evlendikten sonra da onları 6 ay sonrasında hanelerinde ziyaret gerçekleştiriyoruz. İhtiyaçları varsa onların yanında bulunuyoruz. Aile ve Gençlik Fonu web sayfamız var. Oradan da detayları görebiliyorlar. Takip edebilirler." diye konuştu.
ÇOCUK YARDIMLARI
Doğum yardımı ile ilgili mevcut bir çalışmamız vardı. Fakat 2015 yılından bugüne pek güncellenmemişti. 2015 yılında 300 liralık ilk doğuma bir destek vardı. İkinci çocuğa 400 lira, üçüncü çocuğa da 600 liralık tek seferlik bir destek. Tabii biz de bu minvalde bir çalışma gerçekleştirdik ve doğurganlığı teşvik etmek amacıyla da çok önemli bir desteği sunduk. İlk doğumda 5 bin liralık tek seferlik bir nakdi yardım. 1 Ocak 2025 aile yılı kapsamında başlattığımız bir destek programı. İkinci çocuk için bin 500 liralık düzenli bir yardıma geçiyoruz. Her ay annenin hesabına yatırılacak. Üçüncü çocuk itibarıyla ise 5 bin liralık bir destek. Bu da aylık ve annenin hesabına yatırılacak bir destek. 3 ve sonrası içinde 5'er bin lira olarak bu destek devam edecek. Çocuk yardımlarımız çocuklarımız 5 yaşını tamamlayana kadar da süreceğini özellikle vurgulamak istiyorum.
İlk defa 65 yaş üstü vatandaş sayımız yüzde 10,2 oldu. Nüfus kendini yenilememesi ne demek? Nüfusumuzun yaşlanması demek. Ortalama yaşımız 34'e dayandı. İlk anne o alma yaşı arttı. Boşanma oranlarımız yükseldi. İlk annelik yaşı, evlenme yaşı hem kadında hem erkekte 2002 yıllarından bugüne kadar ilerledi. Tabii ki bu da aslında ülkemizde evlenme ve doğurganlık hızının azaldığını gösteriyor. TÜİK'in 2018 verilerine göre normalde 2024'te doğurganlık hızımız 1,9 olması gerekirken 1,51'e çok hızlı bir şekilde düşüş yaşandı. Hem doğurganlığın en üst en yoğun olduğu bölgelerde, doğurganlık hızının en düşük olduğu bölgelerde saha araştırması yaptık. 12 ilimizde. Bu çalışmamızın sonuçlarını da önümüzdeki dönemde nüfus politikaları kurulumuzda ele alacağız.
ESNEK ÇALIŞMA MODELİ GÜNDEMDE
Yaptığımız çalışmalarda mesela ev hanımlarının doğurganlık hızı 1,72, çalışan kadınların oranı 1,38. Yani arada aslında çok çarpıcı bir fark yok. Yalnız buna rağmen esnek çalışma modellerini gündemimize getiriyoruz. Cumhurbaşkanımız da dün ifade etti. Bu konuda da çalışmalarımız var. Önümüzdeki dönemde bununla ilgili gelişmeleri de kamuoyuyla paylaşacağız. Diğer yandan kreş yardımları çok kıymetli. Kadınların ve ailelerin ev ve iş yaşam dengesine destek olabilecek tedbirler almayı önemsiyoruz. Yani çocuklarımız olduktan sonra nereye bırakacağız, bu konuda güvenilir bir yere bırakmak, dolayısıyla o konuda da gerçekten önemli adımlar atıyoruz. Zaten bakanlığımızın halihazırda mevcut kreşleri vardı. Bunu tüm Türkiye'ye yaygınlaştıracağız. Amacımız burada aileleri hem anneleri, hem babaları desteklemek, evlilik süreçlerinde desteklemek, anne baba olduklarından sonra da desteklemek ve onlara iş ev ve yaşam döngüsü arasında bir tercih yapmak zorunda bırakmadan onlara her türlü desteği sağlamak, onların yanında bulunmak, çocuk desteklerimiz, kreş desteklerimiz, esnek çalışma modellerimiz, farklı çalışmalarımızda önümüzdeki aylarda inşallah kamuoyuyla paylaşacağız.
Genç dinamik nüfus yapımızı korumak, sağlıklı nesilleri desteklemek amacıyla da önemli önlemler almak zorundayız. Bu bir beka meselesi derken Cumhurbaşkanımız varoluşsal bir tehditten bahsederken tam da bundan bahsediyordu. Dün de ifade etti. 20 yıl öncesinde üç çocuk vurgusu yaptığımızda Sayın Cumhurbaşkanımız. O dönemlerde tabii bunu dikkate almayanlar bugün bakıyoruz dünyada pek çok lider yine aynı şekilde üç çocuk vurgusunu kendi ülkelerinde yapıyor. Yani bu mesele sadece ülkemizle sınırlı olan bir mesele değil. Uluslararası boyutta da tartışılan bir konu. Dolayısıyla aslında biraz da bu konuyu ülkemizin bekası ve geleceği açısından ne kadar kıymetli olduğunun da altını özellikle vurgulamak istiyorum.
81 ilimizde öncelikle valilerimizle beraber aile yılını aileyi güçlendirmeye yönelik birçok proje hayata geçireceğiz. Farklı bakanlıklarla özellikle bu sene aileye değer veren Uluslararası Aile Zirvesi düzenleyeceğiz. Aileye değer veren etkinlikler hayata geçireceğiz. Aile film festivali düzenlenecek. Herkes için bir bu minvalde de farkındalık yaratacak projeleri biz Türkiye genelinde yaygınlaştıracağız. Aile yılımızın tüm Türkiye için hayırlara vesile olmasını diliyorum.