Avrupa yolculuğu ekonomide 6 sıfırsız TL ile başlıyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 20, 2004 09:247dk okuma
17 Aralık’ta 3 Ekim 2005’den itibaren 41 yıllık Avrupa macerasında en önemli sınavı vermeye başlayacak olan Türkiye, ekonomide de tarihi bir dönüşüme imza atıyor. 1 Ocak 2005’den itibaren 6 sıfırı atılmış TL, YTL adını alarak dünyanın en bol sıfırlı para birimi olmaktan kurtulacak.
2005 yılı Türkiye tarihine iki konuda bir dönüm noktası olarak geçiyor. 17 Aralık’ta 3 Ekim 2005’den itibaren Avrupa Birliği ile mükazeke sürecini başlatma sözünü alan Türkiye, ekonomisinde de önemli bir dönüşüm yaşıyor. Bu dönüşümün en önemli adımlarından biri de, ulusal para biriminden 6 sıfır atma operasyonu olacak.
Ulusal paramızdan 6 sıfırın atılması ve Yeni Türk Lirası (YTL) nın tedavüle girmesi ile ilgili Kanun, 31.01.2004 tarih ve 25363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Böylece Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin para birimi, ‘Yeni Türk Lirası’ ve alt birimi ‘Yeni Kuruş’ olarak kabul edildi. Bu çerçevede, TL’ den YTL’ye dönüştürme işleminde 1 YTL = 1.000.000 TL değişim oranı esas alınacaktır.
Timur Han Gür tarafından Ankara Sanayi Orası için mayıs 2004’de hazırlanan YTL ile ilgili çalışma, Türkiye ekonosmisinin sıfır atma operasyonuna neden ihtiyaç duyduğunu son derece iyi özetliyor.
1970’li yılların özellikle ikinci yarısından itbaren enerji krizi ve özellikle petrol fiyatlarının olağandışı yüksek seviyelerde artması ile birlikte ortaya çıkan ve Türk ekonomisinde kalıcı hale gelip bir türlü çözülemeyen sorunların en başında gelen yüksek enflasyon, nihayet kırılma aşamasına geldi. Paramızdan altı sıfır atılması ve YTL’ye geçiş, enflasyonist sürecin kırılabilmesi için yardımcı bir uygulama aracı olması ve enflasyon ile savaşta oldukça gerekli psikolojik etkiyi yaratması açılarından önemli görünüyor.
GEÇ Mİ KALDIK
Geçmişte, yüksek ve hiper enflasyon süreci içerisindeki birçok ülkenin de bu süreçlerden çıkma aşamalarında zaman zaman kullandığı ‘paradan sıfır atma’ veya yeni bir para birimine geçilmesi gibi uygulamalarının bugüne değin Türk ekonomisinde kullanılamamasının başlıca nedeni, yüksek ve aşırı oynak enflasyon oranlarının bir türlü istenen durağan seviyelere getirilememesi olmuştu. Türk ekonomisinde çeşitli kereler başlatılan enflasyonla mücadele programları bir türlü sürdürülememiş, gerek iç nedenler gerekse de dış şoklar ile her defasında yarım kalmıştı.
Bugüne kadar, dünya deneyimleri enflasyon oranları düşüş trendine sokulamadan ve enflasyon kontrol altına alınmadan yapılan para operasyonlarının, bu operasyonlardan beklenen sonuçların alınamaması ve yeniden enflasyonist ortama dönülmesi ile sonuçlandığını gösteriyor. Yani, enflasyonu yenmeden, belkide daha önemlisi enflasyona yol açan nedenler ortadan kaldırılamadan uygulamaya konulan para reformları ile hedeflenen sonuçlar alınamıyor. Bu süreçlerin sonunda, ulusal paralar tekrar bol sıfırlı banknotlara dönüşmekte ve saygınlığı kısa sürelerde reform öncesi düşük seviyelerine düşmektedir. Dolayısı ile yüksek enflasyon ortamlarında paradan sıfır atmanın olumlu hiçbir etkisi ortaya çıkmıyor. Tam tersine, para otoritelerinin inandırıcılığı ve saygınlığı zedeleniyor, ve ortaya çıkan karışıklık ekonomiler için daha önemli kalıcı problemlere yol açıyor.
İLK DENEME 1998
Bu bakımdan, Türkiye için 1998 yılında hazırlanan ilk ciddi sıfır atma tasarısı günümüze değin uygulama olanağı bulamamıştır. Ancak, 1 Ocak 2005 tarihinde kullanıma girecek YTL, fiyat artışlarının kontrol edilebilir hale gelmesi süreci ile yüksek bir başarı şansına sahip gözükmektedir. Türk ekonomisi, çok uzun bir süredir enflasyonu tek haneli rakamlara çekebilme şansını, inancını ve kararlılığını yakalamış bulunmakta ve para reformundan beklenen yararlara ulaşılması olası gözükmektedir. Dolayısı ile Türk ekonomisinde YTL uygulaması, enflasyonist sürecin aşılmasında kullanılacak en doğru ve zamanlaması da oldukça uygun bir araç olarak değerlendirilmelidir.
Neden 6 sıfır atıyoruz?
Enflasyonist baskıyı gidermek ve enflasyonla mücadele programına yardımcı olmak.
Ulusal paraya güven kazandırmak ve paradan kaçışı durdurarak para talebini istikrarlı hale getirmek.
Hesap yapmayı kolaylaştırmak.
Para yanılgısını gidermek ve tüketici harcamalarını disipline etmek.
Uluslararası finansal işlemlerde kolaylık sağlamak ve saygınlık kazanmak.
YTL’nin önündeki en büyük risk yüksek enflasyona dönüş
MERKEZ Bankalarının fiyat istikrarını sağlama ve enflasyon ile mücadele ana hedefine ulaşmada kullanabileceği ara hedef ve uygulama araçları içerisinde Para Operasyonu veya diğer bir ifade ile Para Birimini Değiştirme yer almıyor. Para biriminin değiştirilmesi veya paradan yüksek seyreden enflasyon nedeniyle sıfır atma yoluyla şişkinliğin alınması uygulaması, para politikalarının uygulanması ve enflasyon ile mücadelede ancak yardımcı bir araç. Bu tür uygulamalarda esas amaçlar, enflasyonist baskının ortaya çıkardığı olumsuz psikolojiyi gidermek, dolayısı ile enflasyonla mücadele programına yardımcı olmak, paradan kaçışı durdurarak para talebini istikrarlı hale getirmek, hesap yapmayı kolaylaştırmak, küçük gözüken rakamları önemli hale getirererek para yanılgısını gidermek, tüketici harcamalarını disipline etmek ve ekonomiye ve ulusal paraya uluslararası saygınlık kazanmak olarak sıralanabilir.
TEMEL ARAÇ DEĞİL
Sıralanan tüm yararlarına rağmen, 1 Ocak 2005 yılında kullanıma girecek olan Yeni Türk Lirası (YTL) hiç bir zaman enflasyon ile mücadelede temel politika aracı olarak görülmüyor. Asıl önemli olan enflasyona yol açıcı politikaların ve uygulamaların ortadan kaldırılması ve enflasyon ile mücadelenin süreklilik kazanması. Bu anlamda, ana hedefinin fiyat istikrarı olduğu bir program ve iktisadi ortamda, paradan sıfır atma, ancak enflasyon ile mücadelede yardımcı bir uygulama olarak algılanmalı. Diğer halde, yani enflasyon ile savaşın ciddi yapılmadığı ve dezenflasyon sürecine girilmediği durumda, Yeni Türk Lirasının da kısa zamanda kontrol edilemez fiyat artışları nedeniyle güvenirliğinin düşmesi, ulusal bir paradan beklenen para fonksiyonlarını yerine getirmemeye başlaması ve yeniden para ikamesi ile para talebinin istikrarsızlığı kaçınılmaz olacaktı.
En yüksek kupürlü para bizde
MERKEZ Bankası, Yeni Türk Lirası uygulamasına geçmenin temel gerekçeleri açıklarken yaptığı değerlendirmede, dünya enflasyon liginde en üst sıralardaki ülkemizin, aynı zamanda dünyada en yüksek kupürlü paraya da sahip olduğu gerçeğini dile getirmektedir. Türk Lirasının yüksek enflasyon oranlarına paralel bir biçimde artırılan emisyon artışları neticesinde, paranın satın alma gücü sürekli düşmüştür. Bu gerçekten hareket eden T.C.Merkez Bankası, ortalama her iki yılda bir üst değerde yeni bir küpür dolaşıma çıkarmıştır. Şu an için dünyanın en büyük küpürü durumda olan ve Mayıs 2001 tarihinde dolaşıma çıkarılan 20 000 000 TL lık küpür, emisyon hacminin yaklaşık yüzde 80’ini oluşturmakta ve 13 Amerikan dolarına denk düşmektedir. Dolaşımdaki en büyük kupürlü banknot durumundaki 20 000 000 TL aynı zamanda dünyanın en büyük küpürlü banknotu konumundadır. Bu konum, Türk Lirasının halkın gözünde ve uluslarararası arenada saygınlığını oldukça yitirdiğinin önemli bir göstergesidir. Zaten, 1 TL = 0,000 0007 US Doları karşılığı ifadesi yeterince küçük düşürücüdür. Türk Lirasını izleyen ikinci en büyük küpür, 1 000 000 Romanya ulusal parasına (Yeni Leu) karşılık gelirken ve 31 Amerikan doları değerindedir. Bu nedenle Türk lirası, günümüz itibarıyla emisyon-enflasyon sarmalı dolayısı ile oldukça aşınmış, alım gücü ve değer saklama ünitesi olarak özelliğini tamamen yitirmiş konumdadır.
Yeni paramızı tanıyalım
1 YTL
FİZİKİ ÖZELLİKLERİ
- Boyutları : 76 x 156 mm
- Hakim Rengi : Bordo ve mavi
GÜVENLİK ÖZELLİKLERİ
Emniyet Şeridi
- Arka yüzde kesik gümüşi çizgilerden oluşur. Banknot ışığa tutulduğunda düz bir hat şeklini alır ve her iki yüzden görülür. Üzerinde ‘TCMB’ harfleri bulunur.
Gizli Görüntü
- Banknotun yatay konumda, göz hizasında ışığa doğru tutulması halinde görülebilen ‘TC’ harflerinden oluşan gizli görüntü.
Filigran
- Ön ve arka yüzde, banknot ışığa tutulduğunda görülebilen, Atatürk portresinin küçüğünden ve 1 rakamından oluşan filigran.
Bütünleşik Görüntü
- Banknot ışığa tutulduğunda, arka yüzdeki parçayla birbirini tamamlayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası amblemi.
- Ön taraf arka taraf bütünleşik hali.
Mikro Yazı
- Atatürk portresinin altındaki yatay şeridin altında büyüteçle okunabilen ‘BİR’ yazısı.
Kabartma Baskı
- Ön yüzde parmakla dokunulduğunda hissedilebilen kabartma baskı.
Diğer güvenlik özellikleri
- Ultraviyole ışık altında görülebilen kırmızı ve mavi renkte kılcal lifler,
- Arka yüzün sol üst tarafında siyah, sağ alt tarafında kırmızı renkte basılı ve ultraviyole ışık altında parlayan seri ve sıra numaraları,
- Ultraviyole ışık altında parlamayan özel banknot kağıdı.
Soru ve cevapla YTL
Devletimizin yeni para biriminin ismi ne?
- 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren yeni para birimimizin ismi ‘Yeni Türk Lirası’(YTL). Yeni Türk Lirası’nın alt birimi ise ‘Yeni Kuruş’(YKr). Bir Yeni Türk Lirası 100 Yeni Kuruşa eşit. (1YTL= 100 YKr)
- Yeni para birimimizin ismi neden ‘Yeni Türk Lirası’ olarak belirlendi?
- Yeni para birimimizin ismi belirlenirken; geleneksel olarak kullanılan, Cumhuriyet döneminin yegane para birimi olan ve uluslararası piyasalarda da ülkemiz ile özdeşleşmiş olan ‘Lira’ ibaresi aynen muhafaza edildi. Parasından sıfır atan diğer ülke uygulamalarında da genellikle ulusal para birimlerinin başına ‘Yeni’ ibaresi getirildi. Diğer taraftan, hiper-enflasyon nedeniyle parasından birçok kere sıfır atmak zorunda kalan ülkelerde ise, yeni para birimlerine geçilirken para birimleri arasında karışıklığa neden olmamak için farklı isimler de kullanıldı. Ancak, ülkemizde ekonomik istikrarın devamlılığı ile birlikte uzun dönemde paramızdan tekrar sıfır atılması gerekmeyeceğinden, para birimimizin başına ‘Yeni’ ibaresinin konulması tercih edildi, farklı bir ismin kullanılmasına ihtiyaç duyulmadı.
Para operasyonunun amacı ne?
- Ülkemizde 1970’lerde başlayan yüksek enflasyon, bazı ekonomik değerlerin milyarlarla, trilyonlarla ve hatta katrilyonlarla ifade edilmesine neden oldu. Bu süreçte ekonominin nakit ihtiyacı ise 1981 yılından bu yana ortalama her 2 yılda bir defa tedavüle çıkarılan üst değerde yeni banknotlarla karşılandı. Bugün, dünyadaki en büyük kupürlü banknot (20.000.000) sadece ülkemizde kullanılıyor.Bu durum paramızın itibarını da olumsuz yönde etkiliyor. Diğer taraftan, bol sıfırlı rakamlar başta kasa işlemlerinde olmak üzere, muhasebe ve istatistik kayıtlarında, bilgi işlem programlarında ve ödeme sistemlerinde, fiyat etiketlemelerinden, benzin pompaları ve taksimetrelere kadar günlük hayatın birçok alanında da sorunlar yaratıyor. Bu nedenle, paramızdan 6 sıfır atılması hem psikolojik hem teknik bir ihtiyaç olarak karşımıza çıktı.
SORULARINIZ BEKLİYORUZ
YENİ Türk Lirası (YTL) ile ilgili her türlü sorunuzu, ytl@hurriyet.com.tr adresine e-posta ile gönderebilirsiniz.
2005 yılı Türkiye tarihine iki konuda bir dönüm noktası olarak geçiyor. 17 Aralık’ta 3 Ekim 2005’den itibaren Avrupa Birliği ile mükazeke sürecini başlatma sözünü alan Türkiye, ekonomisinde de önemli bir dönüşüm yaşıyor. Bu dönüşümün en önemli adımlarından biri de, ulusal para biriminden 6 sıfır atma operasyonu olacak.
Ulusal paramızdan 6 sıfırın atılması ve Yeni Türk Lirası (YTL) nın tedavüle girmesi ile ilgili Kanun, 31.01.2004 tarih ve 25363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Böylece Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin para birimi, ‘Yeni Türk Lirası’ ve alt birimi ‘Yeni Kuruş’ olarak kabul edildi. Bu çerçevede, TL’ den YTL’ye dönüştürme işleminde 1 YTL = 1.000.000 TL değişim oranı esas alınacaktır.
Timur Han Gür tarafından Ankara Sanayi Orası için mayıs 2004’de hazırlanan YTL ile ilgili çalışma, Türkiye ekonosmisinin sıfır atma operasyonuna neden ihtiyaç duyduğunu son derece iyi özetliyor.
1970’li yılların özellikle ikinci yarısından itbaren enerji krizi ve özellikle petrol fiyatlarının olağandışı yüksek seviyelerde artması ile birlikte ortaya çıkan ve Türk ekonomisinde kalıcı hale gelip bir türlü çözülemeyen sorunların en başında gelen yüksek enflasyon, nihayet kırılma aşamasına geldi. Paramızdan altı sıfır atılması ve YTL’ye geçiş, enflasyonist sürecin kırılabilmesi için yardımcı bir uygulama aracı olması ve enflasyon ile savaşta oldukça gerekli psikolojik etkiyi yaratması açılarından önemli görünüyor.
GEÇ Mİ KALDIK
Geçmişte, yüksek ve hiper enflasyon süreci içerisindeki birçok ülkenin de bu süreçlerden çıkma aşamalarında zaman zaman kullandığı ‘paradan sıfır atma’ veya yeni bir para birimine geçilmesi gibi uygulamalarının bugüne değin Türk ekonomisinde kullanılamamasının başlıca nedeni, yüksek ve aşırı oynak enflasyon oranlarının bir türlü istenen durağan seviyelere getirilememesi olmuştu. Türk ekonomisinde çeşitli kereler başlatılan enflasyonla mücadele programları bir türlü sürdürülememiş, gerek iç nedenler gerekse de dış şoklar ile her defasında yarım kalmıştı.
Bugüne kadar, dünya deneyimleri enflasyon oranları düşüş trendine sokulamadan ve enflasyon kontrol altına alınmadan yapılan para operasyonlarının, bu operasyonlardan beklenen sonuçların alınamaması ve yeniden enflasyonist ortama dönülmesi ile sonuçlandığını gösteriyor. Yani, enflasyonu yenmeden, belkide daha önemlisi enflasyona yol açan nedenler ortadan kaldırılamadan uygulamaya konulan para reformları ile hedeflenen sonuçlar alınamıyor. Bu süreçlerin sonunda, ulusal paralar tekrar bol sıfırlı banknotlara dönüşmekte ve saygınlığı kısa sürelerde reform öncesi düşük seviyelerine düşmektedir. Dolayısı ile yüksek enflasyon ortamlarında paradan sıfır atmanın olumlu hiçbir etkisi ortaya çıkmıyor. Tam tersine, para otoritelerinin inandırıcılığı ve saygınlığı zedeleniyor, ve ortaya çıkan karışıklık ekonomiler için daha önemli kalıcı problemlere yol açıyor.
İLK DENEME 1998
Bu bakımdan, Türkiye için 1998 yılında hazırlanan ilk ciddi sıfır atma tasarısı günümüze değin uygulama olanağı bulamamıştır. Ancak, 1 Ocak 2005 tarihinde kullanıma girecek YTL, fiyat artışlarının kontrol edilebilir hale gelmesi süreci ile yüksek bir başarı şansına sahip gözükmektedir. Türk ekonomisi, çok uzun bir süredir enflasyonu tek haneli rakamlara çekebilme şansını, inancını ve kararlılığını yakalamış bulunmakta ve para reformundan beklenen yararlara ulaşılması olası gözükmektedir. Dolayısı ile Türk ekonomisinde YTL uygulaması, enflasyonist sürecin aşılmasında kullanılacak en doğru ve zamanlaması da oldukça uygun bir araç olarak değerlendirilmelidir.
Neden 6 sıfır atıyoruz?
Enflasyonist baskıyı gidermek ve enflasyonla mücadele programına yardımcı olmak.
Ulusal paraya güven kazandırmak ve paradan kaçışı durdurarak para talebini istikrarlı hale getirmek.
Hesap yapmayı kolaylaştırmak.
Para yanılgısını gidermek ve tüketici harcamalarını disipline etmek.
Uluslararası finansal işlemlerde kolaylık sağlamak ve saygınlık kazanmak.
YTL’nin önündeki en büyük risk yüksek enflasyona dönüş
MERKEZ Bankalarının fiyat istikrarını sağlama ve enflasyon ile mücadele ana hedefine ulaşmada kullanabileceği ara hedef ve uygulama araçları içerisinde Para Operasyonu veya diğer bir ifade ile Para Birimini Değiştirme yer almıyor. Para biriminin değiştirilmesi veya paradan yüksek seyreden enflasyon nedeniyle sıfır atma yoluyla şişkinliğin alınması uygulaması, para politikalarının uygulanması ve enflasyon ile mücadelede ancak yardımcı bir araç. Bu tür uygulamalarda esas amaçlar, enflasyonist baskının ortaya çıkardığı olumsuz psikolojiyi gidermek, dolayısı ile enflasyonla mücadele programına yardımcı olmak, paradan kaçışı durdurarak para talebini istikrarlı hale getirmek, hesap yapmayı kolaylaştırmak, küçük gözüken rakamları önemli hale getirererek para yanılgısını gidermek, tüketici harcamalarını disipline etmek ve ekonomiye ve ulusal paraya uluslararası saygınlık kazanmak olarak sıralanabilir.
TEMEL ARAÇ DEĞİL
Sıralanan tüm yararlarına rağmen, 1 Ocak 2005 yılında kullanıma girecek olan Yeni Türk Lirası (YTL) hiç bir zaman enflasyon ile mücadelede temel politika aracı olarak görülmüyor. Asıl önemli olan enflasyona yol açıcı politikaların ve uygulamaların ortadan kaldırılması ve enflasyon ile mücadelenin süreklilik kazanması. Bu anlamda, ana hedefinin fiyat istikrarı olduğu bir program ve iktisadi ortamda, paradan sıfır atma, ancak enflasyon ile mücadelede yardımcı bir uygulama olarak algılanmalı. Diğer halde, yani enflasyon ile savaşın ciddi yapılmadığı ve dezenflasyon sürecine girilmediği durumda, Yeni Türk Lirasının da kısa zamanda kontrol edilemez fiyat artışları nedeniyle güvenirliğinin düşmesi, ulusal bir paradan beklenen para fonksiyonlarını yerine getirmemeye başlaması ve yeniden para ikamesi ile para talebinin istikrarsızlığı kaçınılmaz olacaktı.
En yüksek kupürlü para bizde
MERKEZ Bankası, Yeni Türk Lirası uygulamasına geçmenin temel gerekçeleri açıklarken yaptığı değerlendirmede, dünya enflasyon liginde en üst sıralardaki ülkemizin, aynı zamanda dünyada en yüksek kupürlü paraya da sahip olduğu gerçeğini dile getirmektedir. Türk Lirasının yüksek enflasyon oranlarına paralel bir biçimde artırılan emisyon artışları neticesinde, paranın satın alma gücü sürekli düşmüştür. Bu gerçekten hareket eden T.C.Merkez Bankası, ortalama her iki yılda bir üst değerde yeni bir küpür dolaşıma çıkarmıştır. Şu an için dünyanın en büyük küpürü durumda olan ve Mayıs 2001 tarihinde dolaşıma çıkarılan 20 000 000 TL lık küpür, emisyon hacminin yaklaşık yüzde 80’ini oluşturmakta ve 13 Amerikan dolarına denk düşmektedir. Dolaşımdaki en büyük kupürlü banknot durumundaki 20 000 000 TL aynı zamanda dünyanın en büyük küpürlü banknotu konumundadır. Bu konum, Türk Lirasının halkın gözünde ve uluslarararası arenada saygınlığını oldukça yitirdiğinin önemli bir göstergesidir. Zaten, 1 TL = 0,000 0007 US Doları karşılığı ifadesi yeterince küçük düşürücüdür. Türk Lirasını izleyen ikinci en büyük küpür, 1 000 000 Romanya ulusal parasına (Yeni Leu) karşılık gelirken ve 31 Amerikan doları değerindedir. Bu nedenle Türk lirası, günümüz itibarıyla emisyon-enflasyon sarmalı dolayısı ile oldukça aşınmış, alım gücü ve değer saklama ünitesi olarak özelliğini tamamen yitirmiş konumdadır.
Yeni paramızı tanıyalım
1 YTL
FİZİKİ ÖZELLİKLERİ
- Boyutları : 76 x 156 mm
- Hakim Rengi : Bordo ve mavi
GÜVENLİK ÖZELLİKLERİ
Emniyet Şeridi
- Arka yüzde kesik gümüşi çizgilerden oluşur. Banknot ışığa tutulduğunda düz bir hat şeklini alır ve her iki yüzden görülür. Üzerinde ‘TCMB’ harfleri bulunur.
Gizli Görüntü
- Banknotun yatay konumda, göz hizasında ışığa doğru tutulması halinde görülebilen ‘TC’ harflerinden oluşan gizli görüntü.
Filigran
- Ön ve arka yüzde, banknot ışığa tutulduğunda görülebilen, Atatürk portresinin küçüğünden ve 1 rakamından oluşan filigran.
Bütünleşik Görüntü
- Banknot ışığa tutulduğunda, arka yüzdeki parçayla birbirini tamamlayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası amblemi.
- Ön taraf arka taraf bütünleşik hali.
Mikro Yazı
- Atatürk portresinin altındaki yatay şeridin altında büyüteçle okunabilen ‘BİR’ yazısı.
Kabartma Baskı
- Ön yüzde parmakla dokunulduğunda hissedilebilen kabartma baskı.
Diğer güvenlik özellikleri
- Ultraviyole ışık altında görülebilen kırmızı ve mavi renkte kılcal lifler,
- Arka yüzün sol üst tarafında siyah, sağ alt tarafında kırmızı renkte basılı ve ultraviyole ışık altında parlayan seri ve sıra numaraları,
- Ultraviyole ışık altında parlamayan özel banknot kağıdı.
Soru ve cevapla YTL
Devletimizin yeni para biriminin ismi ne?
- 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren yeni para birimimizin ismi ‘Yeni Türk Lirası’(YTL). Yeni Türk Lirası’nın alt birimi ise ‘Yeni Kuruş’(YKr). Bir Yeni Türk Lirası 100 Yeni Kuruşa eşit. (1YTL= 100 YKr)
- Yeni para birimimizin ismi neden ‘Yeni Türk Lirası’ olarak belirlendi?
- Yeni para birimimizin ismi belirlenirken; geleneksel olarak kullanılan, Cumhuriyet döneminin yegane para birimi olan ve uluslararası piyasalarda da ülkemiz ile özdeşleşmiş olan ‘Lira’ ibaresi aynen muhafaza edildi. Parasından sıfır atan diğer ülke uygulamalarında da genellikle ulusal para birimlerinin başına ‘Yeni’ ibaresi getirildi. Diğer taraftan, hiper-enflasyon nedeniyle parasından birçok kere sıfır atmak zorunda kalan ülkelerde ise, yeni para birimlerine geçilirken para birimleri arasında karışıklığa neden olmamak için farklı isimler de kullanıldı. Ancak, ülkemizde ekonomik istikrarın devamlılığı ile birlikte uzun dönemde paramızdan tekrar sıfır atılması gerekmeyeceğinden, para birimimizin başına ‘Yeni’ ibaresinin konulması tercih edildi, farklı bir ismin kullanılmasına ihtiyaç duyulmadı.
Para operasyonunun amacı ne?
- Ülkemizde 1970’lerde başlayan yüksek enflasyon, bazı ekonomik değerlerin milyarlarla, trilyonlarla ve hatta katrilyonlarla ifade edilmesine neden oldu. Bu süreçte ekonominin nakit ihtiyacı ise 1981 yılından bu yana ortalama her 2 yılda bir defa tedavüle çıkarılan üst değerde yeni banknotlarla karşılandı. Bugün, dünyadaki en büyük kupürlü banknot (20.000.000) sadece ülkemizde kullanılıyor.Bu durum paramızın itibarını da olumsuz yönde etkiliyor. Diğer taraftan, bol sıfırlı rakamlar başta kasa işlemlerinde olmak üzere, muhasebe ve istatistik kayıtlarında, bilgi işlem programlarında ve ödeme sistemlerinde, fiyat etiketlemelerinden, benzin pompaları ve taksimetrelere kadar günlük hayatın birçok alanında da sorunlar yaratıyor. Bu nedenle, paramızdan 6 sıfır atılması hem psikolojik hem teknik bir ihtiyaç olarak karşımıza çıktı.
SORULARINIZ BEKLİYORUZ
YENİ Türk Lirası (YTL) ile ilgili her türlü sorunuzu, ytl@hurriyet.com.tr adresine e-posta ile gönderebilirsiniz.