‘Al-sat’a komisyon freni!

Borsa İstanbul yönetimi aracı kurumlardan alınan işlem komisyonlarına zam yapmaya hazırlanıyor. Borsa Başkanı Turhan, “Fiyatları uluslararası seviyeye getireceğiz’ dedi.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vahdettin Ertaş ve Borsa İstanbul Başkanı İbrahim Turhan sürekli olarak yerli yatırımcıların al-sat yaptığını ve bundan para kazanmaya çalıştığına dikkat çekerek, yerli yatırımcılara yabancılar gibi uzun vadeli yatırımı öneriyorlardı.

Vatan`dan Ufuk Şanlı`nın haberine göre; yatırımcıların önceleri nasihat olarak algıladıkları bu söylem artık eyleme dönüşüyor. Borsa yönetimi özelikle kademelik fiyat artışlarından para kazanmanın önüne geçebilmek için önemli bir adım atıyor. Yatırımcıların alım-satım işlemlerinden alınan komisyonlara zam geliyor.

VOB ile eşitlenecek

Halihazırda Borsa İstanbul’da aracı kurumlar 1 milyon liralık işlem için 10 lira ödüyorlar. Yani yüz binde 1’lik bir işlem komisyonu söz konusu. Ancak Borsa İstanbul yönetimi kısa bir süre içinde bu fiyatları Vadeli İşlemler Borsası’nın (VOB) seviyesi olan yüz binde 4 seviyesine çıkarmayı planlıyor.

Soruları yanıtlayan Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Turhan, “Düşük olan fiyatları uluslararası standartlara çıkaracağız” diyerek bu konuda bir dizi çalışma yapıldığını doğruladı. Turhan, çalışmalar hakkında daha fazla detay vermedi.

Borsa İstanbul’da günde 1.5 milyar dolarlık işlem gerçekleşiyor. Borsa yönetimi burada gerçekleşen işlemlerden yılda yaklaşık 15 milyon lira gelir elde ediyor. Bu rakam oldukça düşük görünse de durum aslında pek öyle değil.

İşlem hacmi düşebilir

Sektör kaynaklarının aktardığına göre aracı kurumlar arasında uzun süredir kıyasıya bir komisyon rekabeti yaşanıyor. Aracı kurumların komisyon ortalaması 100 binde 6-7 seviyesine gelmiş durumda. Karlılık da yaşanan bu sıkıntı yüzünden birçok aracı kurum neredeyse zararına işlem yaptırıyor. Borsa yönetiminin aracı kurumlardan alacağı komisyonları yükseltmesi şirketlerin maliyetlerinin bir anda ciddi şekilde artmasına neden olacak. Aracı kurumlar da ister istemez bu maliyeti yatırımcılara yansıtacak.

Sektör temsilcileri bu durumun birkaç olumsuz sonuç doğuracağını belirtiyor. Yetkililer, “Borsa İstanbul, az sayıda yatırımcının çok işlem yaptığı bir piyasa. Yoğun işlem yapanların maliyetleri bu durumda ciddi anlamda artacak. Bu da piyasasının likiditesini ve yatırımcı sayısını olumsuz etkileyecektir” uyarısında bulunuyor. Likidite önemli bir konu. Zira küresel finans merkezi olma yolunda iddialı adımlar atan Borsa İstanbul’un en güçlü yanlarından birisi de son derece likit bir piyasaya sahip olması. İşlem maliyetlerinde yaşanacak artışın işlem hacminde bir daralmaya neden olması ise herkesin en büyük endişe kaynağı. Ayrıca bu gelişmenin İstanbul’a aracı kurum satın alarak olarak gelmek isteyen yatırımcıları da düşündüreceği de aşikar.

Yerli yatırımcıları ve aracı kurumları sarsacak

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) verilerine göre Mart 2013 itibarıyla Türkiye’de 100 aracı kurum faaliyet gösteriyor. Bunlardan 10 tanesi faaliyetlerini geçici olarak durdurmuş durumda. 10 tanesi de Forex işlemleri yapıyor. Yani 1 milyon 90 bin müşteriye toplam 80 aracı kurum hizmet veriyor. Bu yatırımcılar borsada işlem gören şirketlerin halka açık kısmının yüzde 38’ine sahip.

Alışın bir üst kademesinden satış zarar demek

Alım satım komisyonlarının yüz binde 2’den yüz binde 4’e çıkması demek, alış fiyatının bir üst kademesine satış yapıldığında bundan sonra reel olarak zarar edilmesi anlamına geliyor. Örneğin fiyatı 10 TL olan bir X hisse senedinden bin lot aldınız. Bunun için 10 bin TL hisse bedeli, yüz binde 2’den 2 TL de komisyon ödüyordunuz. Yani maliyet 1.002 TL’ye geliyordu. Bu kağıdı bir üst kademe yani 10.05 TL’den sattığınızda ise yine 2 lira komisyon ödüyordunuz. Hisseden 50 TL kazandınız ancak bunun 4 TL’si alım satım komisyonuna gitti reel kazanç 46 TL’de kalıyordu. Şimdi komisyon yüz binde 4’e çıkarsa al-sat’ta toplam ödeme 8 liraya çıkacak ve para kazanmak için iki kademelik yükseliş yani fiyatın 10.10 TL olması beklenecek.