AB`den `Gümrük Birliği`ni tamamlayın` uyarısı geldi

Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu Müsteşarı Martin Dawson, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki Gümrük Birliği`nin (GB) tam olarak uygulanmamasının ilgili fasıllarda müzakerelerin açılmamasına neden olabileceğini ve bu nedenle AB`nin bu aşamanın tam olarak uygulandığını görmek isteyeceğini söyledi.
Buna göre, GB Anlaşması`nda kapsam dışı kalan alanlarda da Gümrük Birliği`nin başlatılması veya aynı anlamda, bu alanların AB`nin `ortak` politikalarına dahil olması, müzakerelerde görüşme başlıklarının açılmasının koşulu haline gelebilecek. Milliyet`te, Sinan Ülgen imzası ile yayımlanan AB dizi yazısında da gümrük birliği eksikliklerinin tamamlanmasının müzakerelerde gündeme gelebileceğine dikkat çekilmişti.

Temmuzda genişledi
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında 1963`te imzalanan tam üyelik hedefli Ortaklık Anlaşması`nda (Ankara Anlaşması) öngörülen bir aşama olan Gümrük Birliği, Türkiye-AB Ortaklık Konseyi`nin 1995 yılında aldığı bir kararla Türkiye ve o zamanki 12 AB üyesi arasında tamamlandı ve 1996 yılında yürürlüğe girdi.
Türkiye daha sonra Gümrük Birliği`ni, söz konusu 12 üyeden sonra bloğa katılan 13 üyeyi de kapsayacak şekilde genişleten bir ek protokolü, bu yıl temmuzda imzaladı. Ancak bu imza ile ilişkilendirdiği bir deklarasyonla bu imzanın Güney Kıbrıs`ı tanımak anlamına gelmediğini ifade etti.

Büyük pazara erişim
Dawson, iş dünyasının AB sürecine katkısı konulu olarak İstanbul`da düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, Türkiye`nin AB üyeliğinin 500 milyon nüfuslu bir pazara erişim anlamına geleceğini, ancak bu fırsattan yararlanabilmek için `gümrük tarifelerinin uyumlaştırılmasının ötesine varan sonuçları olan` adımlar atması gerektiğini söyledi.
Türkiye ile 3 Ekim`de müzakereleri resmen başlatan AB, en sonuncusu geçen yıl ekimde yayımlanan İlerleme Raporu`nda, Türkiye`den Gümrük Birliği`nin tam olarak uygulanmasının müzakereler sürecinde bekleneceğini belirtmişti. AB`nin yayımladığı müzakere çerçeve belgesinde de Türkiye`nin ek protokol konusundaki uygulamalarının izleneceği ve bu konudaki ilerlemelerin gözden geçirileceği belirtildi.


Sekiz alanda GB ödevi var

Türkiye`nin, `ilaç sektöründe veri korumasının 1 Ocak 2001 itibariyle geçerli kılınması yükümlülüğünü` yerine getirmesi gerekiyor. Bu koşul, üretici firmaların Sağlık Bakanlığı`na verdiği ilaç bilgilerinin korunmasını içeriyor.

`Devlet yardımları denetimi rejimi`nin oluşturulması, yardımların devletten bağımsız bir otorite tarafından izlenmesi şart koşuluyor.

Türkiye`nin teknik mevzuat uyumu kapsamında ürünlerin asgari güvenlik koşullarına sahip olduğunu gösteren ve ürünler için `pasaport` niteliği taşıyan CE işaretini zorunluluk haline getirmesi gerekiyor.

Piyasa gözetimi için ürünlerin tüketiciye ulaşması aşamasında AB kurallarının çok etkili işlemesi gerekiyor.

Türkiye`nin ikinci el eşya ithalatına izin vermesi, bu kapsamda ikinci el oto, beyaz eşya, telefon ve iş makinesi ithalinin serbestleşmesi öngörülüyor.

Limanların ve havalimanlarının Kıbrıs Rum Kesimi`ne de açık olması isteniyor.

Fikri mülkiyet haklarının etkili bir şekilde korunması şart koşuluyor.

AB ile Türkiye arasında tercihli tarım ürünleri ticareti gereği AB`ye, dondurulmuş sığır etlerinde 5 bin tonluk bir miktar için yüzde 30 ve 14 bin tonluk bir miktar için de yüzde 43 oranında gümrük vergisi uygulanarak tercihli pazara giriş imkânı tanımıştı. Ancak, `deli dana` gerekçesiyle Ağustos 1996`dan bu yana et ithalatı yapılmıyor. GB kapsamında bu konudaki kısıtlamaların da kaldırılması gerekiyor. `Eksikler 10 yıldır tamamlanmadı` AB üyeleri, Türkiye`nin tanımadığı Güney Kıbrıs`ın gemilerinin ve uçaklarının liman ve havalimanlarını kullanmasına izin vermemesi ve bazı sanayi ürünlerine uyguladığı koruma ile de Gümrük Birliği`nin gereklerini yerine getirmediği gerekçesiyle eleştiriyor. Avrupa Komisyonu, bu tür konularda Türkiye`ye müzakere eşikleri koyabileceğini daha önce belirtmişti. Dawson, Maalesef, 10 yıllık geçmişine rağmen Gümrük Birliği`nin tam olarak uygulandığını söyleyemiyoruz. Gümrük Birliği`ni doğru şekilde uygulamadaki bu zorluklar tam üyelik müzakerelerinin yapılması üzerinde etkili olacaktır. Eğer bu sorunlar hâlâ çözülmemişse ilgili başlıkların açılmasını geciktirebilir. Ancak müzakerelerin dinamiğinin bu engelleri aşacağını umuyoruz dedi. Dawson, söz konusu engellerin `tarife dışı korumaların düşürülmesi, fikri ve sınai haklara saygı, adil bir vergi sistemi ve devlet destekleme kurallarının disiplinle uygulanması`yla aşılabileceğini söyledi.