YTL`nin tanıtımında simit fiyatının 300 bin liradan 3 kuruşa ineceğini söyleyen Başbakan`ı, Bakan Babacan, 30 kuruş diyerek uyardı. Başbakan da Doğru, dört sıfır atılacak dedi
Altı sıfırı atılmış Yeni Türk Lirası (YTL) Başbakan Tayyip Erdoğan`ın katıldığı basın toplantısıyla tanıtıldı. Başbakan, simit fiyatını YTL`ye çevirirken `30 kuruş` yerine `3 kuruş` dedi. Başbakan`ı Devlet Bakanı Babacan düzeltti.
Merkez Bankası İdare Meclisi salonunda yapılan toplantıya gösterilen yoğun ilgi nedeniyle katılımcıların önemli bölümü ayakta kaldı. Toplantıda `Bir YTL öyküsü` başlığını taşıyan broşürlerin yanı sıra bir de tanıtım filmi gösterildi. İlköğretim okul öğrencileri için hazırlanan Bir YTL öyküsü başlığını taşıyan broşürde Türk Lirası`nın YTL ve Yeni Kuruş`a (YKr.) çevrilmesiyle ilgili basit bir formül üretildi.
Paranız 1 milyon liranın üzerindeyse YTL`ye çevirmek için sağdan 6 basamak geri gelerek sıfırlar atılacak. Örneğin 1 milyon 250 bin lira 1 YTL 25 YKr. olarak ifade edilecek. Paranız 1 milyonun altı ise sağdan geriye doğru 4 sıfır atılarak YKr`ye ulaşılacak. Örneğin 750 bin lira 75 kuruşa dönüşecek.
Tanıtımda konuşan Erdoğan Geçmişte kaç kuruş kullandığınızı hatırlıyor musunuz? sorusu üzerine Delikli 2.5 kuruşun, benim için ayrı bir yeri var. 2.5 kuruşa bir simit alabiliyordunuz. Daha sonra bu, 5 kuruş oldu. Şimdi maalesef öyle bir noktaya geldi ki Ankara`da 300 bin liraya kadar çıktı. Şimdi tekrar 3 kuruşa simit alabileceğiz dedi. Babacan`ın 30 kuruş diye uyarması üzerine Erdoğan, Doğru, 4 sıfır atılacak diye konuştu. Erdoğan, YTL`yi Türkiye`nin değişen çehresinin en bariz göstergesi olarak nitelendirdi. Ekonomide temiz bir sayfa açıldı. Güçlü Türkiye, güçlü ekonomi özlemi sona erdi diyen Erdoğan, Bugün burada Türkiye`nin büyük bir rüyası gerçekleşiyor dedi.
Erdoğan, Almanya`da 1 doların 1922`de 1 trilyon 300 milyar mark, Türkiye`de ise 1.5 Türk Lirası yaptığını hatırlatarak, Allah bu millete, bol sıfırlı günleri bir daha göstermesin. Adeta, 82 yıl öncesine dönüyoruz. Hayırlı olsun diye konuştu.
Operasyon şekilsel değil
30 yıllık düşük enflasyon özleminin sona erdiğini belirten Erdoğan, YTL`ye geçişin şekilsel bir operasyon olmadığını anlatırken, Eğer öyle olsaydı bugüne kadar gelmiş geçmiş iktidarlar mürekkebi alır, kâğıdı alır, matbaa makinelerini darphanenin baskı makinelerini çalıştırır, sıfırı atılmış paraları basıp, tedavüle sürerdi dedi. Erdoğan, YTL ile birlikte Türkiye`nin bir daha asla rotasını şaşırmış gemi gibi avare dolaşmasının söz konusu olmayacağını söyledi.
Banknot resimlerinin sırrı
Başbakan Erdoğan YTL tanıtım toplantısında kuruş dönemine geçileceğine işaret ederek, Kuruş kullanıyorsanız, cepleri biraz sağlam yaptırmak gerekiyor dedi.
Futbol maçlarının başlangıcında yazı tura atılıyor. Yeni paralar, bu atışlar için güvenli mi? şeklindeki soruya Erdoğan`ın Bunu Merkez Hakem Komitesi`ne sorun yanıtı gülüşmelere neden oldu.
Kuruş`a Başbakan katkısı
Erdoğan, 100 YTL değerindeki banknotun arka yüzündeki İshak Paşa Sarayı resminin seçiminde katkısının olup olmadığı sorusu üzerine Benim resimlerle ilgili herhangi bir tasarrufum olmadı. Benim sadece yeni kuruştaki yazının italik mi dikey mi olması gerektiği konusunda katkım oldu dedi.
Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti ise banknotlardaki resimlerde Türkiye`nin tarihi ve doğal zenginliklerinin tanıtımına çalışıldığını, bu yüzden 100 ve 50 YTL`lik banknotların arka yüzünde Kapadokya ve İshak Paşa Sarayı resimlerine yer verildiğini söyledi. 20, 50, 100 liralarda Batı, Orta ve Doğu Anadolu`dan görüntüler kullanılmıştır diyen Serdengeçti, şöyle devam etti: Banknotların tasarımı, banknot matbaası tarafından yapılır, onay makamı banka meclisidir. İshak Paşa Sarayı ve Kapadokya resimleri 2000 yılında onaylandı. Paradan 6 sıfır atılması operasyonunu gerçekleştiremeseydik bile mutlaka yeni banknotlar çıkarma gereği olacaktı. Serdengeçti, yeni 50 ve 100`lük banknotların ön yüzündeki Atatürk portresinin Kültür Bakanlığı`nın bir yayınından alındığını ifade etti.
Yuvarlama etkisi olmaz
Serdengeçti, YTL`ye geçişin yuvarlama etkisiyle ilgili olarak Türkiye`de yuvarlama, zaten sürekli oluyor, bunun nedeni de enflasyon dedi.
Euro`nun çıkışının yuvarlamaya örnek gösterilmesini doğru bulmadığını ifade eden Serdengeçti, Avrupa`da paradan sıfır atılmaksızın euroya geçildiğini hatırlattı. Halen kullanılan banknot ve madeni paraların YTL`yle birlikte 2005 sonuna kadar geçerli olacağını hatırlatan Serdengeçti, Vatandaşlarımızın değişim için acele etmesine gerek yok. Şubat sonunda tedavüldeki banknot miktarının yüzde 90-95`inin YTL`ye dönmesi beklenmektedir diye konuştu.
10 yıllık zamanaşımı
Serdengeçti, TL banknotların 1 Ocak 2006`dan itibaren tedavülden kalkacağını, ancak 10 yıllık zamanaşımı sürecinde Merkez Bankası şubeleri ve bu şubelerin bulunmadığı yerlerde Ziraat Bankası şubeleri tarafından değiştirileceğini söyledi. Serdengeçti, Ticari bankalardan beklentimiz, aralık ayından itibaren teslim alacakları banknot ve madeni paraları 1 Ocak 2005`den önce, mümkün olduğunca çok şubesine ve kurumsal müşterilerine ulaştırmalarıdır diye konuştu.
30 trilyon çöpe atıldı
Serdengeçti, paranın sürekli değer kaybetmesi, özensiz kullanım ve kirlilik yüzünden imha edilen banknotların her yıl üretilen banknotların yüzde 90`ı kadar olduğunu belirterek, Bir banknotun üretim maliyetinin 4.5 cent olduğu ve 1981`den bu yana yılda ortalama 470 milyon adet banknotun imha edildiği dikkate alındığında, bunun toplam maliyetinin bugünkü değerle yıllık 30 trilyon lira tutarında olduğu görülmekte dedi.
Babacan: Kişi başına 15 madeni para düşecek
Devlet Bakanı Ali Babacan, paradan sıfır atma operasyonuyla ilgili olarak, Bu operasyon ümit ediyorum ki son kez gerçekleştirilmektedir dedi. YTL`ye geçişi Türkiye ekonomisi için milat diye niteleyen Babacan, toplumun YTL`ye çok kolay adapte olacağını söyledi.
Babacan, Yeni madeni paraların yetmeyeceği yönünde görüşlerin doğru olmadığını anlatırken, piyasaya kundaktaki bebek dahil kişi başına 15 madeni para düşecek şekilde 1 milyarın üzerindeki madeni para verileceğini söyledi. Yeni kuruşların euro`ya benzerliğiyle ilgili endişelere karşılık, yeni kuruşların kalınlığı, çapı, metalik alaşımı ve manyetik özellikleri itibariyle euro sentlerinden farklı olduğunu kaydetti.
Babacan faturalarda herhangi bir sorun yaşanıp yaşanmayacağı yönündeki soruyu ise, şöyle yanıtladı:
Bütün faturalar, YTL`ye göre düzenlenecek. Büyüklük olarak YTL ile TL`yi karıştırmak mümkün değil. Varsayalım bir hata oldu 50 milyon TL fatura geldi. Bunun 50 milyon YTL olmadığı zaten çok belli. 1 milyon misli fark var. Tek sıfırda olabilirdi ama 6 sıfır atılması o tür karışıklıkları önleyecektir.