19 milyon 458 bin yoksul

DİE verilerine göre Türkiye`de yoksul sayısı 2003`te 19 milyon 458 bine ulaştı. Açlık sınırının altında yaşayan 894 bin kişi var. Ailelerin yüzde 23`ü, okul öncesi çocukların yüzde 37.8`i yoksulluk çekiyor

RADİKAL - İSTANBUL - Ekonomideki büyümeye rağmen yoksulların sayısı ve oranı artıyor. AKP`nin iktidarının ilk yılı olan 2003`te Türkiye`deki yoksulluk oranı yüzde 26.96`dan yüzde 28.12`ye, yoksul fert sayısı ise 18 milyon 441 binden 19 milyon 458 bine kadar yükseldi. Türkiye`de yoksulluk oranı kırsal kesimde yaşayanlar arasında yüzde 37.13, kentlerde ise yüzde 22.3 olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde 894 bin kişinin ise açlık çektiği belirlendi. Kentlerde açlık çeken nüfusun oranı azalırken kırsal kesimde bu oran yüzde 2.15`e kadar yükseldi.
Devlet İstatistik Enstitüsü, 2003 yılı hane halkı bütçe anketi sonuçlarına göre hazırladığı `Yoksulluk Çalışması 2003`ün sonuçlarını açıkladı. Buna göre ekonominin yüzde 5.9 büyüdüğü ve sıkı bir IMF programı uygulanan 2003 yılında Türkiye`deki yoksulluk, 2001 krizinin izlerinin henüz silinemediği 2002 yılına göre bile önemli ölçüde arttı.
Hane halkı büyüklüğüne göre açlık sınırları, 2003 yılında bir kişi için aylık 75 milyon lira, iki kişi için 113 milyon lira, üç kişi için 143 milyon lira, dört kişi için 168 milyon lira, beş kişi için de 192 milyon lira olarak belirlendi. Yoksulluk sınırları da bir kişi için aylık 186 milyon lira, iki kişi için 280 milyon lira, üç kişi için 354 milyon lira, dört kişi için 417 milyon lira, beş kişi için 476 milyon lira olarak öngörüldü.

894 bin kişi aç
2002 yılında yüzde 1.35 olan Türkiye genelindeki açlık çeken fertlerin oranı 2003 yılında yüzde 1.29`a kadar geriledi. Ancak kentlerde yüzde 0.92`den yüzde 0.74`e gerileyen açlık çeken fertlerin oranı kırsal kesimde yüzde 2.01`den yüzde 2.15`e kadar çıktı.
Devletin tarımsal desteklemeleri önemli ölçüde azaltılmasının kırsal kesimdeki açlık çeken insan sayısını artırdığı gözleniyor. 2003 yılı itibarıyla 311 bini kentlerde, 584 bini ise kırsal kesimde olmak üzere toplam 894 bin kişi açlık sınırının altında yaşamını sürdürüyor. 2003 yılında Türkiye`de yoksulluk sınırının altında yaşayan nüfus 1 milyondan fazla artarak 18 milyon 441 binden 19 milyon 458 bine kadar çıktı.
Bu durum Türkiye nüfusunun yüzde 28.12`yle yaklaşık üçte birinin yoksulluk sınırının altında yaşadığını gösteriyor. Araştırmanın sonuçlarına göre kentlerde yoksulluk sınırı altında yaşayan fert sayısı 2003 yılında 9 milyon 11 binden 9 milyon 377 bine, kırsal kesimdeki yoksulların sayısı ise 9 milyon 429 binden 10 milyon 81 bine kadar yükseldi. Kentlerde yaşayan her 100 kişiden 22.3`ünün, kırsal kesimde yaşayanların ise 37.13`ünün yoksulluk sınırının altında yaşamını sürdürdüğü ortaya çıktı. 2002 yılında kentlerdeki yoksulluk oranı yüzde 21.95, kırsal kesimde ise yüzde 34.48 düzeyinde bulunuyordu.
Yoksulluğun, kırsal kesimde giderek daha fazla yaygınlaştığı gözlendi. DİE, kırsal yerleşim yerlerinde yaşayanların yoksulluk riskinin kentsel yerlere göre daha fazla olduğuna dikkat çekti.
Araştırma soruçlarına göre Türkiye genelinde nüfusun yüzde 0.01`i (9 bin kişi) satınalma gücü paritesine göre günlük bir doların altında harcama yapabiliyor. Satınalma gücü paritesine göre nüfusun yüzde 2.39`u 2.15 doların, yüzde 23.75`i ise 4.3 doların altında harcanabilir gelire sahip bulunuyor. DİE, hesaplamayı yaparken satınalma gücü paritesine göre dolar kurunu 2002 yılı için 618 bin 281 bin, 2003 yılı için de 732 bin 480 lira olarak esas aldı. DİE`ye göre 2002 yılında yüzde 14.74 olan göreli yoksulluk oranı ise 2003`te yüzde 15.51`e kadar çıktı. Buna göre Türkiye`de toplam 10 milyon 730 bin kişi göreli yoksul konumunda bulunuyor. Göreli yoksulların 4 milyon 651 bini kentlerde, 5 milyon 996 bini ise kırsal kesimde yaşıyor.

Çekirdek de etkilendi
Türkiye genelinde aileler arasındaki yoksulluk oranı ise yüzde 22.45`ten yüzde 23.08`e çıktı. 2003 yılında Türkiye`deki aile sayısı 16 milyon 744 bin idi. Türkiye`deki ailelerin 3 milyon 854 bininin ise yoksullık sınırının altında bulunduğu belirlendi. 2002 yılında 16 milyon 447 bin ailenin 3 milyon 693 bini yoksulluk sınırının altındaydı. Ailelerdeki yoksulluk oranında artışın, çekirdek ailelerde yoksulluğun yaygınlaşmasından kaynaklandığı görülüyor. Aileler bazında yapılan gruplandırmada 2002 yılında 11 milyon 779 bin, 2003`te de 11 milyon 966 bin ile en büyük grubu oluşturan çekirdek ailelerdeki yoksulların oranı yüzde 20.55`ten, yüzde 21.97`ye yükseldi.

Yoksulluk hesabı için üç formül
Yoksulluk: Gıda, giyim ve barınma gibi olanakları bireylerin yaşamlarını devam ettirmeye yettiği halde toplumun genel düzeyinin gerisinde kalmayı ifade eder.

Gıda yoksulluğu: Bir ferdin günlük asgari 2100 kalori almasını sağlayacak peynir, ekmek, süt gibi 80 maddeden oluşan gıda paketini edinememe durumu.
Göreli yoksulluk: Bireylerin, toplumun ortalama refah düzeyinin yüzde 50 altında olma durumudur. Çalışmada ayrıca özellikle uluslararası karşılaştırmalarda kullanılan satınalma gücü paritesine göre günlük kişi başına 1, 2.15 ve 4.30 dolar değerler yoksulluk sınırları olarak tanımlanmıştır.
Eşdeğer fert başına tüketim harcaması, satınalma gücü paritesine göre günlük kişi başına 1, 2.15 ve 4.30 doların altında kalanlar yoksul olarak belirlenmiştir. 2003 yılı itibarıyla satınalma gücü paritesine göre 1 dolar= 732.480 TL`dir.

En yoksullar kalabalık aileler
Hane halkı büyüklüklerine göre yapılan sıralamada oransal olarak en büyük yoksul kesim ise yedi ve üzerinde nüfusa sahip kalabalık ailelerde görülüyor. 2003 yılında toplam 1 milyon 668 bin olan yedi ve üzeri nüfusa sahip aile grubunda, yoksul aile sayısının 756 binden 807 bine çıktığı, böylece oransal olarak yüzde 45.95`ten yüzde 48.41`e yükseldiği belirlendi. Aileler arasında en yoksul kesimi ise 1 milyon 321 bin yoksul aile sayısıyla, 3-4 kişilik aile grubu oluşturuyor. Bu gruba giren ailelerde yoksulların oranı 2002 yılındaki yüzde 16.37`lik düzeyinden yüzde 17.08`e yükseldi.

Tarım daha da yoksul
Bu arada Devlet İstatistik Enstitüsü`nün (DİE) kişilerin çalıştıkları sektöre göre yoksulluk oranı hesabı en fazla yoksulun tarımda olduğunu ve bu kesimdeki yoksulluğun yüzde 36.42`den yüzde 39.89`a yükseldiğini ortaya koydu.
DİE`nin araştırması Türkiye`de yoksulluk sınırı altında yaşayan 6 yaşından küçük çocuk oranının Türkiye genelindeki yoksulluk oranının oldukça üzerinde seyrettiğini de ortaya çıkardı. Buna göre Türkiye genelinde 6 yaşından küçük çocukların yüzde 37.75`i yoksulluk sınırının altında bulunuyor. Bu oran kentlerde yüzde 31.59 olarak belirlenirken, kırsal kesimde ise yüzde 46.24`e kadar yükseliyor.