Zeytin ve madencilik aynı anda mümkün
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de enerji ihtiyacının hızla arttığı son dönemde, yerli kaynaklarla üretim yapan termik santrallerin önemi yeniden gündemde. Bu süreçte en çok tartışılan konulardan biri ise zeytinlik alanlarda yürütülen madencilik faaliyetleri. Oysa uzmanlar, doğru planlama ve bilimsel yöntemlerle zeytin yetiştiriciliği ile madenciliğin bir arada sürdürülebileceğini söylüyor. Ege Bölgesi’nde yürütülen uygulamalarda, altyapı ve enerji projeleri nedeniyle taşınan zeytin ağaçlarının yeni yerlerinde hem yaşamlarını sürdürdüğü hem de verimlerinin arttığı görülüyor. Türkiye genelinde altyapı ve enerji projeleri kapsamında taşınan zeytin ağaçlarının yüzde 97’si yeni yerlerinde tutarak ürün vermeye devam etti.
Halk arasında “ölmez ağaç” olarak bilinen zeytin ağacının taşınabilir olduğunun altını çizen Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya’nın geçmişteki açıklamalarına göre, değişik amaçlarla zeytin ağaçları taşınabilir. Prof. Dr. Özkaya, “Ülkemizde ve dünyada sayısız örneği mevcut. Halihazırda İspanya’da başlayan bir süreç var; eski zeytin bahçelerini dönüştürüp yeni bahçeler kurup daha yoğun üretim yapmak amaçlanıyor. Yaşlı zeytin ağaçları bahçelerden sökülüyor, peyzaj amaçlı kullanılacak şekilde başka yerlere dikiliyor. Taşıma sırasında dikkat edilecek bazı hususlar var. Özellikle zeytin ağacının toprak altındaki yumrusuna dikkat edip korursak zeytin ağacı çok rahat bir şekilde taşınabilir. Ağacın bakımı yapıldığında, meyve vermeye devam eder” diyor.
Zeytin ağaçlarının taşınması yalnızca Türkiye’de değil, Akdeniz havzasında yaygın bir uygulama. Türkiye’nin yanı sıra İtalya’dan İspanya’ya, Akdeniz havzasında yüzyıllardır zeytinlikler yol, enerji ve altyapı projeleri uygun tekniklerle taşınıyor, yeni topraklarda tutunup üretime devam ediyor. Hatta budama ve bakım süreçleri sayesinde verimleri artabiliyor. Madencilik sonrası rehabilite edilen alanlara dikilen yeni zeytinliklerden elde edilen coğrafi işaretli zeytinyağları, bu yaklaşımın sürdürülebilirliğini kanıtlıyor. Bu örnekler, enerji üretimiyle tarımsal sürdürülebilirliğin birbiriyle çelişmediğini ortaya koyuyor.