Yurtdışı siteler açığı kapattı... Tüketici, yabancı online alışveriş platformlarından vazgeçmedi
Güncelleme Tarihi:
Fiyat avantajıyla Türkiye’de tüketicilerden büyük ilgi gören yurtdışı alışveriş siteleri, ağustosta getirilen vergi kısıtlamalarının yarattığı açığı bir ayda kapattı. Ağustosta 19.6 milyar TL olan bu sitelerden alışveriş, eylülde 19 milyar TL’ye gerilese de ekimde tekrar hızlanarak 20.5 milyar TL’ye yükseldi. Sektör temsilcileri ise fiyat avantajının haksız rekabet yarattığını belirterek bakanlıktan düzenlemeler talep ediyor.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verileri, yurtdışından online alışverişe getirilen vergi artışına rağmen tüketicilerin bu sitelere ilgisinin sürdüğünü ortaya koydu. Ağustos ayında kargo ile yurtdışından gümrüksüz alışveriş sınırı 150 Euro’dan 30 Euro’ya düşürülmüş gümrük vergisi artırılmıştı. Avrupa Birliği’nden gelen siparişlerdeki vergi yüzde 30’a, diğer ülkelerden gelen siparişlerde ise yüzde 60’a çıkarılmıştı. BKM verileri bu düzenlemelerin tüketici tercihlerini fazla etkilemediğini ortaya koydu. Buna göre, yılın 10 aylık döneminde yerli kartlarla yurtdışından yapılan online alışverişin büyüklüğü, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 92.6 artışla 173.9 milyar TL’ye ulaştı.
EN ÇOK KIRTASİYE ÜRÜNLERİ ALINDI
Yurtdışı online alışverişler için vergi artışı ağustos ayının sonunda gerçekleşmişti. Artış eylül ayına küçülme olarak yansıdı. BKM verilerine göre ağustosta yurtdışı online alışveriş 19.6 milyar TL iken eylülde 19 milyar TL’ye geriledi. Sınırlı da olsa bir etkisi oldu derken ekim ayı verileri satışların tekrar hızlandığını gözler önüne serdi. Ekimde yerli kartlarla yurtdışı sitelerden 20.5 milyar TL’lik alışveriş yapıldı. Vatandaşın yerli kartlarla yurtdışı online alışverişleri Eylül 2023’te 10.5 milyar TL, Ekim 2023’te ise 11.1 milyar TL olmuştu. Yani vergi sonrası döneme yıllık bazda bakıldığında da yüzde 83’ü aşan artışlar kaydedildi.
Peki tüketici en çok ne aldı? BKM verilerine göre bu sitelerden çok eğitim, kırtasiye, ofis malzemeleri alışverişi yapıldı. 10 ayda bu kalemde 8.4 milyar TL’lik ürün yurtdışından alındı. İkinci sırada 6.5 milyar TL ile elektronik eşya ve bilgisayar var. Üçüncü sırada da 4.5 milyar TL ile giyim ve aksesuar yer aldı.
YENİ DÜZENLEME TALEBİ İLETİLDİ
Neden bu sitelere ilgi düşmüyor? Yanıt genellikle; ‘fazla çeşit-ucuz fiyat’ olarak veriliyor. Özelikle Uzakdoğu menşeili alışveriş platformlarında (Alibaba, AliExpress, Temu, Shein) ucuza satılan ürünlerin alım gücü düşen tüketiciyi cezbettiği belirtiliyor. Konuyu Hürriyet’e değerlendiren TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, iki ay önce Ticaret Bakanı Ömeer Bolat’a bir sunum yaptıklarını söyledi. Fayat’ın verdiği bilgilere göre sunumda özellikle hızlı tüketim malı ithalatının denetlenmesi ve ithal edilen ürünlerin TSE’ye uygun olup olmadığına dikkat edilmesi talepleri yer aldı. Fayat ayrıca bu ürünlerin hızlı ve kolay bir şekilde içeriye girmesinin önüne geçilerek bir kontrol mekanizması getirilmesini de talep ettiklerini söyledi. Bu konuyla ilgili birçok sektörden şikâyet aldıklarını da bakanlık yetkililerine anlattıklarını dile getiren Fayat, “Yetkililer bu konuyla ilgili bir çalışma yapılacağını bize söylediler. Şu anda net bir rakam veremiyoruz ama çok yoğun bir ithalat var” diye konuştu.
‘HER UCUZ ÜRÜN İŞ GÖRMÜYOR’
Hırdavat Sanayici ve İş Adamları Derneği (HISİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu, yurtdışı sitelere ilginin rekabeti zorladığını belirtti. Bu siteler üzerinden Türkiye’ye çok ciddi züccaciye, hırdavat, motorlu tamir bakım ürünleri girdiğini ifade eden Tecdelioğlu, “Rakamlar büyüyor. Burada tüketicilerin dikkatli olması gerekiyor. Her ucuz olan ürün iş görmüyor, güvenilir olmayabiliyor” yorumunu yaptı. Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Başkanı Mesut Öksüz ise alım gücündeki düşüşün tüketicileri özellikle Çinli Temu ve Shein gibi e-ticaret sitelerine yönlendirdiğini ifade etti.
YABANCI SİTELERDE FİYAT UCUZ AMA GÖNDERİLEN ÜRÜNÜN KALİTESİ BELİRSİZ
KALEMLİK
Yabancı: 103.59 TL
Yerli: 195 TL
%87
ÇIPRICI
Yabancı: 53.08 TL
Yerli: 82.39 TL
%55
AKILLI SAAT
Yabancı: 226.90
Yerli: 1.030 TL
%354
ŞARJLI DİŞ FIRÇASI
Yabancı: 745.35 TL
Yerli: 1.032.50 TL
%38
SU GERÇİRMEZ AYAKKABI
Yabancı: 658.61 TL
Yerli: 1.499 TL
%128
KADIN KAZAK
Yabancı: 481.31 TL
Yerli: 899.90 TL
%87
LED MASA LAMBASI
Yabancı: 191.99 TL
Yerli: 366.82 TL
%91
PENSE SETİ
Yabancı: 162.86 TL
Yerli: 328 TL
%102
Not: AB harici bir ülkeden ÖTV’ye tabi 100 liralık bir sipariş için tüketici, 60 lira gümrük vergisi, 160 lira üzerinden yüzde 20 yani 32 lira Özel Tüketim Vergisi ödüyor. Böylece 100 liralık ödemeye 92 lira ilave ödeme çıkıyor. Bunun dışında ürünün türüne göre değişen oranlarda gümrük sunum ücreti ve damga pulu vergisi de ekleniyor.