‘Üç aydır zam yapamadık’
Güncelleme Tarihi:
Sene başından bu yana menüde fiyatlara en az yüzde 20-25 zam yapan restoranlar, talep düşünce artışa ara vermek zorunda kaldı. TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl, beklenen talep olmadığı için son üç ayda fiyatlarda öngörülen yüzde 10-15 civarında artışın yapılamadığını söyledi. Yılın 9 aylık döneminde vatandaşın talebinde yüzde 20, yabancı turistlerin talebinde ise yüzde 40 düşüş olduğunu söyleyen Bingöl, “Bunun sebebi fahiş fiyatlar” diye konuştu.
Restoranlardaki menü fiyatlarının ulaştığı seviye talepte belirgin bir düşüşe yol açınca işletmeler zamda frene bastı. Başka bir ifadeyle vatandaşın düşen talebi, hizmetteki enflasyon sürse de fiyat artışlarını durdurmuş oldu.
Bu yıl vatandaşın talebinde yüzde 20, yabancı turistte ise yüzde 40 düşüş yaşadıklarını söyleyen Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği’nin (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl, “Talep düştüğü için son üç aydır zam yapılamadı” dedi. Sene başından bu yana ülke genelindeki restoranların menü fiyatlarında ortalama yüzde 20-25 aralığında artışına gittiğini aktaran Bingöl, “Eğer talepte düşüş yaşanmasaydı son üç ay içinde fiyatlarda yüzde 10-15 aralığında bir artış daha olurdu” diye konuştu.
FİYATLAR YABANCI TURİSTİ DE KAÇIRDI
Geçen hafta Hürriyet Ekonomi Müdürü Sefer Levent’in kaleme aldığı ‘Restoranlar ayağını gazdan nasıl çekti’ başlıklı yazıda; artan fiyatlar sonrası vatandaşların restoranlara ‘sen bu kadar etmezsin’ faturası kestiği, işletmelerin de fiyat artışlarını yavaşlatmak durumunda kaldığı birinci ağızdan bir itiraf olarak yer almıştı. Yazıda görüşlerine yer verilen TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer’in, “Pandemi sonrası çok ciddi bir talep artışı yaşadık. Talep artışını 2023 ikinci yarısına kadar fiyatlarımıza yansıttık. Talep hep öyle devam edecek sandık. Ancak o günlerden itibaren bazı müşteriler ‘sen bu parayı etmezsin’ demeye başladılar. Sektördeki fiyat artışı yavaşladı” ifadeleri dikkat çekmişti.
Yeme içme sektörünü konuştuğumuz Ramazan Bingöl de benzer ifadelerle duruma dikkat çekince, sektörün fiyatlarda talep kaynaklı frene bastığı kesinleşmiş oldu. Bu durumu “Arz talep meselesi bu. Talep olmayınca fiyat da düşüyor” şeklinde açıklayan Bingöl, talepteki düşüşün ise özellikle yabancı turist tarafında daha belirgin yaşandığına işaret etti.
“20 bin noktadan bilgi alıyoruz. Özellikle Arap turistlerin talebinde yüzde 30-40 aralığında düşüşler var” diyen Bingöl, “İşler gerçekten azaldı. Bunun sebebi de fahiş fiyatlar” ifadelerine yer verdi.
VATANDAŞA ‘TEPKİ VERİN’ ÇAĞRISI
Bingöl’ün, vatandaşa tüketimden gelen gücünü kullanmasına yönelik çağrıda bulunması da dikkat çeken bir diğer nokta oldu. “Bu yıl vatandaş daha seçici, olması gereken de bu. Turist tarafında bu yıl para harcayan turist gelmiyor. Geçen yıla kıyasla belirgin fark bu: Kalite düşük. Çünkü Türkiye gerçekten pahalı bir ülke oldu” diyen Bingöl, şöyle devam etti:
“Şunu açıkça söyleyebilirim: Fiyatların geldiği seviyenin yüzde 50’si maliyet artışı, enflasyon kaynaklı ise diğer yarısı da esnafın açgözlülüğünden kaynaklanıyor. Esnafın da haklı ve haksız noktaları var. Esas mesele vatandaşa düşüyor. Fiyatların iyi incelenmeli; bu fiyat bu ürüne değer mi değmez mi iyi sorgulanmalı. Kötü kahve ile iyi kahve arasında fiyat farkı yüzde 10’dur. Vatandaş bilinçli tercih yapmalı ki firmalar da kendine çeki düzen versin.”
‘MALİYET KADAR BİLE FİYAT ARTIRAMADIK’
Türkiye’nin köklü balık restoranlarından Yüksel Balık’ın sahibi Yüksel Karakış da düzenlediği basın toplantısında yeme-içme sektörünün içinde bulunduğu ekonomik zorluklara dikkat çekti. Karakış, son dönemde artan maliyetler, yüksek vergi oranları ve kira baskısı nedeniyle sektörün sürdürülebilirliğini kaybetme noktasına geldiğini belirterek, geçen yıla göre müşteri sayısında yüzde 50’ye varan bir düşüş yaşandığını söyledi. Karakış, “Restoranların artan maliyetlere rağmen fiyatlarını aslında maliyetler kadar bile artıramıyor, çünkü talep giderek düşüyor. Restoranlar yüksek fiyatla müşteriyi kaçırıyor, düşük fiyatla ise zarar ediyor. Sektör adeta sıkışmış durumda.”
KOMİSYON ORANLARINI DÜŞÜRECEK ÇALIŞMA YOLDA
Ramazan Bingöl ayrıca, yemek platformlarının aldığı komisyonların düşürülmesine yönelik bir çalışmanın olduğunu da ilk kez Hürriyet’e açıkladı. Yemek platformlarının aldığı komisyonun yüzde 40’lara vardığını söyleyen Bingöl, “Restoranlar da bu komisyonu müşteriden karşılıyor. 100 liraya yenilecek bir yemek komisyon nedeniyle 140-150 liraya çıkabiliyor. Enflasyonu artıran unsurlardan biri de yemek platformlarının komisyonları. Bu da artırıyor maliyetleri. Bu oranları düşürmek için çalışacağız” diye konuştu.