Tarladaki don cebi yaktı

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verileri, mart ayında marketlerde incelenen 39 üründen 30’unun fiyatında artış yaşanırken sadece 9’unda düşüş yaşandığını ortaya koydu. Buna göre, markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 53.7 ile limon oldu. Limondaki fiyat artışını yüzde 38.8 ile patates, yüzde 19.8 ile elma, yüzde 19.5 ile sivri biber takip etti. Markette fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 8 ile maydanoz oldu. Maydanozdaki fiyat düşüşünü yüzde 6.7 ile ıspanak, yüzde 5.9 ile marul ve kuru incir izledi.

TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazan’da öne çıkan söz konusu fiyat artışlarına ilişkin “Yaşanan doğal afetler ve bayram öncesi oluşan talep, bazı ürünlerin fiyatlarını etkiledi” değerlendirmesinde bulundu. Bayraktar, “Geçtiğimiz günlerde yaşanan don nedeniyle narenciye bahçeleri dondan zarar gördü. Piyasadaki ürünün azalmasıyla da sezon boyunca düşük seyreden limon fiyatları arttı” dedi.

ÇUKUROVA’DAKİ DON ETKİLEDİ

Çukurova bölgesinde yaşanan don nedeniyle de erkenci çeşitlerde yüzde 50-60 oranında, geçci patateste yüzde 30-35 oranında zarar olduğunun tahmin edildiği bilgisini veren Bayraktar, “Yaşanan don, hasat süresini de geciktirdiğinden yıl boyunca fiyat düşüklüğü yaşanan patateste fiyat artışı yaşandı” dedi. “Ramazan Bayramı nedeniyle talepte yaşanan artış Antep fıstığı fiyatlarının yükselmesine sebep oldu” diyen Bayraktar, şöyle devam etti: “Yeşil soğan ve ıspanakta kar yağışı sebebiyle seralar yıkıldı, ürünler açıkta kalarak bozuldu. Arz azaldığı için de fiyatlar yükseldi. Bafra bölgesinde kışlık sebzelerde geçtiğimiz aylarda yaşanan sel ve kar yağışı nedeniyle çoğu üründe bozulmalar yaşandı. Bu durum alım gücü düşen üreticilerimizin beyaz lahana, maydanoz ve marulu düşük fiyata satmasına sebep oldu. Kuru soğanda Çukurova Bölgesinde yaşanan don sebebiyle hasadın gecikmesi ve ticari anlaşmalarla gelen kuru soğan ithalatları sebebiyle arzdaki artış fiyatları düşürdü.”

SOFRAYA GELENE KADAR 3 KAT ARTTI

Bayraktar’ın verdiği bilgilere göre, Ramazan sonu ve mart ayında üretici market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 208 ile kuru fasulyede görüldü. Kuru fasulyedeki fiyat farkını yüzde 206.8 ile nohut, yüzde 202.5 ile kuru kayısı, yüzde 186 ile kırmızı mercimek, yüzde 174.6 ile yeşil mercimek takip etti. Başka bir ifadeyle, kuru fasulye ve nohut 3.1 kat, kuru kayısı 3 kat, kırmızı mercimek 2.9 kat, yeşil mercimek 2.7 kat fazlaya satıldı. Bu da üreticide 33 lira 29 kuruş olan kuru fasulyenin 102 lira 53 kuruşa, 31 lira 56 kuruş olan nohutun 96 lira 82 kuruşa ve 150 lira olan kuru kayısının 453 lira 70 kuruşa satılması anlamına geliyor.

ÇİFTÇİYİ EN ÇOK GÜBRE FİYATLARI ZORLADI

TZOB verileri ayrıca, üreticinin girdi maliyetlerindeki artışı da ortaya koydu. Şemsi Bayraktar’ın verdiği bilgilere göre, mart ayında, şubat ayına göre, amonyum nitrat gübresi yüzde 3.7, üre gübresi yüzde 1.9, amonyum sülfat gübresi yüzde 1.5, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 1, DAP gübresi yüzde 0.3 oranında arttı. Bayraktar, “2024 Mart’a göre son bir yılda 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 34.6, DAP gübresi yüzde 33.9, üre gübresi yüzde 32.,3, amonyum nitrat gübresi yüzde 28.9, amonyum sülfat gübresi yüzde 25.8 oranında yükseldi” dedi. Mart ayında şubat ayına göre besi yemi yüzde 1.8, süt yemi yüzde 1.7, son bir yılda süt yemi yüzde 24.9, besi yemi ise yüzde 24.8 oranında arttı. İlaç fiyatları yıllık bazda yüzde 14.9 oranında yükseldi. Elektrik fiyatlarının son bir yılda yüzde 30.4 oranında arttığını söyleyen Bayraktar, “Mazot fiyatı son bir yılda yüzde 11.1 oranında artarken, geçen aya göre yüzde 2.3 oranında düşüş oldu” ifadelerine yer verdi.